4V 2.4 DNA: het besturingssysteem van de cel

H2: Cel en leven
Deze les:
- Metingen Osmose practicum + verwerken
- D-toets 2.2 Celorganellen
- Bouw DNA
- Transcriptie
- Translatie
- Oefenen
1 / 36
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

This lesson contains 36 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 80 min

Items in this lesson

H2: Cel en leven
Deze les:
- Metingen Osmose practicum + verwerken
- D-toets 2.2 Celorganellen
- Bouw DNA
- Transcriptie
- Translatie
- Oefenen

Slide 1 - Slide

Metingen Osmose practicum
- Meet nauwkeurig de lengte van de staafjes (in mm)
- Bepaal de buigzaamheid van de staafjes:
Doe dit door de staafjes met een pincet horizontaal langs een geodriehoek te houden en de buigingshoek te meten. Deze buigingshoek is een maat voor de turgor van de staafjes.
- Noteer al je gegevens in de resultaten tabel 

Slide 2 - Slide

Verslag schrijven (met groep)
- Bespreken beoordelingsmodel
- Taakverdeling en planning maken
- Inleveren dinsdag 5 oktober
- SO cijfer (1x)
 

Slide 3 - Slide

Slide 4 - Link

Doel en begrippen 2.4
Je leert hoe een cel, aan de hand van DNA, eigen eiwitten maakt

nucleïnezuren, helixstructuur, basenparing, nucleotide, enkelstrengs en dubbelstrengs DNA, chromosomen, RNA, genetische code, aminozuur, transcriptie, translatie, mRNA, triplet, codon, coderende streng, template-/matrijsstreng, startcodon, stopcodon

Slide 5 - Slide

Dubbele helix-structuur 

Backbone van fosfaatgroep (PO4)afgewisseld met een suiker (desoxyribose)
DNA-
molecuul
(nucleïnezuur)

Slide 6 - Slide

Vier verschillende stikstofbasen: Adenine (A), Thymine (T), Cytosine (C), Guanine (G)
Combinaties A=T en C≡G (baseparing)
De ene streng is complementair aan de andere
DNA-
molecuul
(nucleïnezuur)

Slide 7 - Slide

Nucleotide: kleinste bouwsteen van DNA
Bestaat uit 1 fosfaatgroep, 1 suiker en 1 stikstofbase


DNA-
molecuul
(nucleïnezuur)

Slide 8 - Slide

De open fosfaatkant is de 5' kant, de open suikerkant is de 3' kant van het DNA

De complementaire strengen liggen tegenovergesteld.

DNA-
molecuul
(nucleïnezuur)

Slide 9 - Slide

Moet je dit leren?

BINAS 71C

DNA-
molecuul
(nucleïnezuur)

Slide 10 - Slide

Welke basen zitten in de complementaire streng van ATGGT?

Slide 11 - Open question

Transcriptie: DNA naar RNA
Een stuk DNA dat codeert voor één eiwit (eigenschap) is een gen.
De nucleotidevolgorde van dat stuk DNA is de code voor het maken van het eiwit.

Eiwitten bestaan uit een keten van aminozuren. Er zijn 20 verschillende aminozuren (BINAS 67H1).



Slide 12 - Slide

Transcriptie: DNA naar RNA
Als het eiwit moet worden gemaakt wordt eerst van het gen een kopie gemaakt -> messenger RNA (mRNA).


Slide 13 - Slide

Transcriptie: DNA naar RNA
mRNA is enkelstrengs

mRNA heeft een ribose als suiker

mRNA heeft Uracil ipv Thymine als base

Slide 14 - Slide

Transcriptie: DNA naar RNA
mRNA wordt afgelezen van en complementair gemaakt aan de template-/ matrijsstreng 

tegenover de A wordt een U ingebouwd, tegenover T een A, bij C een G en bij G een C.


Slide 15 - Slide

Transcriptie: DNA naar RNA
Het mRNA is dus een 'kopie' van de ándere (complementaire) DNA streng: de coderende streng.

Slide 16 - Slide

Transcriptie: DNA naar RNA
DNA wordt afgelezen vanaf de 3' kant naar de 5' kant.

mRNA wordt opgebouwd vanaf de 5' kant naar de 3' kant.
3'
3'
3'
5'
5'
5'

Slide 17 - Slide

Transcriptie: DNA naar RNA
Moet je dit leren?

BINAS 71E
3'
3'
3'
5'
5'
5'

Slide 18 - Slide

RNA naar eiwit: translatie
Het mRNA verlaat de kern (via een kernporie) naar het cytoplasma en bindt aan een ribosoom.

Het ribosoom leest het mRNA in steeds 3 basen tegelijk (triplet/ codon).

Slide 19 - Slide

RNA naar eiwit: translatie
Translatie begint altijd bij een AUG code (het startcodon). Hiermee wordt een methionine aminozuur ingebouwd.

Er zijn een paar mogelijke stopcodons waarmee de translatie stopt.

Slide 20 - Slide

RNA naar eiwit: translatie
Een tRNA molecuul met een anticodon en een gekoppeld aminozuur wordt door het ribosoom gekoppeld.
Het aminozuur wordt aan het vorige aminozuur gekoppeld en de lege tRNA wordt losgemaakt.

Slide 21 - Slide

RNA naar eiwit: translatie
Bij het aflezen van mRNA is de afleesrichting belangrijk!

mRNA wordt afgelezen van 5' naar 3' 

Slide 22 - Slide

RNA naar eiwit: translatie
Moet je dit leren?

BINAS 71J

Slide 23 - Slide

Welke stopcodons zijn er?

Slide 24 - Open question

Transcriptie en translatie

Slide 25 - Slide

Opgave 4

Slide 26 - Slide

Opgave 4
TTG-TCC-AAG-AAT-CCG-TAA

Slide 27 - Slide

Opgave 4
TTG- TCC- AAG- AAT- CCG-TAA matrijsstreng


Slide 28 - Slide

Opgave 4
TTG- TCC- AAG- AAT- CCG-TAA matrijsstreng

AAC-AGG-UUC-UUA-GGC-AUU mRNA
(officieel weet je niet waar het aflezen begint!!)

Slide 29 - Slide

Opgave 4

Slide 30 - Slide

Opgave 4
AAC-AGG-UUC-UUA-GGC-AUU (mRNA)

Geen AUG: geen startcodon
Geen UAA, UAG, UGA: geen stopcodon

Kijk ook van rechts naar links! De afleesrichting is niet bekend

Slide 31 - Slide

Opgave 4

Slide 32 - Slide

Opgave 4
AAC-AGG-UUC-UUA-GGC-AUU (mRNA)

Asn- Arg-   Phe-Leu -Gly  -Ile      (polypeptide)

Uitgaande van afleesrichting links -> rechts.

Slide 33 - Slide

Slide 34 - Slide

Slide 35 - Slide

Opdrachten (huiswerk)
Maak 2.4 Nectar digitaal (route B)

Slide 36 - Slide