BOL 2.3.2 VPK ZH rol disciplines

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

VPK 2.3.2

Leerdoelen

• Benoemen welke kwaliteiten van een verpleegkundige belangrijk zijn in het ziekenhuis
  
• Benoemen welke disciplines er zijn binnen het ziekenhuis
  
• Benoemen hoe de samenwerking tussen verschillende afdelingen/disciplines verloopt binnen een ziekenhuis
  

Welke verpleegkundige specialisaties zijn er binnen het ziekenhuis?

Opdracht

Bedenk bij een specialisatie naar keuze welke werkzaamheden daar volgens jou bij horen. Zoek vervolgens een vacature op van deze specialisatie en vergelijk of er verschil zit tussen jouw verwachtingen en datgene wat in de vacature wordt omschreven. 

Professionele relatie

“Een professionele verpleegkundige relatie is een relatie die een verpleegkundige beroepshalve met de zorgvrager aangaat en onderhoudt. Als verpleegkundige streef je naar een goede zorgrelatie met de zorgvrager.”

Herken je deze professionele relatie in je stage van afgelopen periode? Kun je voorbeelden geven?

Wat denk je dat het verschil is tussen een professionele relatie en een therapeutische relatie?

Is een onderdeel van de professionele relatie.

Echter: bij een therapeutische relatie is het aangaan en onderhouden van de relatie onderdeel van de therapie.

Waar moet je je bij de zorgvrager in verdiepen als je een goede professionele relatie wilt opbouwen?

Verdiep je in bijvoorbeeld:

Leeftijd

Sekse

Culturele achtergrond

Gezondheidsproblemen

Persoonlijke geschiedenis

Wat zijn kenmerken van een professionele relatie? (voorbeeld: respect)

respect

aandacht

echtheid

openheid

betrokkenheid

gepaste afstand

autonomie

samenwerking

Respect betekent de ander in zijn waarde laten, hem accepteren zoals hij is en hem de zorg geven die hij verwacht. Het is belangrijk dat je als verpleegkundige niet jouw beleving aan de zorgvrager oplegt, maar uitgaat van de beleving van de zorgvrager. Je kunt hier alleen achter komen door open te zijn en aandacht voor de zorgvrager te hebben. Door een zorgvrager eerlijk, echt en als een individu te benaderen, zal hij zich gerespecteerd voelen.

Als een zorgvrager dagelijks onder de douche wil, doe je dit met zorg. Als een zorgvrager maar een keer per week onder douche wil en voor de rest aan de wastafel gewassen wil worden, verzorg je hem evengoed netjes.

De zorg kan dus per zorgvrager verschillen. Respect betekent niet dat je als verpleegkundige alles moet accepteren. Binnen een respectvolle zorg kun je prima grenzen stellen. Respect voor iemand hebben en iemand accepteren zoals hij is, is niet hetzelfde als alles accepteren.

Als een zorgvrager boos naar je schreeuwt, kun je hem duidelijk en respectvol vertellen dat jij dit gedrag ongewenst vindt, maar dat je hem graag helpt als hij rustig vertelt wat zijn probleem is. Je mag je grenzen aangeven.

Vindingrijkheid

Soms hoort bij het individueel benaderen van een zorgvrager ook vindingrijkheid. Met vindingrijkheid kun je een manier van zorgverlening vinden die voor die speciale zorgvrager het prettigst is. Soms betekent dit dat je van de normale gang van zaken moet afwijken. Zo zou je kunnen denken aan het op een andere tijd serveren van de maaltijd of het aanbieden van een borrel aan een zorgvrager in de laatste fase van zijn leven, als hij dit op prijs stelt natuurlijk. Vindingrijkheid zal de tevredenheid van zowel de zorgvrager als de hulpverlener ten goede komen.

Aandacht

De tijd om in een ziekenhuis een relatie met een zorgvrager op te bouwen is meestal kort. Daarom is volledige aandacht voor de zorgvrager op de momenten van contact noodzakelijk. Dit betekent dat je op de momenten van contact alleen maar met de zorgvrager bezig bent. Voorkom dat je alvast bedenkt wat je straks allemaal nog moet doen. Als een zorgvrager voelt dat hij niet jouw volledige aandacht heeft, zal hij zich snel terugtrekken. Hij zal zijn gevoelens niet meer uiten, omdat hij voelt dat daar geen aandacht voor is. Als een zorgvrager zijn gevoelens niet uit, kun je niet op ze ingaan. Je kunt dan ook niet op de individuele situatie en beleving van de zorgvrager ingaan. Op deze manier onthoud je de zorgvrager steun. De kwaliteit van zorg had hoger kunnen zijn als je aandacht voor de zorgvrager had gehad en hem de gelegenheid had gegeven zijn gevoelens te uiten.

Echtheid

Echt zijn is zijn zoals je bent. Echt zijn is niet het spelen van een rol, maar is eerlijk, betrouwbaar en integer zijn. Echt zijn betekent het eerlijk uiten van je emoties, maar ook het staan voor datgene wat je zegt. Om echt te kunnen zijn, is inzicht in jezelf nodig. Inzicht in jezelf krijg je door je aan anderen te spiegelen. Door veel met anderen te praten en van gedachten te wisselen, kun je jezelf ontwikkelen en erachter komen wie je bent. Vaak is dit een proces dat je hele leven blijft doorgaan. Soms leiden vragen van een zorgvrager tot een reflectie op jezelf. Het is dan belangrijk dat je weet wie je bent en wat je kunt. Soms moet je jezelf afvragen of jij de kennis en vaardigheden hebt om op een bepaalde vraag in te kunnen gaan. Wanneer je tot de conclusie komt dat je ergens niet aan kunt voldoen, maak dit dan bespreekbaar binnen je team.

