Dynamiek in de groep 4

• ISK
• Basisschool
• Groep 7

Dynamiek in de Groep

Terugblik vorige training

• Wat weet je nog van de negatieve rollen in een groep?
• Wat heb je geleerd van de vorige training?

Wat gaan we doen

• De dramadriehoek en de winnaarsdriehoek
• Reflectie en evaluatie

Dramadriehoek

De Dramadriehoek wordt ook wel Karpman-driehoek (naar de grondlegger Stephen Karpman, leerling van Eric Berne) of reddingsdriehoek genoemd. De punten van de driehoek worden ingenomen door 3 rollen: een slachtoffer, een redder en een aanklager. Dit zijn de rollen die onbewust in communicatie tussen mensen worden ingenomen:

Slachtoffer: denkt bijvoorbeeld “ik word niet op waarde geschat”, stelt zich vervolgens passief op, vanuit onmacht, haalt zichzelf naar beneden (“ik ben er ook niet geschikt voor”) of denkt dat hij/zij er zelf niets aan kan doen (“ik kan het niet, jij moet het doen”). Het slachtoffer neemt geen verantwoordelijkheid en zorgt zo voor aandacht. De redder kan gaan redden of de aanklager kan gaan aanklagen.

Redder: denkt bijvoorbeeld “ik weet wat jij nodig hebt”, helpt gevraagd of ongevraagd en gaat ervan uit dat de ander geen zelfoplossend vermogen heeft (“volgens mij kun jij beter…). Dit zijn vaak mensen met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Zij hebben de neiging om teveel hooi op de vork te nemen en zaken op te pakken die niet tot hun verantwoordelijkheid behoren. Het slachtoffer laat zich gewillig helpen of de aanklager vindt de hulp nog steeds niet goed genoeg.

Aanklager: denkt bijvoorbeeld “jij doet het niet goed”, is kritisch en oordelend naar de ander, wijst met een afkeurende vinger naar de ander en legt de volledige verantwoordelijkheid bij de ander (“kijk eerst eens ff lekker naar jezelf. Jij doet….Nee, lekker dan!”). Het slachtoffer wordt bevestigd in zijn/haar minderwaardigheid, de redder gaat nog meer redderen.

Oefening

Vanuit de rol spelen (groepjes van drie)

Winnaarsdriehoek

Om uit de Dramadriehoek te kunnen stappen, moet je, in plaats van naar de ander te kijken, verantwoordelijkheid nemen voor je eigen gedrag. Daarbij moet je handelen vanuit gelijkwaardigheid. In de Dramadriehoek hierboven nemen de rollen de volgende basishouding (zie voor een uitleg hiervan de eerste blog in deze serie van vier over de Transactionele analyse) aan:

Het slachtoffer heeft de basishouding “jij bent oké, ik ben niet oké”.

De redder heeft de basishouding “jij bent niet oké, ik ben oké”.

De aanklager heeft de basishouding “jij bent niet oké, ik ben oké”.

Hier is sprake van ongelijkwaardigheid. Voor een effectieve communicatie en gezonde relatie moet je basishouding zijn: ik ben oké, jij bent oké. Richt je daarnaast niet op het probleem, maar op je omgang ermee: kies je voor de negatieve kanten of pak je de positieve eruit.

Hiermee kun je uit de Dramadriehoek en in de Winnaarsdriehoek stappen. De punten van deze laatste driehoek worden ingenomen door de volgende 3 rollen: kwetsbaar zijn, behulpzaam zijn en assertief zijn.

Kwetsbaar zijn: je accepteert jezelf en deelt echte gevoelens. Je vraagt bijv.: “wil je me even helpen?”.

Behulpzaam zijn: je accepteert dat de ander een zelf oplossend vermogen heeft. Je helpt alleen gevraagd, luistert en begrijpt en hoeft niet nodig gevonden te worden door de ander. Je doet niets meer dan afgesproken. Je vraagt bijv.: “kan ik iets voor je doen?”.

Assertief zijn: je accepteert andermans waarde, bent niet oordelend, kent je eigen gevoelens en behoeften en communiceert vanuit de ik-boodschap. Je hebt aandacht voor eigen en andermans belangen. Je zegt bijv.: “ik wil graag dat je daar rekening mee houdt.”

Wat ga jij doen?

Wat ga jij doen met alle inzichten die je hebt opgedaan over de verschillende rollen en kwaliteiten/talenten om te zorgen dat het slaagt?

Bedankt voor jullie inzet!