4.4. Stedelijke ontwikkelingen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Opdracht omgevingsvisie Gemert

1. Wat gaat er veranderen in de gemeente Gemert-Bakel binnen dit thema? 

2. Welke gevolgen heeft dat voor het ruimtelijke beleid?

3. Wat zijn de voordelen van deze verandering?

4. Worden er nadelen genoemd binnen dit thema? Zo niet, bedenk zelf een mogelijk nadeel bij deze verandering.

5. Noteer één punt per thema die jij opmerkelijk/bijzonder/verrassend vindt. Het kan ook een punt zijn waar jij het mee eens/oneens bent. Licht toe waarom jij dit vindt.

de plannen van de overheid voor het gewenste huidige en toekomstige gebruik van de ruimte in Nederland

Situatie nu

1. Wat zie je ?
2. Waar komt dit voor?
3. Waarom komt dit hier voor?
4. Komt dit overal zo voor? 

Situatie vroeger

4.4. Stedelijke ontwikkelingen

Leerdoelen  

aan het einde van deze paragraaf...

• kun je de ontwikkeling van steden vanaf 1830 tot nu beschrijven in termen van ruimtelijke inrichting en economie.
  
• kun je uitleggen hoe de inrichting van de stad verandert na 1990.
  
• kun je uitleggen waarom steden na 1990 een transformatie (grote verandering) ondergaan.
  
• kun je een verband leggen tussen de ruimtelijke ontwikkeling van steden en de demografische ontwikkelingen.
  

Zorg ervoor dat je de leerdoelen beheerst. 

De creatieve stad =

Creatieve broedplaatsen

Een creatieve broedplaats is een plek waar creatieve mensen samenwerken en nieuwe ideeën ontstaan.

HERHALING 4.2.

Casus - Honig Nijmegen

"Van werkplaats naar woonplaats"

Honigcomplex Nijmegen

Andere voorbeelden? 

Verkadefabriek - Den Bosch

Noordkade - Veghel

NDSM werf - Amsterdam

Werkspoorkwartier - Utrecht

Stad

Agglomeratie

Stedelijk gebied

Suburbanisatie

De situatie vanaf 1830

• Start industriële revolutie: fabrieken en spoorwegen verschijnen rond stadscentra.
• Arbeiders trekken massaal naar de stad → urbanisatie.
• Woningen dicht bij fabrieken, vaak klein, vochtig en zonder voorzieningen.
• Overheid grijpt nauwelijks in; particuliere woningbouw van slechte kwaliteit.
• Bekende 19e-eeuwse arbeiderswijken: De Pijp (A’dam), Crooswijk (R’dam), Lombok (Utrecht) Philipsdorp (Eindhoven).
• Steden groeien snel maar ongezond → woningnood en slechte leefomstandigheden.

Na WO II

• Grote woningnood blijft bestaan tot na 1960.
• Bouw van ruime, groene naoorlogse wijken met flats en eengezinswoningen.
• Suburbanisatie: gezinnen verhuizen naar omliggende dorpen/steden (groeikernen).
• Stad verpauperd: ouderen, migranten en studenten blijven achter.
• Lage koopkracht, veel werkloosheid en overlast in oude wijken en stationsgebieden.
• Vanaf 1980: stadsvernieuwing door renovatie en sloop/nieuwbouw.
• Oude fabrieken komen leeg te staan door globalisering en schaalvergroting.

De situatie vanaf 1990

• Kenniseconomie stimuleert de groei van steden → re-urbanisatie.
• Creatieve en hoogopgeleide bewoners kopen en knappen woningen op.
• Gemeenten sturen op herstructurering: sloop slechtste huurwoningen, nieuwbouw koopwoningen. 
• Oude industrie- en stationsgebieden ondergaan een transformatie: wonen, werken, recreatie. (ook herstructurering)
• Wijken worden aantrekkelijker: groen, speeltuinen, duurdere horeca en winkels.
• Gentrificatie: bevolkingssamenstelling verandert → hogere inkomens trekken in (en verdringen lagere inkomensgroepen)
• Bouw van Vinex-wijken aan de stadsrand voor jonge gezinnen.