Opmerkingen die niet passen bij respect en empathie kun je beter achterwege laten.

Openheid

Open zijn is het tegenovergestelde van gesloten of onbereikbaar zijn. Wanneer je open bent, kan iemand tot je doordringen en zijn gevoel of mening bij je uiten. Dit betekent niet dat je het eens hoeft te zijn met die mening of dat je je dat gevoel kunt voorstellen. Maar het betekent wel dat de zorgvrager zijn verhaal bij je kwijt kan en weet dat jij er discreet en respectvol mee om zult gaan.

Betrokkenheid

Betrokkenheid gaat nog een stapje verder dan het hebben van aandacht. Betrokken zijn wil zeggen dat je op een of andere manier emotioneel verbonden bent met de ander. Daardoor raakt dat wat de ander bezighoudt jou ook. Daardoor zul je eerder geneigd zijn iets voor een ander te doen. In een professionele relatie moet je daar voorzichtig mee zijn. Je zult voor jezelf duidelijke grenzen moeten trekken, waar je niet overheen moet gaan. Als je daar regelmatig over nadenkt en er met collega’s en personen die je vertrouwt over spreekt, zul je niet gauw in verlegenheid komen. Je kunt dan je betrokkenheid bij het wel en wee van de zorgvragers tonen, zonder verwachtingen te wekken die je niet waar kunt maken.

Gepaste afstand

Naast die betrokkenheid moet je enige afstand bewaren. Dat betekent dat je de problemen van de zorgvrager niet overneemt. Doe je dit wel, dan laat je het werk niet meer los en ben je thuis ook bezig met de zorgvrager. Dit kan een grote belasting voor je zijn. Je professionele benadering kan hierdoor in het gedrang komen. Ook kan er op den duur een burn-out ontstaan door een te grote persoonlijke belasting. In je relatie met de zorgvrager moet je dus constant zoeken naar het juiste evenwicht tussen afstand en betrokkenheid. Afstand houden zonder betrokkenheid is kil en koel, maar betrokkenheid zonder afstand is riskant.

Autonomie

Wanneer je de autonomie van een ander respecteert, erken je dat de ander zelf verantwoordelijk is voor wat hij doet of laat. Soms is wat de zorgvrager wil niet altijd in zijn belang. Zorgverleners moeten dan vanuit hun professionaliteit en kennis proberen het belang van een andere keuze duidelijk te maken. Als de zorgvrager desondanks een andere keuze maakt, zal dit gerespecteerd moeten worden.

Samenwerking

Als je de genoemde criteria bij het opbouwen van een relatie toepast, leidt dit automatisch tot een prettige samenwerking met de zorgvrager. Dat houdt in: samen overleggen wat voor hem het best is, naar elkaar luisteren en samen een besluit nemen. Tijdens het overleg is het belangrijk dat je jouw professionele kennis inbrengt en de zorgvrager informeert en adviseert. In sommige situaties is het minder gemakkelijk om met de zorgvrager samen te werken. Denk maar eens aan een comateuze zorgvrager.In dat geval zijn de naasten van de zorgvrager erg belangrijk. Van hen mag je verwachten dat zij de belangen van de zorgvrager goed behartigen. Maar ook jij moet in deze situatie de belangen van de zorgvrager behartigen.Als een zorgvrager weinig vertelt over wat hem bezighoudt, hoeft dit niet te betekenen dat er iets mis is met de houding van de hulpverlener. Soms klikt het tussen mensen gewoon niet of sluit de zorgvrager zich helemaal af. Als je merkt dat je niet goed met een zorgvrager kunt opschieten of als je vindt dat de zorgvrager te veel van je vraagt, moet je proberen dit met de zorgvrager of met collega’s bespreekbaar te maken. Samen kun je dan naar oplossingen zoeken en afspraken maken. Als je merkt dat de samenwerking tussen de zorgvrager en jou echt niet goed loopt, is het beter dat een collega de zorgverlening overneemt.

Begeleiding van de zorgvrager

Belangrijke punten tijdens de begeleiding van een zorgvrager:

Toon initiatief: doe wat iemand nodig heeft, voordat hij erom vraagt.

Help elkaar: vorm een team.

Wees empathisch: erken gevoelens.

Respecteer anderen: wees beleefd tegen de zorgvrager, zijn bezoek én tegen collega’s.

Belast de zorgvrager niet met jouw zorgen: klaag niet over andere zorgvragers, collega’s of werkdruk.

Spreek duidelijk en helder, gebruik korte zinnen.

Stel je voor en heb aandacht voor de zorgvrager: vertel duidelijk wie je bent en waarvoor je komt.

Neem je mobiele privételefoon niet mee op de werkvloer.

Deze punten gaan niet alleen over de communicatie tussen zorgvrager en zorgverlener, maar ook tussen zorgverleners onderling

Op welke manieren kun je de familie of naasten begeleiden?

Welke disciplines zie je vaak in het ziekenhuis?

Waar staat de afkorting MDO voor?

Samenwerking

Communicatie loopt doorgaans via het elektronisch patiënten dossier

Er wordt met regelmaat een MDO gepland, waarin de patiënten allemaal besproken worden met alle disciplines die betrokken zijn bij de patiënten.

Leerdoelen

• Benoemen welke kwaliteiten van een verpleegkundige belangrijk zijn in het ziekenhuis
• Benoemen welke disciplines er zijn binnen het ziekenhuis
• Benoemen hoe de samenwerking tussen verschillende afdelingen/disciplines verloopt binnen een ziekenhuis