11.4 Eigenschappen doorgeven: Wat weet je? 3HV

Par. 11.4 Eigenschappen doorgeven
Wat weet je nog?
1 / 50
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 3

This lesson contains 50 slides, with interactive quizzes, text slides and 5 videos.

time-iconLesson duration is: 15 min

Items in this lesson

Par. 11.4 Eigenschappen doorgeven
Wat weet je nog?

Slide 1 - Slide

In welk onderdeel van een cel zitten de erfelijke eigenschappen?
A
in het celmembraan
B
in de celkern
C
in het cytoplasma

Slide 2 - Quiz

Sleep in de juiste volgorde van GROOT naar KLEIN
1
2
3
4
Chromosoom
Gen
Cel
Celkern

Slide 3 - Drag question

Hoeveel chromosomen bevat een huidcel van de mens?
A
22
B
23
C
46
D
92

Slide 4 - Quiz

Hoeveel chromosomen paren bevat een maagcel van de mens?
A
46
B
23
C
92
D
22

Slide 5 - Quiz

Hoeveel chromosomen bevat een de voortplantingscel van de mens?

Slide 6 - Open question

Weet je nog...?

Slide 7 - Slide

Jongens hebben de volgende twee geslachtschromosomen:
A
XX
B
XY

Slide 8 - Quiz

Hoe was het ook alweer?
... zijn stukjes DNA die coderen voor één erfelijke eigenschap.
A
allelen
B
chromosomen
C
genen
D
eiwitten

Slide 9 - Quiz

Genen zijn dus stukjes informatie op het DNA. Deze stukjes DNA kunnen in de celkern afgelezen worden. Al onze genen bevatten eigenlijk niets meer, maar ook niets minder, dan de informatie voor de productie van ....

Slide 10 - Open question

Een gen is een stukje op een chromosoom dat codeert voor een enkele genetische eigenschap. De varianten van een gen noem je ...

Slide 11 - Open question

Nieuwe info: naar de kapper?!

Slide 12 - Slide

Dat wat je ziet van een eigenschap, bijvoorbeeld de kleur van je haar, heet je ...
A
fenotype
B
genotype

Slide 13 - Quiz

Wat betekent het genotype voor haarkleur?
A
De kleur van het haar bij een persoon.
B
De erfelijke informatie voor haarkleur op de chromosomen.
C
De kleur die een ouder doorgeeft aan een kind.

Slide 14 - Quiz

Par. 11.4 Eigenschappen doorgeven
Goed gedaan!

Verder met 11.4 deel 2

Slide 15 - Slide

11.4 Deel 2

Slide 16 - Slide

12.1 Eigenschappen doorgeven
- Je kunt omschrijven wat dominant en recessief betekent.
- Je kunt omschrijven wat homozygoot en heterozygoot is.
- Je kunt omschrijven wat het genotype en het fenotype zijn.
- Je kunt genotypen met letters noteren.
- Je kunt een kruisingsschema opstellen en daaruit de kans op een bepaald genotype bij de
nakomelingen van een kruising afleiden.

Slide 17 - Slide

Slide 18 - Video

Vul in:
Als de beide chromosomen van een paar dezelfde informatie bezitten, dan is de persoon ................. voor het gen.
A
Homozygoot
B
Heterozygoot
C
Dominant
D
Recessief

Slide 19 - Quiz

Vul in:
Als de informatie van een chromosomenpaar verschillende informatie bevatten van een gen, dan is de persoon ................. voor het gen.
A
Homozygoot
B
Heterozygoot
C
Dominant
D
Recessief

Slide 20 - Quiz

Vul in:
Bij iemand die heterozygoot is voor een gen zie je in het uiterlijk maar één aanleg terug.
De aanleg die je wel ziet noem je .......1....., de aanleg die je niet ziet is ......2.......
A
1=Dominant 2=Homozygoot
B
1=Recessief 2=Dominant
C
1=Dominant 2=Recessief
D
1=Homozygoot 2=Dominant

