Verpleegkundig proces - Stap 4, 5 en 6

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan ik:

• uitleggen wat standaard, afhankelijk, onafhankelijke,  geplande en niet-geplande verpleegkundige interventies zijn.
• uitleggen hoe ik een verpleegkundige interventie formuleer.
• uitleggen welke vaardigheden van belang zijn voor het uitvoeren van verpleegkundige interventies.
  
• beschrijven welke methode van rapportage ik kan gebruiken.
• uitleggen wat het doel is van evalueren in de zorg.
• benoemen welke verschillende evaluatiemomenten er zijn in het verpleegproces.

Herhaling vorige week

Beschrijf in je eigen woorden wat een potentieel probleem is

Potentieel probleem

Zijn er geen verschijnselen, maar kunnen deze zich gaan ontwikkelen

Actueel probleem

Zijn de verschijnselen op dit moment (actueel) aanwezig

P

E

S

Probleem

Oorzaak

Symptomen

Wat is een methode om een verpleegdoel op te stellen?

1. SALSA
2. RUMPA
3. SMART
4. STARRT

Waar denk je aan bij het woord interventies?

Een interventie bestaat uit de activiteiten die je als verpleegkundige / verzorgende plant en uitvoert om de verpleegkundige doelen te behalen. Daarbij zet je je eigen kennis in. Je bespreekt je interventies met de zorgvrager, zodat jullie samen komen tot een plan om de zorg vorm te geven. Hierbij stem je de activiteiten af met collega's en andere disciplines om het plan zo breed mogelijk te dragen. 

Interventie = activiteit

Zie voorbeeld in Thiemen van interventie

Verpleegkundige interventies

• Standaard interventies 
• Onafhankelijke en afhankelijke interventies;
  
• Geplande en niet-geplande interventies.
  
  

Opmerking: 

Niveau 3: i.p.v. verpleegkundige interventies worden dit zorg- en ondersteuningsactiviteiten genoemd. 

Verpleegtechnische interventies:

Elke verpleegkundige handeling (gepland of niet-gepland) die voortkomt uit het verpleegplan van de zorgvrager, primair gericht op de gezondheid en het welzijn van een (groep) zorgvrager(s).

Standaard interventies

zijn kant-en-klare pakketjes van activiteiten die passen bij een bepaald zorgdoel. Staan beschreven in het boek verpleegkundige interventies. Komen 

Onafhankelijke interventies (ofwel autonome interventies)

Zijn interventies die jij als verpleegkundige zelf als oplossing kiest en die je zelfstandig kunt uitvoeren op grond van kennis en ervaring.

Afhankelijke interventies (ofwel gedelegeerde interventies)

Zijn interventies die jij als verpleegkundige uitvoert maar zijn voorgeschreven door een andere zorgprofessional. Je krijgt als verpleegkundige dan een opdracht om enkele handelingen uit te voeren, bijvoorbeeld het inbrengen van een neusmaagsonde of blaaskatheter, oefenen met lopen van een zorgvrager, of het toedienen van medicatie.

Geplande interventies

Interventies die zijn opgenomen in het verpleegplan van de zorgvrager.

Niet geplande interventies:
staan niet gerapporteerd in het verpleegplan. Dit zijn activiteiten die ontstaan doordat de situatie plotseling wijzigt.

Standaard interventies

Belangrijk:
je beoordeelt altijd eerst zelf of een standaard interventie past bij de specifieke zorgsituatie van jouw specifieke zorgvrager.
Als de interventie niet precies aansluit, is het jouw taak om de interventie passend te maken.

Het is jouw verantwoordelijkheid om kritisch te kijken naar de voorstellen die door het geautomatiseerd EPD worden gedaan. 

Een belangrijk doel van standaard interventies is dat het een hulpmiddel vormt bij het kiezen van activiteiten. Er is al over acties nagedacht en jij kunt deze acties een voor een bekijken. Je voorkomt daarmee dat je belangrijke acties over het hoofd ziet. Daarnaast is er sprake van eenduidig taalgebruik. Door een gemeenschappelijke taal te gebruiken, kun je als professional gemakkelijker communiceren met collega's

Formuleren verpleegkundige interventies
ofwel zorg- en ondersteuningsactiviteiten

Wie

Benoem in je formulering wie de activiteit uitvoert, jij als verpleegkundige of een andere zorgverlener, de zorgvrager of een naast-betrokkene.

Wat

Beschrijf wat er moet gebeuren. Benoem hoe je bij de eerste keer de uitleg geeft en verwijs eventueel naar een protocol.

Waar

Benoem waar de interventie plaatsvindt. Dit kan zowel een plaats op het lichaam zijn (onderbuik) als de locatie waar de activiteit wordt uitgevoerd (badkamer).

Waarmee

Beschrijf welke hulpmiddelen of verpleegkundige materialen nodig zijn om de interventie uit te voeren.

