Sherlock Holmes en John Watson (à la Lucianus)

• Grieks
• Secundair onderwijs

Wie is Sherlock Holmes?

1. Een bestaande Engelse detective
2. Een fictieve Engelse detective
3. Een bestaande Amerikaanse crimineel
4. Een fictieve Amerikaanse crimineel

Woorduitleg

3 ἐλήλυθας:
perfectum van ἰέναι

πόθεν σύ γε ἐλήλυθας;
Duid de juiste betekenis aan.

1. Waarheen ben jij gegaan?
2. Vanwaar ben jij gezonden?
3. Waar ben jij nu vandaan gekomen?
4. Waarheen ben jij gestuurd?

Sherlock Holmes, 

beste vriend, 

waar ben jij nu vandaan gekomen?

Hoe zou je dit het best vertalen?
Σκέπτομαι

1. Ik bekijk
2. Ik onderzoek
3. Ik bedenk
4. Ik ben sceptisch

Geef de juiste vertaling van
τὸν τῆς ἀδελφῆς φόνον

Woorduitleg

6 ταυτηνὶ

‘deiktische’ jota beklemtoont de aanwijzende betekenis
(‘die daar bij jou’)  

Ik ben de moord op mijn zus aan het onderzoeken, 

en nu bestudeer ik
die opmerkelijke vaas daar bij jou op tafel.

Woorduitleg

8 ἀπόλωλε

van ἀπόλλυσθαι, A. ind. perf. 3enk.

Sleep het Griekse woord naar de juiste vertaling.

Ze is
vermoord

Ze heeft vermoord

ἐφόνευσέ

ἀπόλωλε

John Watson: 

Wablieft?
Enola heeft iemand vermoord?!

Sherlock Holmes:

Maar neen, natuurlijk niet,
ze is zelf vermoord.

Culturele info

11 πολύτροπος: epitheton ornans voor Odysseus

12 Πολλῶν δ ̓ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω: 

citaat van Homeros, Odyssee, boek 1, vers 3f

14 Οἴμοι: weeklacht, vaak in tragedie en komedie

Welke vertaling is de beste?
Ἡ πολύτροπος Ἐνόλα

1. De veel wendbare Enola > de slimme Enola
2. De erg bedrevene Enola > de moedige Enola
3. E die veel meemaakte > de ervarene Enola
4. De veel gevoede Enola > de sterke Enola

Wat zeg je?! 

Ach, Sherlock Holmes! 

De slimme Enola is gestorven? 

“Zij zag de steden van veel mensen
en leerde zo hun geest en volksaard kennen.” 

Ai ai ai, wat een afschuwelijke situatie!

Ja.

Culturele info

18 Λυγρὴ ἀγγελίη, ὅτι σοι φίλη ὤλεθ’ ἑταίρη:
gebaseerd op
Eudocia (vrouw van keizer Theodosius II - 408-450) Homerocentones, vers 1244

Duid de juiste vertaling aan.
πῶς φέρεις τὴν οὐκ ἀνασχετὸν λύπην;

1. Hoe draag je niet het draaglijke leed?
2. Hoe ga je om met het ondraaglijke leed?
3. Waarom ga je om met het ondraaglijke leed?
4. Waarom draag je niet het draaglijke leed?

Ocharme! 

Wrede moordenaar! 

“Triestig nieuws dat jouw vriendin dood is.”

Sherlock, 

hoe ga jij om met het ondraaglijke leed?

Geef een goede vertaling.
Ἦ λίαν λυπῇ;

John Watson:

Je antwoordt niet. 

Waarom antwoord je niet? 

Lijd je misschien te veel
(om te kunnen praten)? 

Sherlock Holmes:

Nee, ik denk.

Culturele info

27 Πειράσομαί σε διδάξαι:
uit Plato, Symposium, 204d

Woorduitleg

28 Σκόπησον:
van σκοπεῖν, A. imp. aor. 2enk.

Geef een goede vertaling.
Σκόπησον

John Watson:

Je denkt?
Waaraan denk je?

Sherlock Holmes:

“Ik zal proberen het je
te demonstreren.” 

Kijk naar de vaas die je daar hebt. 

Wat zie je?

Culturele info

34 τὸν Ἀγαμέμνονα καὶ τὴν Κλυταιμνήστραν:
de personages Agamemnon en Clytaemnestra passen 

in de Homerische thematiek van deze dialoog

Duid de juiste vertaling aan.
Τί με δεῖ ἰδεῖν;

1. Wat is nodig om mij te zien?
2. Waarom moet hij mij zien?
3. Waarom is het nodig om mij te zien?
4. Wat moet ik zien?

John Watson:

Huhhh? 

Ik snap het niet. 

Wat bedoel je? 

Wat valt er te zien? 

Sherlock Holmes:

Agamemnon en Clytaemnestra

 zijn afgebeeld op de vaas.

Geef een goede vertaling.
Τῆς σῆς ἀδελφῆς φονεύς

Geef een goede vertaling.
λέγεις τι γελοιότατον!

John Watson:

Agamemnon? 

Wie is Agamemnon?
Is hij de moordenaar van je zus?

Sherlock Holmes:

Beslist niet. 

Lieve Watson, 

wat een onnozele uitspraak!

Duid de juiste vertaling aan.
κλαῦσαί σοι πρέπει, οὐ γελάσαι.

1. Huilen is voor jou nodig, niet lachen
2. Het past niet te huilen, wel te lachen
3. Het past jou te huilen, niet te lachen
4. Huilen en niet lachen is voor jou mogelijk

διερεύνησον komt
van διερευνᾶν (opsporen).
Welke vorm is dit?