Slide 21 - Quiz

Eigenschap haarkleur. Bruin is dominant over blond. Sleep onderstaande vakken in het juiste sleepdoel.
Homozygoot Dominant
Heterozygoot
Homozygoot Recessief
Aa
AA
aa
Allelen bruin/bruin
Allelen bruin/blond
Allelen blond/blond

Slide 22 - Drag question

Samengevat...
Moeder geeft via haar eicel 1 chromosoom met een allel door (bijv. blauw), vader geeft via zijn zaadcel ook 1 chromosoom met een allel door (bijv. bruin).

De bevruchte eicel bevat weer twee chromosomen met allelen voor oogkleur. 


Voor elke eigenschap heb je in je lichaamscellen dus twee allelen (1 via vader, 1 via moeder)


Dus het genotype voor een eigenschap bestaat dus twee allelen

Slide 23 - Slide

Dus het genotype voor een eigenschap bestaat dus twee allelen. 
Als de twee allelen gelijk zijn aan elkaar heet dat homozygoot

Als de twee allelen verschillend zijn heet dat heterozygoot

Het overheersende allel heet dominant,
het onderdrukte allel noem je recessief

Slide 24 - Slide

Wat is het fenotype
van deze personen?


Dominante allelen : HOOFDLETTER                                 
Recessieve allelen : kleine letter
Mogelijke genotypen: bb, BB, Bb

Slide 25 - Slide

Slide 26 - Slide

Goed lezen of er in de vraag om genotypen of fenotypen wordt gevraag!

Slide 27 - Slide

Aan de slag... 
Maken 12.1 1 t/m 15 + nakijken

Slide 28 - Slide

12.1 Eigenschappen doorgeven
- Je kunt omschrijven wat een intermediair fenotype is.
- Je kunt een kruisingsschema opstellen en daaruit de kans op een bepaald genotype bij de
nakomelingen van een kruising afleiden.
- Je kunt omschrijven wat co-dominant betekend. 

Slide 29 - Slide

Slide 30 - Video

Waarvoor gebruik je een kruisingsschema?
A
Om uit te zoeken hoe de nakomelingen van twee ouders eruit zien.
B
Om uit te zoeken welke eigenschappen er in geslachtscellen zitten.
C
Om uit de genotypen van de ouders de genotypen van de kinderen te bepalen.
D
Om uit te zoeken welke eigenschap dominant en welke eigenschap recessief is.

Slide 31 - Quiz

Een ouderpaar (P-generatie) verwacht een kind (F1-generatie).
Beide ouders kunnen tongrollen.
Beide zijn voor die eigenschap heterozygoot.
Hoe groot is de kans dat het kind genotype Aa=heterozygoot heeft?
A
75%
B
50%
C
25%
D
0%

Slide 32 - Quiz

Een ouderpaar (P-generatie) verwacht een kind (F1-generatie).
Beide ouders kunnen tongrollen.
Beide zijn voor die eigenschap heterozygoot.
Hoe groot is de kans dat het kind kan tongrollen?
A
75%
B
50%
C
25%
D
0%

Slide 33 - Quiz

Bij cavia's komen genen voor die we aanduiden met R en r. De aanwezigheid van het gen R geeft vlekken op de vacht. Twee cavia's, Snuf en Snuitje, krijgen jongen. Deze jongen hebben de genotypen RR, Rr en rr.
Wat zijn de genotypen van Snuf en Snuitje?
A
RR en Rr
B
RR en rr
C
Rr en Rr
D
Rr en rr

Slide 34 - Quiz


PKU is een erfelijke stofwisselingsziekte. Dit wordt onderzocht met bloed uit een hielprik bij pasgeboren baby's. Wanneer het kind PKU heeft zal het kind een speciaal dieet moeten volgen.
Twee ouders die beide gezond zijn hebben al een kindje met PKU. Hoe groot is de kans dat hun tweede kind ook PKU heeft?
A
0%
B
25%
C
50%
D
100%

Slide 35 - Quiz

Sommige planten zijn niet in staat bladgroen te vormen. Dit zogenaamde albinisme berust op de aanwezigheid van een recessief allel. Bij een tabaksplant die heterozygoot is voor deze eigenschap treedt zelfbestuiving op. Er ontstaan 600 zaden. Na kieming ontstaan hieruit kiemplanten.