Wanneer

Benoem op welk moment de interventie wordt uitgevoerd. Geef hierbij ook aan hoe vaak de activiteit moet worden herhaald, zoals driemaal daags bloeddruk meten.

Uitvoeren verpleegkundige interventies / 

uitvoeren zorg- en ondersteuningsactiviteiten

Waarnemen bij uitvoeren interventies

Als verpleegkundige is het belangrijk om op objectieve wijze de zorgvrager, de mantelzorg en het netwerk waar te nemen. Je objectieve waarneming van de zorgvrager draagt bij aan de verbetering van de kwaliteit van zorg. Een objectieve waarneming is op feiten gebaseerd. Een subjectieve waarneming daarentegen is meer op jouw eigen emoties en persoonlijkheid gebaseerd.

Observeren

Bewust, doelgericht en systematisch waarnemen met als doel de informatie over het gedrag en de situatie van de zorgvrager te verzamelen en te registreren.

Signaleren

Door te observeren verzamel je gegevens en kun je veranderingen in de zorgsituatie signaleren. Signaleren is het vaststellen van veranderingen in de situatie van de zorgvrager. Een vaardigheid bij signaleren is de interventie monitoren, wat 'toezicht houden' of 'bewaken' betekent. Het is van belang dat je na het observeren en signaleren de veranderingen monitort bij de zorgvrager om in zijn zorgbehoefte te voorzien.

Rapporteren

Je legt waarnemingen, observaties en gesignaleerde veranderingen bij de zorgvrager vast in schriftelijke (waaronder het elektronisch patiëntendossier) of mondelinge rapportages. 

Vaardigheden bij het uitvoeren van interventies zijn:

• Waarnemen
• Observeren
• Signaleren

Deze waarnemingen, observaties en gesignaleerde veranderingen leg je vast in een rapportage.

Bij de vijfde stap voer je een planning uit. Om de zorg op methodische wijze uit te voeren en te coördineren, is een aantal vaardigheden helpend. Deze vaardigheden heb je nodig om goed te kunnen beoordelen of de doelen en planning aansluiten bij de zorgbehoeften en zorgwensen van de zorgvrager. 

Monitoren

Observeren en signaleren van veranderingen in de gezondheidstoestand en zorgbehoefte van de zorgvrager.

Doel:
veranderende situaties snel onder controle houden, er tijdig alert op bent, om achteruitgang te voorkomen.

Rapporteren

Je legt waarnemingen, observaties en gesignaleerde veranderingen bij de zorgvrager vast in schriftelijke (waaronder het elektronisch patiëntendossier) of mondelinge rapportages. Dit in elke fase van het verpleegkundig proces. (Voortgangsrapportage)

Belangrijk voor continuïteit van zorg

Rapporteren = mondeling of schriftelijk verslag uitbrengen

Het rapporteren van gegevens is belangrijk voor continuïteit van de zorgverlening, omdat meerdere verpleegkundigen op een dag de zorg uitvoeren. Je schriftelijke en mondelinge rapportage vindt plaats in elke fase van het verpleegkundige proces en wordt ook wel een voortgangsrapportage genoemd.

Methode schriftelijke rapportage

Subjectieve gegevens

De zorgvrager en zijn naasten kunnen zelf relevante gegevens verstrekken over de toestand van de zorgvrager. Zij kunnen dit doen als antwoord op een vraag van jou, maar ook ongevraagd. Je kunt bij de subjectieve gegevens citeren wat de zorgvrager of naaste gezegd heeft, bijvoorbeeld: 'Meneer Zant vertelde dat hij zich vanmorgen misselijk voelde.'

Objectieve gegevens

Je kunt rapportagegegevens verkrijgen uit observatie of metingen. Je doet verslag over wat te meten is, bijvoorbeeld pols, temperatuur en laboratoriumuitslagen, en wat er feitelijk gebeurde, bijvoorbeeld: 'Meneer Jansen heeft vanmorgen direct na het ontbijt flink gebraakt, geschatte hoeveelheid 300 ml.'

Analyse van de gegevens

Als je de subjectieve en objectieve gegevens verzameld hebt, kun je nagaan of je verder kunt werken met het bestaande verpleegplan of dat je dit moet bijstellen.

Planning met behulp van de nieuwe gegevens

Met behulp van de gegevens kun je de planning al dan niet bijstellen.

Mondelinge rapportage

• tijdens de uitvoering van het werk (je geeft je collega een korte terugkoppeling over de werkzaamheden die je hebt uitgevoerd);
  
• bij een wisseling van de dienst (je brengt je collega in een dienstoverdracht op de hoogte van zaken die onduidelijk waren in de schriftelijke rapportage);
  
• bij overlegsituaties (zorgvragerbespreking, MDO);
  
• tijdens gesprekken met mantelzorgers en het netwerk van de zorgvrager.
  
  

soms staat een mondelinge rapportage op zichzelf en is dat voldoende. Een voorbeeld hiervan is de rapportage rond een etenspauze. Een collega die het tijdelijk van je overneemt, moet even weten welke activiteiten je hebt gedaan en welke niet.

