Nectar H4 Gedrag les 4.1

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

H4  Gedrag

Gedrag

Zag je in het filmpje
gedrag?

1. Nee
2. Alleen maar
3. Ja
4. Niet echt

Was dit gedrag goed, of slecht?

1. Goed
2. Slecht
3. Niet goed en niet slecht

Hoe ontstaat gedrag?

1. Via prikkels van buiten
2. Via prikkels van binnen
3. In je hersenen
4. Via prikkels van binnen en buiten

Alles is gedrag!

1. Waar
2. Niet waar

Wat is gedrag

Je leert wat gedrag is

• Je leert waardoor gedrag ontstaat

• Je weet wat de volgende begrippen te   maken hebben met gedrag: 

Respons, handeling, in- en uitwendige prikkel, sleutelprikkel, motivatie, aangeleerd gedrag en erfelijke factoren, rolgedrag, rolpatronen, ethogram, en protocol

Leerdoelen

Wat is gedrag?

• Gedrag is alles wat een mens of een dier doet.

• Een prikkel is een verandering in de omgeving, waarop mensen en dieren reageren.
• Gedrag ontstaat doordat mensen en dieren reageren op prikkels.

Een prikkel ...

Is waar je zintuigen op reageren.

Dus licht, geluid, wind, kou...etc

Dit zijn allemaal uitwendige prikkels, dus uit je omgeving.

Maar prikkels kunnen ook uit je lichaam komen.

Inwendige prikkels

zijn prikkels uit je lichaam waar het dier of mens op reageert.

Kan jij er een bedenken?

Kan jij een voorbeeld geven van een inwendige prikkel?

Op een prikkel hoeft niet altijd het zelfde gedrag te volgen.

Dat heeft ook met andere factoren te maken. Wat is geleerd, is er gevaar, zijn er andere prikkels..etc.

Zo zal het ene dier vluchten terwijl het andere dier kan aanvallen bij gevaar.

Gedrag onderzoeken

Wie heeft er een huisdier?
(ouders niet meegeteld)

Ja

Nee

Meerdere

Gelukkig niet

Onderzoek naar gedrag

Onderzoek naar gedrag doe 

je met behulp van een:

* ethogram

* protocol

* staafdiagram

4.1 Prikkels en gedrag

Handeling = een klein stukje gedrag

Ethogram = een lijst met beschrijvingen van handelingen

Gedragsonderzoek:

Voorbeeld van het ethogram van de giraf

Misschien heb jij nog een andere gedragshandeling gezien en genoteerd, prima!

Misschien heb je een andere omschrijving, dat kan ook. 

Je mag niet noteren: De giraf heeft dorst of de giraf kijkt lief  (dat is iets dat jij denkt!, je ziet dat niet)

Je omschrijft de handeling nauwkeurig en objectief.

       en objectief!

Afkorting                 Handeling                         Omschrijving gedragshandeling

St                                  Staan                                      Met 4 poten op de grond, geen beweging

Kb                                 Kop naar beneden             Buigt in nek naar voren, kop richting de grond

Spr                                Spreiden voorpoten           Zet li poot naar links en re poot naar rechts

Dr                                  Drinken                                 Opent bek, water in bek, bek dicht, slikt

Res                                Recht op staan                    Zet met de gespreide li en re poot af en brengt die poten bij elkaar

Sz                                  Staart zwiept                       Staart beweegt naar li en re en terug

Protocol maken

• Een protocol is een beschrijving van het aantal handelingen van een dier in een bepaalde tijdsperiode.
• De handelingen kan je turven
• Door het maken van een protocol kom je er achter welke handeling een dier het meest maakt
• De resultaten van een protocol worden verwerkt in een staafdiagram

protocol

Gedragsketen

Gedrag bestaat uit handelingen die met elkaar samenhangen en een doel hebben. 

Bepaalde handelingen volgen elkaar op in een vaste volgorde en het effect van de ene handeling leidt tot een volgende.

Dit noem je een gedragsketen. 

Zou jij nu een ethogram kunnen maken?

Ja

Nee

Met een beetje hulp

Welke handelingen heb jij in jouw ethogram gezet?

Gedragsonderzoek:

Het ethogram

Gedrag bestaat uit een reeks handelingen.

Bijvoorbeeld: 

Een giraf loopt naar het water, zet zijn voorpoten schuin, buigt zijn nek naar het water en drinkt het water.

Kan jij gedrag uitleggen?

😒🙁😐🙂😃

Begrijp jij wat prikkels zijn? Zowel inwendig als uitwendige prikkels.

😒🙁😐🙂😃

Zou jij zelf een gedragsonderzoek kunnen uitvoeren?

😒🙁😐🙂😃

Lees blz. 82 t/m 83.
Maak opdracht 1, 4, 5, 6, 7, 8 en 10 vanaf blz. 9.