Gentrificatie

Dit is een bijzondere vorm van stedelijke vernieuwing waarbij de rol van de lokale overheid heel gering is en de vernieuwing niet altijd ten goede komt van de oorspronkelijke bewoners.

In 3 stappen:

1. Rijke mensen kopen huizen en knappen deze op;

2. Middenklasse trekt in de wijk waarmee de gemiddelde woningprijzen stijgen;

3. Oorspronkelijke inwoners kunnen de stijgende prijzen niet betalen en worden verdrongen uit hun eigen woonwijk

Aanrader!

https://schooltv.nl/video/andere-tijden-in-de-klas-van-sloppenwijken-tot-sociale-woningbouw/playlist/505/

Ontwikkelingen van de Nederlandse stad - van Krot tot Vinex

Denken-delen-uitwisselen

Denken - individueel Lees het stukje wat bij jouw cijfer hoort

1: De situatie vanaf 1830 (Gebruik zeker bron 17!)

2: Na WO II

3: De situatie vanaf 1990

• Beschrijf de stedelijke ontwikkeling in deze periode. Ga in op belangrijke gebeurtenissen, veranderingen in woningbouw, en de verschuivingen in de bevolkingssamenstelling.
• Noteer de begrippen en ga in op de betekenis

Optioneel: in van plaats van te schrijven mag je ook tekenen hoe de stad er destijds uitzag!

Delen (5min)

Ga nu in de volgende twee/drie-tallen zitten 

• Deel jullie gedachten over wat je hebt opgemerkt tijdens het individueel werken.
• Kijk naar overeenkomsten en verschillen
• Bepaal gezamenlijk de belangrijkste punten van jullie tijdperk.
•  Noteer deze in je schrift.

Uitwisselen

Ga nu in het volgende drietal zitten 

• Iedere leerling is nu expert van zijn deel
• Leg, kort en bondig, uit wat de belangrijkste punten/ontwikkelingen/begrippen zijn van jouw tijdperk. 
• Degene die luisteren, maken aantekeningen.
• Uiteindelijk moet je van ieder tijdperk de belangrijkste ontwikkelingen kunnen beschrijven

Situatie nu

1. Wat zie je ?
2. Waar komt dit voor?
3. Waarom komt dit hier voor?
4. Komt dit overal zo voor? 

Situatie vroeger

Neem de grafiek over in je schrift

• Verdeel de lijn in drie verschillende fasen
• Noteer per fasen begrippen die relevant zijn
• Gebruik eventueel je leerboek

Ontwikkeling stedelijke bevolking

Veryupping in de Jordaan

1. Omschrijf in eigen woorden wat 'veryupping is'
2. Welke veranderingen zie je in de Jordaan als gevolg van veryupping? Noem er minstens twee.
3. Wat valt je op aan de mensen die nu in de wijk wonen vergeleken met vroeger?
4. Welke voorzieningen verdwijnen of veranderen? Wie profiteren daar wel of niet van?
5. Waarom willen veel mensen graag in een wijk als de Jordaan wonen? Wat maakt de wijk aantrekkelijk?
6. Wie hebben volgens jou voordeel bij de veryupping in de Jordaan? En wie juist niet?

www.funda.nl

www.funda.nl

Wat vinden jullie?

• Vind jij het goed of slecht als een oude stadswijk verandert door de komst van rijkere bewoners? Leg uit.
• Moet de overheid ingrijpen als mensen met een lager inkomen uit een wijk verdwijnen? Waarom wel/niet?

Vragen?

Groeikernen - Herstructurering - VINEX - Gentrificatie - Of iets anders? 

Of aan de slag! Opdrachten 4.4. 2-3-5-6 

Huiswerk voor donderdag! 

Nederland: stedelijke ontwikkeling

'70 Suburbanisatie

• Welvaartstijging 
• Woonerven / Bloemkoolwijken
• 
  Suburbanisatie: vertrekken jonge gezinnen uit stad naar nieuwe woonwijken rand stad en omliggende dorpen -> aanwijzen groeikernen. 

Examentraining

Opgave 1

Opgave 2

Dimensies

Opgave 1 correctie

Opgave 2 correctie

Huiswerk

Examenopgaven LessonUp vorige dia

+ Examenopgave 7 - Het Honigcomplex Nijmegen in SOM

Deze heb je af voor a.s. donderdag