Paragraaf 7.3 - Eten

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

7.3 Eten les 1

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt voedingsstoffen en hun functie noemen
• Je kunt uitleggen wat gezond eten is en met de Schijf van Vijf of een voedingsmiddelentabel aangeven of een maaltijd gezond is

7.3 Eten

Wat zit er in je eten?

• Voedingsmiddelen > alles wat je eet of drinkt
  - bestaan uit voedingsstoffen
• 6 soorten voedingsstoffen:
  - Eiwitten
  - Koolhydraten, bv: zetmeel, suiker (verbranding)
  - Vetten
  - Mineralen bv: natrium (bloeddruk), calcium (botten), ijzer (zuurstof)
  - Vitaminen
  - Water

7.3 Eten

Voedingsstoffen in drie groepen

• Brandstoffen > energierijke stoffen, bewegen en warmte (koolhydraten en vetten)
• Bouwstoffen > voor groei en onderhoud (eiwitten, vetten, mineralen en water)
• Beschermende stoffen > bescherming (mineralen en vitaminen)

Voedingsvezels > geen voedingsstof,
maar goed voor werking van darmen!

vraag 8 blz 41

7.3 Eten

Wanneer eet je gezond?

Schijf van vijf!

• Vijf vakken, elk vak een groep voedingsmiddelen
  
• Gevarieerd eten
  
• Uit een groter vak eet je meer dan uit een kleiner vak
• Voldoende drinken (water)

7.3 Eten

7.3 Eten

Wanneer kies je duurzaam?

wat doen onverzadigde vetten? hoe herken je ze?

Wat is het verschil tussen witte en bruine graanproducten?

Waarom zijn frisdranken niet goed voor je?

7.3 Eten

Schijf van Vijf

• Groenten en fruit > vitaminen, mineralen, koolhydraten en voedingsvezels
• Smeer- en bereidingsvetten > vetten en vitaminen
• Zuivel, noten, vis, peulvruchten, vlees en ei > eiwitten, vitaminen en mineralen
• Brood, graanproducten en aardappelen > zetmeel, vitaminen en voedingsvezels
• Dranken >  water

7.3 Eten

Voedingsmiddelentabel

• Hierin staat hoeveel en welke voedingsstoffen per 100 gram in een voedingsmiddel zitten
• Hiermee bereken je de voedingswaarde van een maaltijd

67,4 gram koolhydraten per 100 gram.

Jarno eet maar 70 gram.

67,4/10=6,74 per 10 gram

7x6,74= 47,18gram

47,18/8=5,8

dus 6 eenheden

7.3 Eten

• Wat? Maken 7.3 – Opdracht 4,5,6,7,12,13 (of eerdere opdr als je die nog niet af had + nakijken)
• Hoe? Blz. 37 t/m 43
• Klaar? Nakijken
  

let op! morgen 2e uur biologie weer een practicumtoetsje

7.3 Eten les 2

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt beschrijven hoe tandbederf ontstaat
• Je kunt beschrijven waardoor verstopte bloedvaten kunnen ontstaan
• Je kunt uitleggen wat er kan gebeuren bij ondervoeding en bij overmatige voeding

7.3 Eten

Wat zijn de gevolgen van ongezonde voeding?

• Eenzijdige voeding
  - je krijgt niet alle (belangrijke) voedingsstoffen binnen

7.3 Eten

Wat zijn de gevolgen van ongezonde voeding?

• Eenzijdige voeding
  - je krijgt niet alle (belangrijke) voedingsstoffen binnen
• Te veel suiker
  - kan leiden tot tandbederf of cariës (gaatjes in tanden en kiezen)
  - te veel suiker wordt omgezet in vet > overgewicht

7.3 Eten

Wat zijn de gevolgen van ongezonde voeding?

• Eenzijdige voeding
  - je krijgt niet alle (belangrijke) voedingsstoffen binnen
• Te veel suiker
  - kan leiden tot tandbederf of cariës (gaatjes in tanden en kiezen)
  - te veel suiker wordt omgezet in vet > overgewicht
• Te veel vet
  - ongeveer 80 gram per dag nodig
  - cholesterol > bouwstof voor aanmaak nieuwe cellen
  - te veel vet leidt tot hogere cholesterolgehalte > hoopt op in bloedvaten > verstopping

7.3 Eten

Tandbederf

• Onderdelen tand of kies, zie afbeelding hiernaast
• Veel zoete voedingsmiddelen eten leidt tot tandbederf
  - leidt tot tandplak > kleverige laag van bacteriën
  en voedselresten
  - gaatjes in het glazuur
  - bacteriën in je mond zetten suikers om in een zuur
  - dit zuur lost het glazuur op > gaatjes
  - voorkomen? > minimaal 2x per dag poetsen > tandpasta met fluor

opdr 19 blz 46

7.3 Eten

Hoe houd je een gezond gewicht?

Energiebehoefte hangt af van het volgende:

1. Leeftijd > volwassenen meer, kinderen minder, ouderen nog minder
   - volwassenen hebben meer energie nodig voor hun grondstofwisseling
   - grondstofwisseling > energie die lichaam in rust gebruikt voor lichaamsprocessen
2. Geslacht > mannen meer dan vrouwen
3. Activiteit > hoe meer bewegen hoe meer energieverbruik
4. Omgevingstemperatuur > hoe kouder hoe meer energieverbruik
   - bij koude temperaturen moeite om lichaamstemperatuur constant te houden

www.hollandandbarrett.nl

7.3 Eten

Energiebehoefte

• Energiebehoefte is uitgedrukt in KJ (kilojoule) of kcal (kilocalorie)
  
• Je eet gezond als je niet meer kilojoules binnen krijgt dan je verbruikt

7.3 Eten

Gevaren ondervoeding

• eetstoornis: Anorexia nervosa
  - niet kunnen stoppen met afvallen, vermageren sterk
  - zeer schadelijk voor het lichaam, dood tot gevolg
  
  

7.3 Eten

Gevaren ondervoeding

• Boulimia

- vreetbuien, daarna spijt
- braken, laxeermiddelen, heel veel sporten
- meestal normaal gewicht, wel voedingsstoffen tekort

7.3 Eten

Gevaren overvoeding

• Overgewicht
  - te dik / te zwaar voor bouw en lengte
  - te veel vet en suikers worden opgeslagen
  in en rondom organen
  - grotere kans op hart- en vaatziekten
  - grotere kans op diabetes type 2
  - grotere kans op bepaalde vormen
  van kanker

Opdracht 26

7.3 Eten

• Wat? Maken 7.3 – Opdracht 16,17,18, 21, 22, 23, 24
• Hoe? Blz. 44 t/m 49 
• Klaar? Nakijken