Korte herhaling jodendom p2

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Korte herhaling leerstof P2

1. De leerling is in staat de legitimiteit van het bestaan van de staat Israël uit te leggen aan de hand van de begrippen ‘beloften’ en ‘veiligheid’, en hier respectievelijk de begrippen religieus en seculier aan te verbinden.

3. De leerling kan Herzels pleidooi zoals beschreven in het boek Der Judenstaat verwoorden en uitleggen.

4. De leerling kan wat betreft de Balfourverklaring uitleggen wat het verschil was tussen de Britse interpretatie en de zionistische interpretatie. 

8. De leerling kan de relatie tussen de nederzettingenpolitiek en de intifada uitleggen.

15. De leerling is in staat het dubbelzinnige karakter van de Balfourverklaring, en de gevolgen hiervan, onder woorden te brengen.

Israël: gesticht om seculiere of religieuze redenen?

Het idee dat joden nergens in de wereld veilig waren zorgde voor het idee dat een Jodenstaat de enige oplossing zou zijn voor antisemitisme: een eigen staat voor de joodse bevolking. Deze motivatie voor het stichten van een joodse staat heeft dan niets te maken met religie (en dus seculier) maar is puur op veiligheid gebaseerd. Maar voor de meeste joden was Palestina dé aangewezen plek omdat dit volgens hun religie hun beloofde land is (en dat heeft dus wel iets te maken met religie). Zo valt het stichten van de staat Israël zowel vanuit seculier als vanuit religieus oogpunt te legitimeren voor joden. 

James Balfour

1. Hoe hebben de Britten de Balfourverklaring bedoelt en hoe hebben de zionisten de Balfourverklaring begrepen en waarin zit het verschil?

2. Waarom wilde de Britten de zionisten middels de Balfourverklaring tegemoet komen en waarom was dat dubbelzinnig?

Brits mandaat: de Palestijnen krijgen nieuwe buren

Palestina was op dat moment een arm land met een onderontwikkelde Arabische bevolking. De Britten hoopten dat de Arabieren zouden samenwerken met hun nieuwe Joodse buren, die kapitaal en kennis meebrachten.  Velen van hen leefden in een kibboets, een dorpsgemeenschap met gemeenschappelijk eigendom. Inwoners van de kibboetsiem zouden van de opbrengst van het land gaan leven en een maatschappij opbouwen op basis van gelijkheid.  

Palestina: de Joden en de Palestijnen, gaat dat wel goed samen?

Het aantal Joden groeide sterk. Al vrij snel kwamen de Joden en de Arabieren tegenover elkaar te staan. Dat kwam in de eerste plaats doordat de Arabieren in Palestina in de ban waren geraakt van het nationalisme. Een tweede reden voor de tweespalt tussen Joden en Arabieren was dat al snel duidelijk werd dat beide bevolkingsgroepen aparte leefgemeenschappen vormden en dat de Joden veel beter georganiseerd waren. Het Joodse Nationale Fonds kocht landbouwgrond op van Arabische grootgrondbezitters.  

 Vaak raakten zij op die manier hun bron van inkomsten kwijt. De hoop op een Joods-Arabische samenwerking ging in rook op. 

Gevolgen Balfourverklaring

Door de problemen tussen Arabieren en Joden in Palestina probeerden de Britten de Joodse immigratie af te remmen, maar dat werd moeilijk toen in 1933 in Duitsland Adolf Hitler met zijn nazipartij aan de macht kwam. De nazi’s ontketenden een felle terreur tegen Joden. Dit was het voorspel van de meest moorddadige vervolging uit de geschiedenis. Omdat in de Verenigde Staten en Canada strenge immigratiewetten van kracht waren, zochten veel Duitse Joden een veilig heenkomen in Palestina. In 1936 brak er in Palestina een burgeroorlog uit tussen Joden en Arabieren. Prominente Arabische leiders wakkerden de haat tegen Joden aan. De opstand kostte tot 1939 het leven aan bijna zevenduizend mensen. In 1937 werd geconcludeerd dat Palestijnse Arabieren en Joden niet in vrede konden samenleven in één land. 

Witboek

In 1939 publiceerde de Britse regering een Witboek. Hierin stelde zij zelfbestuur voor de bevolking van Palestina, Arabieren en Joden gezamenlijk, binnen tien jaar in het vooruitzicht. De Joode immigratie zou in de eerste vijf jaren worden beperkt tot jaarlijks vijftienduizend mensen; daarna zou die afhankelijk worden van Arabische goedkeuring. De Britten wilden zo de Arabieren te vriend houden met het oog op de naderende Tweede Wereldoorlog, waarin olietoevoer van vitaal belang zou zijn. Het behouden van goede relaties met de Arabieren stond dus voorop. 

Voor de Joden was het Witboek een grote tegenslag. Juist op het moment dat in Europa hun bestaan werd bedreigd, verloren zijn hun toevluchtsoord. 

3. Leg uit waarom de positie van de Britten uiteindelijk onmogelijk was (dat het onmogelijk was voor de Britten deze situatie in goede banen te leiden).

Engeland wil het mandaat over Palestina teruggeven  geven aan de VN omdat de spanningen tussen de Joden en Palestijnen  oplopen in het land.  

De VN besluit op 29-11-1947 een opsplitsing van het land in: 

• 45/48% Arabische staat
• 52/55% Israëlische staat
• Jeruzalem internationaliseren

De staat Israël

Op 14 mei 1948 wordt de staat Israël uitgeroepen door David Ben-Gurion (de eerste premier). Deze nieuwe staat worden vlak daarna echter aangevallen door de Arabieren (bondgenoten Palestijnen), er breekt een oorlog uit en er volgen meerderen.  Het gevolg is dat uiteindelijk Israël, als sterkere macht, meer Palestijns gebied verovert (zelfs meer dan de het originele besluit van 1947 aan hen toeliet). In 1949 worden (internationaal) nieuwe grenzen erkent en wordt de staat Israël (zoals dat op dat moment bestaat) ook erkent door de VN. Maar ook daarna volgen oorlogen en sinds de oorlog van 1967 is Israël onder meer een groot gedeelte van de Westelijke Jordaanoever (de Westbank) gaan bezetten, en daarmee is het ook vandaag de dag betwist gebied. 

4. Wat is een intifada?

Bezettingen en nederzettingspolitiek

Israël bezet dus (volgens sommigen ten onrechte) delen van de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever.  Israël bouwt in deze gebieden joodse nederzettingen waar alleen joden mogen leven, dit noemen we nederzettingspolitiek, het is politiek gericht op bezetten/stichten van nederzettingen in bezet gebied 
door middel van landonteigeningen.  

Meerdere intifada's vanuit de Palestijnse bevolking volgen tegen deze nederzettingspolitiek (zie H9, par 2.2.)

Terugkoppeling 

1. De leerling is in staat de legitimiteit van het bestaan van de staat Israël uit te leggen aan de hand van de begrippen ‘beloften’ en ‘veiligheid’, en hier respectievelijk de begrippen religieus en seculier aan te verbinden.

3. De leerling kan Herzels pleidooi zoals beschreven in het boek Der Judenstaat verwoorden en uitleggen.

4. De leerling kan wat betreft de Balfourverklaring uitleggen wat het verschil was tussen de Britse interpretatie en de zionistische interpretatie. 

8. De leerling kan de relatie tussen de nederzettingenpolitiek en de intifada uitleggen.

15. De leerling is in staat het dubbelzinnige karakter van de Balfourverklaring, en de gevolgen hiervan, onder woorden te brengen.