Thema Les 6: DNA

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

DNA

Thema Les 6: DNA

Onderwerpen

• Eiwitsynthese

• Restrictie-enzymen
• Rol van genen bij kanker

Waar bestaat DNA uit?

DNA is een molecuul en bestaat uit nucleotiden. Elke nucleotide bestaat dus uit 

• een base (G, C, A of T)
• een suikergroep (desoxiribose)
• een fosfaatgroep

Suiker en fosfaatgroep zorgen voor stabiliteit.

De basen vormen als triplet (codon) een stukje waarin de informatie te vinden is:

Bijv: CTG, ATG

Wil je deze basis oefenen, Samengevat opdrachten (blz. 49) zijn hier uitstekend voor. Voor deze basis opdracht 1.

Als een stuk DNA voor 29% bestaat uit adenine. Wat is het gehalte van guanine? ...%

Als een gen voor 29% bestaat uit adenine. Wat is dan het gehalte aan uracil in het mRNA?

1. 14,5%
2. 21%
3. 29%
4. Is zo niet te bepalen

Als een stuk pre-mRNA de volgende gehaltes heeft voor de basen. Wat is dan de gehaltes voor de basenparen in het DNA wat hierbij hoort?
A 33%, U 35%, G 21% en C 11%.

Eiwitsynthese

Eiwitsynthese is de vorming van eiwitten op basis van de code in het DNA.

Denk ook aan hoofdstuk 18!

Transcriptie, splicing en translatie zijn belangrijke processen.

Transcriptie

Een gen aanzetten is bijvoorbeeld doordat, meestal:

• stuk DNA was gebonden aan histonen.

Of:

• gen was geblokkeerd door gebonden 'repressor' (op 'operator' bij prokaryoten; op 'silencer' bij eukaryoten)
  
• of was geblokkeerd door gebonden methyl-groep op promotor.
  

Transcriptie

Het resultaat van transcriptie is pre-mRNA.

Bewerkingen voordat het mRNA is zijn:

• Capping: aan 5' eind wordt aangepaste guanine (G) gekoppeld.
  
• Tailing: meerdere (50-250) adenosine gekoppeld aan 3' eind.
  
• Splicing bij eukaryoten: verwijderen van intronen (niet coderend) en aan elkaar koppelen van de exonen (coderend).
  

Restrictie-enzymen

Restrictie-enzymen zijn eiwitten met als functie om DNA te knippen.

Restrictie-enzymen zijn precies, ze knippen DNA altijd bij dezelfde basenvolgorde.

Bacteriën gebruiken restrictie-enzymen als afweer tegen virussen.

Restrictie-enzymen

Omdat restrictie-enzymen zo precies zijn kunnen we ze gebruiken.

We kunnen zo DNA heel precies knippen.

Vervolgens kunnen we een ander stuk DNA bij deze opening toevoegen.

Daarbij is ligase betrokken.

Rol genen bij kanker

Mutatie in proto-oncogenen/tumorsuppressorgenen