Decubitus en smetten

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 4

Bedcomplicaties: 

Smetten en Decubitus

 Wat is smetten?

Schrijf voor jezelf op

Smetten (intertigo)

Een in de grote huidplooien gelokaliseerde, oppervlakkige huidaandoening welke zich kenmerkt door altijd roodheid (erytheem) aan beide zijden van de plooi. 

Erytheem

1. roodheid
2. geelzucht
3. opkomende uitslag
4. korsten

Erytheem

Roodheid van de huid

maceratie

1. scheurtjes in de huid
2. nattende huid
3. korstvorming
4. verweking van de huid

Maceratie van de huid 

verweking (maceratie) van de huid door urine waardoor een smetplekken ontstaan.

Erosie

1. blaarvorming
2. drukplek
3. nattende korstvormende huid
4. bleke huid

Erosie van de huid

Nattende korstvormende huid bij smetten

Fissuren

1. kuiltjes in de huid
2. scheurtjes in de huid
3. nattende huid
4. eeltvorming

Fissuren bij smetten

scheurtjes in de huid bij smetten

Wat ga je doen? 

• Maak individueel de mindmap over de verschillende onderwerpen rondom smetten
• Stel een behandelplan op bij de casus.
• Check bij elkaar de mindmap en het behandelplan. Zijn er overeenkomsten aanvullingen?

Verhoogd risico op smetten

• zorgvragers met obesitas/zwaarlijvigheid
  
• zorgvragers met verminderde mobiliteit
  
• zorgvragers met verminderde weerstand (bijvoorbeeld als gevolg van chemokuur)
  
• ouderen
  
• vrouwen
  
• zorgvragers met een vochtige huid door incontinentie, transpireren
  
• zorgvragers met verhoogde lichaamstemperatuur
  
• zorgvragers met beperkingen in de ADL/tekortschietende persoonlijke hygiëne
  
• zorgvragers die eerder smetten hadden

Indeling Smetten (verschijningsvorm)

Smetten:

• Kenmerkt zich door een lichtrode, intacte huid tot een felrode, glanzende, intacte huid. De zorgvrager kan klagen over jeuk en een schrijnend/branderig gevoel.

Smetten met een nattende huid

• Kenmerkt zich door een felrode, nattende en kapotte (erosieve) huid en verweking (maceratie).
  
• De zorgvrager kan klagen over jeuk en een schrijnend/branderig gevoel. Er kan een scherpe, rode wondlijn (fissuur) zichtbaar zijn op de breuklijn van de ene helft van de huidplooi en de andere helft.

Smetten met een geïnfecteerde huid

• Naast de kenmerken van smetten zoals hiervoor beschreven, kunnen een of meerdere van de volgende klinische verschijnselen zichtbaar zijn: pustels (puistjes), natten, geelgroen exsudaat, randschilfering, satellietlaesies (‘eilandjes voor de kust’), felrode huid, pus, korstvorming, onaangename geur.

Maatregelen ter behandeling/ voorkomen van Smetten

• Informeren en adviseren van de zorgvrager, zodat deze zelfstandig preventieve maatregelen kan nemen.
• Dagelijks verzorgen van de huid:
• wassen met weinig of geen zeep (parfumvrij)
• goed afspoelen van de zeepresten
• goed (deppend) drogen van de huidplooien
• observeren van de huid in de huidplooien en bij incontinentie direct verschonen, wassen en drogen
• Voorkomen van overmatig transpireren door het dragen van ademende kleding en het verlagen van de omgevingstemperatuur.
• Voorkomen van huid-op-huidcontact, bijvoorbeeld door het aanbrengen van scheurlinnen, non-woven gaas of Engels pluksel (geruwde zijde) in de huidplooien. Vervang scheurlinnen, non-woven gaas of Engels pluksel wanneer dit vochtig wordt, maar in elk geval minimaal tweemaal daags.
• Drooghouden van de huidplooien door het gebruik van katoenen (niet synthetisch) beddengoed en het dragen van katoenen of ademende kleding, het aanbrengen van scheurlinnen, non-woven gaas of Engels pluksel in de huidplooien en het dun aanbrengen en inkloppen van zinkoxidesmeersel FNA 2%.
• Bron: Landelijke Richtlijn Smetten

Waar zie je vaak smetplekken?

Antwoorden casus

• Loopt mevrouw Koppelaar een verhoogd risico op het krijgen van smetplekken? Beargumenteer je antwoord.