1. A. ind. aor. 1enk.
2. A. imp. aor. 2enk.
3. A. ind. fut. 1enk.
4. A.part. aor. acc.m.enk.

Geef een passende vertaling van de samenstelling: ἀδελφοκτόνον

Culturele info

46 ἀδελφοκτόνον: 

moordenaar van broer of zus (Homerus)

Noem je mij een onnozelaar?! 

Jouw zus is gestorven! 

Er is geen slechtere broer in de wereld dan jij! 

Ηet is niet oké dat het lachen 

je nader staat dan het huilen. 

Je zou beter de moordenaar
van je zus opsporen.

Duid de juiste betekenis aan.
Ὅστις ὁ φονεύς ἐστιν
οὔπω δύναμαι εἰπεῖν

1. Wie de moordenaar is kan ik nog niet zeggen
2. Wie de moordenaar is kan ik niet meer zeggen
3. Al wie de moordenaar is kan nog niet spreken
4. Al wie de moordenaar is kan niet meer spreken

Wie de moordenaar is, 

kan ik nog niet zeggen. 

Nu bestudeer ik de vaas ...

Culturele info

50 ἀτάρακτος: 
kenmerk van epicurisme: vrij van zorgen

 ἀπαθής:   
kenmerk van stoïcisme: gelatenheid

Geef de juiste vertaling.
ποῦ ἡ σὴ συμπάθεια;

Woorduitleg

54 τέθνηκε: 

van θνήσκειν, A. ind. perf. 3enk.

Geef een goede vertaling van τέθνηκε
(perfectum = resultaat handeling).

Jij uiterst ongevoelige en apathische man. 

Zeg eens, 

waar is je medeleven gebleven? Jouw woorden zijn zo kil.

Je lieve zus is er niet meer 

en jij laat zelfs niet één traan, 

je bent enkel bezig met één of andere vaas?

Geef een juiste vertaling van de superlatief ἀθλιώτατε.

Culturele info

60 πόποι: 

uitroep: ‘ach’, ‘oh jee’, ‘och’, vaak bij Homerus

Welke vorm is ἠγάπησας?

1. A. part. aor. nom.m.enk.
2. A. ind. aor. 2enk.
3. A. ind. fut. 2enk.
4. A. ind. plqpf. 2enk.

Is het verdriet je soms te veel? Ach, ellendige vriend,

ik heb echt medelijden met jou.

Och gast, in godsnaam! 

Had je dan geen greintje liefde voor je zus?

Duid de passende vertaling aan
van εὕρηκα.

1. Ik vond het
2. Ik had het gevonden
3. Ik heb het gevonden
4. Ik zou het vinden

Woorduitleg

62 εὕρηκα: 

van εὑρίσκειν A. ind. perf. 1enk.

Duid de juiste verklaring aan.
ὅστις ἀπέκτεινε αὐτήν

1. veralgemenende zin
2. V-zin vraag
3. O-zin vraag
4. BVB-zin

Sherlock Holmes:

Ik heb het gevonden! 

Nu besef ik wie haar gedood heeft.

John Watson:
Wat zeg je?

Hoe vertaal je ἄγε het best?

1. allez!
2. wees gerust!
3. breng mij weg!
4. hou op!

Woorduitleg

66 βλέψον: 

van βλέπειν (grondig bekijken), A. imp. aor. 2enk. 

Duid de juiste verklaring aan.
δεικνύουσαν

1. A. ind. praes. 3mv.
2. A. ind. aor. 3mv.
3. A. part. praes. acc.v.enk.
4. A. part. aor. acc.v.enk.

Woorduitleg

67 δεικνύουσαν:
A.part.praes.: BVB bij φιάλην

Duid de juiste verklaring aan.
ὡς ἄρτι* εἶπον

1. BWB-zin van tijd: "toen ..."
2. BWB-zin van doel: "opdat ..."
3. BWB-zin van reden: "omdat ..."
4. BWB-zin van vergelijking: "zoals ..."

Komaan, 

kijk nu toch eens naar de vaas. 

Ik heb het je al gezegd: Agamemnon en Clytaemnestra staan erop.

Geef een goede vertaling van
παῦσαι διαλεγόμενος.

Duid de juiste verklaring aan.
διαλεγόμενος

1. Gezegde V-zin
2. Congruerend participium
3. Gezegde LG
4. Congruerend part.: noodzakelijk

Woorduitleg

71 παῦσαι: 

van παύεσθαι M. imp. aor. 2enk.

71 διαλεγόμενος: 

παύεσθαι + noodzakelijk participium

Onnozelaar, 

hou nu toch eens eindelijk op over die onbenullige vaas
van jou!

Woorduitleg

76 διεφθάρη: 

van διαφθείρειν, P. ind. aor. 3enk. - athetatische aorist

Geef een vlotte vertaling van διεφθάρη.

Jouw melige woorden
in combinatie met de afbeelding van Agamemnon en van Clytaemnestra
legden de waarheid bloot,
die nochtans zo voor de hand lag.
De liefde is mijn arme zus fataal geworden.

Ik ga ervandoor.

Culturele info

80 οὐ κατέχω τί βούλει φράζειν: 

uit: Plato, Philebus, 26c, r. 7

Woorduitleg

82 κατεσχήκατε: 

van κατέχειν A. ind. perf. 2mv. 

Duid de passende vertaling aan.
κατεσχήκατε

1. Hebben jullie het achtergehouden?
2. Begrijpen jullie het?
3. Is het verborgen?
4. Vinden jullie het?

Ben je weg? Waar ga je heen? Kwelgeest!

“Ik begrijp niet wat je wil zeggen.”


Wat was dat nu allemaal? 

Begrijpen jullie het?

Bye bye!