Hoeveel van deze kiemplanten zullen naar verwachting albino zijn?
A
0
B
150
C
300
D
600

Slide 36 - Quiz

Drie of meer fenotypen...
Soms zijn er niet twee, maar drie fenotypen. 

Beide allelen zijn 'even sterk' en ze komen als een mengvorm in 
het fenotype tot uiting. Er ontstaat dus een tussenvorm.

Genotypen worden dan anders genoteerd.


Slide 37 - Slide

Slide 38 - Video

Welke van de afgebeelde genen zijn intermediair?
A
Veerkleur kip en beharing bladeren
B
Beharing bladeren en tongrollen
C
Tongrollen en bloemkleur
D
Bloemkleur en veerkleur kip

Slide 39 - Quiz

Vier bloedgroepen A,B,AB,0
Eigenschap bepaalt door één gen, drie verschillende allelen.
-> 6 genotypen
-> 4 fenotypen

Bij co-dominantie
komen de eigenschappen 
van beide dominante allelen
tot uiting. 

Slide 40 - Slide

Slide 41 - Video

12.2 Het zit in de familie
- Je kunt uitleggen wat monogeen betekend.
- Je kunt uitleggen wat een recessief overervende ziekte is en hier voorbeelden van geven.
- Je kunt uitleggen wat een drager is.
- Je kunt uitleggen wat een dominant overervende ziekte is en hier voorbeelden van geven.

Slide 42 - Slide

Slide 43 - Video

Samengevat
Recessieve overerving: het ziekmakende allel is recessief 
>> bovenste afbeelding

Bij recessief overervende aandoeningen ben je drager als je één recessief
 allel hebt Aa, je bent dan niet ziek



Dominante overerving: het ziekmakende allel is dominant
>>  onderste afbeelding

Slide 44 - Slide

Een man en een vrouw hebben allebei de ziekte van Huntington (dominante overerving). Ze hebben al een gezonde dochter samen gekregen. Hoe groot is de kans dat hun volgende kind ook gezond is?
A
100%
B
50%
C
25%
D
0%

Slide 45 - Quiz

Uitleg vraag
Allelen: H= huntington en h= gezond, want huntington is dominant.
P-generatie fenotype: huntington vrouw x huntington man.
P-generatie genotype: Hh x Hh, want ze hebben al een gezond kind, dus allebei heterozygoot.
F1 (nakomelingen) genotype: HH, Hh, Hh en hh
Antwoord: gezond kind als hh; dit is 1 op de 4, dus 25%.


Slide 46 - Slide

Twee ouders zijn drager van een recessief overervende ziekte. Zij zijn in verwachting van een kind. Hoe groot is de kans dat dit kind ook drager is?
A
100%
B
50%
C
25%
D
0%

Slide 47 - Quiz

Uitleg vraag
Allelen: F= gezond en f=ziek, want recessief overervend en drager mogelijk.
P-generatie fenotype: drager x drager= heterozygoot x heterozygoot
P-generatie genotype: Ff x Ff
F1 (nakomelingen) genotype: FF, Ff, Ff en ff
Antwoord: drager als Ff; dit is 2 op de 4, dus 50%.


Slide 48 - Slide

Aan de slag... 
Maken 12.1 16 t/m 19 + nakijken
Maken 12.2 1 t/m 7 + nakijken

Slide 49 - Slide

Slide 50 - Slide