• Welke hulpmiddelen kun je bij mevrouw Koppelaar gebruiken voor de natte plekken onder haar borst?

• Soms wordt een smetplek gezien als decubitus. Hoe onderscheid je smetten van decubitus?

Loopt mevrouw Koppelaar een verhoogd risico op het krijgen van smetplekken? Beargumenteer je antwoord.

Ja, mevrouw Koppelaar loopt een verhoogde kans op het krijgen van smetplekken want:

Ze is een vrouw.

Ze heeft last van obesitas.

Ze is een vrouw op leeftijd.

Ze heeft een verminderde mobiliteit (zit in een rolstoel).

Welke hulpmiddelen kun je bij mevrouw Koppelaar gebruiken voor de natte plekken onder haar borst?

Het is belangrijk om bij mevrouw Koppelaar huid-op-huidcontact te voorkomen door bijvoorbeeld het aanbrengen van scheurlinnen, non-woven gaas of Engels pluksel (geruwde zijde) onder de borst. Vervang scheurlinnen, non-woven gaas of Engels pluksel wanneer dit vochtig wordt, maar in ieder geval minimaal tweemaal daags.

Soms wordt een smetplek gezien als decubitus. Hoe onderscheid je smetten van decubitus?

Decubitus ontstaat alleen door druk- en schuifkrachten. Smetten ontstaat alleen door vocht bij huid- op-huidcontact.

De verschijnselen van smetten zijn:

roodheid van de huid

verweking van de huid

natte, vochtige huid

dunne glanzende huid

ontvelling/schaafwondjes/beschadiging van de huid

Bij decubitus is de intacte huid lokaal rood en die roodheid is niet wegdrukbaar, meestal ter hoogte van een botuitsteeksel. Er kan sprake zijn van een verkleuring van de huid, warmte, oedeem, verharding en pijn. Een donkergekleurde huid vertoont mogelijk geen zichtbare verkleuring.

Wat is decubitus?

Schrijf voor jezelf op

Decubitus

Decubitus is plaatselijke schade aan de huid en/of onderliggend weefsel. Deze schade ontstaat door druk of druk in combinatie met schuifkrachten. Dit kan inwendige druk door het eigen lichaamsgewicht zijn (bijvoorbeeld op een uitstekend bot), maar ook aanhoudende uitwendige druk door medische hulpmiddelen of andere objecten.

• Roodheid van de huid (en deze is niet wegdrukbaar)
  
• Warmte
  
• Oedeem
  
• Verharding
  
• Pijn

Oppervlakkige wond is zichtbaar met roodroze wondbodem zonder beslag. Dit kan ook als een intacte of open/gescheurde blaar zijn. 

Subcutaan vet kan zichtbaar zijn maar bot, spieren of pezen liggen niet bloot.

 Wondbeslag kan aanwezig zijn. 

Verlies van een volledige weefsellaag met blootliggend bot, pezen of spieren.

Een vervloeid of necrotische korst kan aanwezig zijn. 

Risicofactoren/Risicogroepen/Risicoplaatsen:

Risicofactoren:

• Als iemand zich echter niet kan bewegen, bijvoorbeeld door verlamming
• Verminderd gevoel in de huid hebben. 
• Toestand van de huid. Een dunne, atrofische huid gaat sneller kapot, en ook als iemand weinig onderhuids vetweefsel heeft, ontstaat decubitus gemakkelijker.

Risicogroepen:

• zorgvragers waarbij al decubitus vastgesteld is
• zorgvragers die immobiel zijn
• zorgvragers op de intensive care
• zorgvragers op de operatiekamer
• zorgvragers met een dwarslaesie
• zorgvragers in de terminale fase

Risicoplekken decubitus

Decubitus preventie
(voorkomen van)

Mobiliseren

• stimuleren uit bed te komen
• wisselligging geven (minimaal 1x per 2 uur of vaker)gebruik drukverlagers tijdens de transfer op bed
• verlaag de druk door gebruik van kussens

Decubitus preventie 

3 Huidinspectie

• bekijk drukgevoelige plekken
  
• bescherm de huid tegen vocht
• verminder druk door een antidecubitus matras of zitting te gebruiken

Decubitus preventie

Voeding aanbieden met juiste voedingstoffen (dieetiste)

• eiwitrijk
• evt. drinkvoeding
• evt. sondevoeding