Het is van belang dat je objectieve gegevens benoemt en subjectieve gegevens zo veel mogelijk achterwege laat.

Leg in je eigen woorden uit wat evalueren is

Evalueren

Evalueren is terugkijken op een doel of een verwachting, of dat doel is behaald en de verwachting uitgekomen. 

In de gezondheidszorg is het doel van evalueren kwaliteitsverbetering

Evalueren in de zorg

• Een verpleegdoel bereikt is
• De zorg heeft voorzien in de wensen en behoeften van de zorgvrager en mantelzorg;
  
• Je het verpleegplan moet aanpassen, bijvoorbeeld de verpleegkundige diagnose, het verpleegdoel en/of de verpleegkundige interventies.  

In de gezondheidszorg is het doel van evalueren kwaliteitsverbetering. Je kijkt terug naar het gehele verpleegproces of een deel ervan en gaat na hoe de zorg is verlopen.

Productevaluatie

= Terugblik op en beoordeling van het resultaat van zorgverlening. 

1. Je doel is bereikt: het feitelijk resultaat komt volledig overeen met het gestelde doel.
2. Je doel is gedeeltelijk bereikt: het feitelijk resultaat komt deels overeen met het doel.
3. Je doel is niet bereikt: het feitelijke resultaat komt niet overeen met het doel.

Het verpleegkundig proces kun je op twee manieren evalueren: met een productevaluatie en een procesevaluatie. 

Bij stap 3 van het verpleegkundig proces stel je verpleegdoelen vast. In de productevaluatie bepaal je of je het geformuleerde beoogde doel hebt behaald. Is het gewenste verpleegkundig resultaat bereikt? In een productevaluatie zet je de feitelijke situatie van de zorgvrager (het resultaat) en het gestelde doel naast elkaar. Je evalueert de uitgevoerde interventies, of ze hebben bijgedragen aan het beoogde doel en het gewenste resultaat. Het feitelijke resultaat is hoe de zorgvrager eruitziet en zich voelt, wat hij weet of kan. Als dit overeenkomt met je doel, heb je het doel bereikt.

Procesevaluatie

= Terugblik op en beoordeling van de wijze van samenwerking en interactie tussen beroepsbeoefenaren en de zorgvrager.

Bij de procesevaluatie kijk je terug op je verpleegkundig handelen met de zorgvrager, mantelzorg en zorgprofessionals. Je gaat na wat zij vinden van je verpleegkundig handelen in alle fasen van het verpleegkundig proces, hoe zij de zorg hebben ervaren en of de zorg aan wensen en behoeften is tegemoetgekomen. In elke stap van het verpleegkundig proces kun je een procesevaluatie doen.

Momenten van evalueren

• Gepland evaluatiemoment  
• Niet-gepland evaluatiemoment 
• Eind- en tussentijdse evaluatie

Gepland evaluatiemoment

Als je de evaluatiemomenten in de zorg formeel plant, kun je systematisch aandacht besteden aan het verpleegkundig proces en voorkom je het uitstellen van evaluaties. In evaluaties krijg je belangrijke informatie. Je hebt die informatie nodig om de doelen en interventies steeds te laten aansluiten bij de wensen en behoeften van de zorgvrager.

Niet-gepland evaluatiemoment

Tijdens alle fasen van het verpleegkundig proces evalueer je voortdurend de verleende zorg. Dit is niet altijd van tevoren gepland. Je houdt bijvoorbeeld zo'n informeel niet-gepland evaluatiemoment als je een signaal van de zorgvrager of zijn naaste opvangt.

Eind- en tussentijdse evaluatie

De evaluatie bij het afsluiten van het verpleegkundig proces noem je de eindevaluatie, bijvoorbeeld als een zorgvrager naar huis gaat. De evaluatie tijdens het verpleegkundig proces noem je de tussentijdse evaluatie. Bij langdurige zorg is het van belang om tussentijdse evaluatiemomenten te plannen. De zorgvrager en mantelzorg kunnen dan hun kijk op de zorg bespreken en zo bijdragen aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg.

Opdracht 

• Beschrijf interventies bij het opgestelde verpleegprobleem en verpleegdoel.  
• Wat observeer je tijdens de zorg bij deze meneer?

Laat de studenten hun uitwerking van de afgelopen week erbij pakken.

Lesdoelen behaald?

Ik kan:

• uitleggen wat standaard, afhankelijk, onafhankelijke, geplande en niet-geplande verpleegkundige interventies zijn.
  
• uitleggen hoe ik een verpleegkundige interventie formuleer.
  
• uitleggen welke vaardigheden van belang zijn voor het uitvoeren van verpleegkundige interventies.
  
• beschrijven welke methode van rapportage ik kan gebruiken.
  
• uitleggen wat het doel is van evalueren in de zorg.
  
• benoemen welke verschillende evaluatiemomenten er zijn in het verpleegproces.