Samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Samengestelde zinnen

Lesdoelen

Wat gaan we vandaag leren?

• Ik kan samengestelde zinnen herkennen.
• Ik kan de persoonsvorm en onderwerpen in samengestelde zinnen vinden.
• Ik kan hoofdzinnen en bijzinnen herkennen.
• Ik kan nevenschikkende en onderschikkende voegwoorden herkennen.

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

Enkelvoudige zin: een zin met 1 persoonsvorm

 In de vakantie gaan wij altijd naar Spanje.

Samengestelde zin: een zin met meerdere persoonsvormen

 In de vakantie gaan wij altijd naar Spanje, want daar woont mijn tante.

Hoe kun je  de pv en ow vinden? 

Hij geeft op dinsdag, woensdag en donderdag les en in het weekend probeer ik te studeren.

Wat zijn de persoonsvormen in deze zin?

De winkel op de hoek van de Hoogstraat is gisteren geopend.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin

Wilma ging naar huis omdat ze moe was.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin

Het meisje verwacht dat ze van de slager een stukje worst krijgt.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin

Samengestelde zinnen

Kunnen uit verschillende hoofdzinnen en bijzinnen bestaan.
Hoe herken je deze? 

Hoofd- en bijzinnen

Hoofdzin: 

1. Het onderwerp en de persoonsvorm staan naast elkaar. 
2. Er kunnen geen andere zinsdelen tussen staan.
3. De persoonsvorm staat in de hoofdzin vooraan (op de 1e of 2e plaats).
4. Een hoofdzin kan zelfstandig voorkomen.

Hoofd- en bijzinnen

 Bijzin: 

• Als er tussen persoonsvorm en onderwerp een woord (bijvoorbeeld 'niet') kán staan, dan is dat een bijzin. 
• In een bijzin staat de persoonsvorm vaak achteraan.
• kan niet zelfstandig voorkomen.

Hoofd- en bijzinnen

Terwijl ik  mijn tanden poets, kijk ik naar een kattenfilmpje.

Terwijl ik  mijn tanden poetste, keek ik naar een kattenfilmpje.

Anna is aan het lezen en Sarah is aan het schrijven.

Anna was aan het lezen en Sarah was aan het schrijven. 

Hoewel het bijna weekend is, moet je nog veel doen.

Sabine had een gezicht getrokken alsof ze iets vies proefde.

1. Hoofdzin-hoofdzin
2. Hoofdzin-bijzin
3. Bijzin-hoofdzin

We gaan met de klas naar Parijs en we zullen daar een week blijven.

1. Hoofdzin-hoofdzin
2. Hoofdzin-bijzin
3. Bijzin-hoofdzin

Als we in Parijs zijn, wil ik graag wat kledingwinkels bezoeken.

1. Hoofdzin-hoofdzin
2. Hoofdzin-bijzin
3. Bijzin-hoofdzin

Ik dacht dat we gingen fietsen.

1. Hoofdzin-hoofdzin
2. Hoofdzin-bijzin
3. Bijzin-hoofdzin

Ik ga op vakantie en dat is leuk.

1. Hoofdzin-hoofdzin
2. Hoofdzin-bijzin
3. Bijzin-hoofdzin

Samengestelde zinnen

Zinnen kunnen op verschillende manieren samengesteld zijn ,nl. nevenschikkend en onderschikkend.

{hoofdzin} + {hoofdzin} - nevenschikkend = gelijk

{hoofdzin + (bijzin)} - onderschikkend = ongelijk
{hoofdzin + ( bijzin)+ (bijzin)} - onderschikkend en nevenschikkend

{hoofdzin}+ {hoofdzin+ (bijzin)}- nevenschikkend en onderschikkend

Samengestelde zinnen

Je verbindt de twee zinnen  met een voegwoord. 

Er zijn twee soorten:

1. Nevenschikkende voegwoorden:  dus, en, want, of, maar  (dewom)

2. Onderschikkende voegwoorden 

Heel veel bv.  dat, voordat, nadat, tot, terwijl, als, toen, omdat, doordat en zodat.

Welk voegwoord is 'want' in de volgende zin:

Ik heb een baaldag, want het regent

1. nevenschikkend
2. onderschikkend

Welk voegwoord is 'omdat' in de volgende zin:

Ik lees niet dagelijks in mijn boek, omdat ik daar geen zin heb.

1. nevenschikkend
2. onderschikkend

Welk voegwoord is 'zodat' in de volgende zin:

Ik neem een paraplu mee, zodat ik droog blijf.

1. nevenschikkend
2. onderschikkend

Welk voegwoord is 'dus' in de volgende zin:

Ik lees niet dagelijks in mijn boek, dus ik heb mijn boek nog lang niet uit.

1. nevenschikkend
2. onderschikkend

Welk voegwoord is 'of' in de volgende zin:

Wil je koffie of wil je thee?

1. nevenschikkend
2. onderschikkend

Klassikaal 

Pak je boek 

Opdracht 1 & 2 , blz. 223