Leren leren - effectieve leerstrategieën

• Algemeen
• Secundair onderwijs

Leren leren - 

6 effectieve leerstrategieën

INLEIDING

Kijk naar de volgende letterreeks. Je krijgt 10 seconden om de reeks te onthouden. Noteer niets.

                                                 SRMVSRMVMSRD

Bekijk het volgende filmpje: Waarom nog leren als Google alles weet? 

Beantwoord de vragen. Neem notitie in je Atomaschrift.

- Wat is het verschil tussen kennis en informatie?

- Wat is het verschil tussen je werkgeheugen en je langetermijngeheugen?

- Wat is het verschil tussen kennis en informatie?

- Wat is het verschil tussen kennis en informatie?

kennis = verwerkte informatie (die zit in je langetermijngeheugen)

- Wat is het verschil tussen je werkgeheugen en je langetermijngeheugen?

- Wat is het verschil tussen je werkgeheugen en je langetermijngeheugen?

werkgeheugen = geheugen dat je gebruikt om na te denken; je bewustzijn, snel overbelast (beperkt tot 7)

langetermijngeheugen= stockageplaats van alles wat je weet

Hoe werkt je geheugen?

Leren leren: #hoedoedegijda?

Ik studeer met muziek op de achtergrond.

Altijd!

Soms wel, soms niet.

Nee. Voor mij is stilte cruciaal!

Ik gebruik een planningsdocument
(bv. Planner of papieren agenda)

Altijd!

Soms wel, soms niet.

Nee...

Ik leg mijn telefoon weg wanneer ik studeer.

Altijd!

Soms wel, soms niet.

Ben je gek?! Nooit!

Ik plan ontspanningsmomenten in.

Altijd!

Soms wel, soms niet.

Nee...

Mijn cursussen en notities zijn volledig.

Altijd!

Van sommige vakken wel!

Nee...

Mijn studieplek is opgeruimd.

Altijd!

Soms wel, soms niet.

Nee...

Mijn cursussen steken netjes in een map.

Altijd!

Van sommige vakken wel!

Nee...

6 effectieve leerstrategieën

Hoe studeer jij?

Ik markeer belangrijke woorden/zinnen in mijn cursus.

Ik maak samenvattingen.

Ik maak schema's en/of mindmaps.

Ik schrijf stukken leerstof over.

Ik maak oefeningen opnieuw.

Ik kan uren aan een stuk 'blokken'.

Ik leg leerstof uit aan 'iemand' (ouder, klasgenoot, voor de spiegel...)

Ik lees en herlees de leerstof tot ik het ken.

Ik probeer een groot deel van de leerstof in één keer te leren vlak voor een toets.

...

Heb jij al eens een black-out gehad tijdens een examen?

Ja, al vaak.

Ja, toch al een keertje.

Nee, nog nooit.

Waarom hebben sommigen zo'n black- outs, denk je?

Rangschik van meest effectief (1) naar minst effectief (6)

1 

(meest effectief)

2

3

4

5

6

(minst effectief)

markeren

samenvatten

studietijd verspreiden over verschillende dagen

leerstof aan iemand/jezelf uitleggen

herlezen

flashcards gebruiken

               1 studietijd verspreiden over verschillende dagen

               2 flashcards gebruiken

               3 leerstof aan jezelf uitleggen

               4 samenvatten

               5 herlezen

               6 markeren

Waarom vergeten zo belangrijk is...

Bekijk volgend filmpje. Beantwoord nadien volgende vragen:

• Wat is de 'vergeetcurve'?
• Waarom is 'spaced learning' de beste leerstrategie?

vergeetcurve van Ebbinghaus

Vergeten

Vergeten is een noodzakelijk onderdeel van het leerproces om kennis duurzaam in het langetermijngeheugen op te slaan. Pas wanneer je merkt dat je informatie begint te vergeten, kun je het actief ophalen en herhalen, wat het geheugen versterkt en leidt tot beter langetermijn onthouden.

Spaced learning

Spaced learning is effectief omdat het de informatie die je leert langdurig opslaat in je geheugen door leermomenten te verspreiden over tijd. 

Door je hersenen steeds te trainen op het ophalen van informatie uit je langetermijngeheugen, versterk je de verbinding tussen de neuronen in je hersenen, waardoor je makkelijker informatie uit je langetermijngeheugen kan halen.

Ken je deze stappen nog?

Ken je deze stappen nog?

                                                                                           Hier begint het 

studeren pas echt!

Ga naar deze website en lees het artikel. Beantwoord de volgende vraag: Is het herlezen van de leerstof een goede leerstrategie? Waarom wel/niet?

thomasmore.be

Is het herlezen van de leerstof een goede leerstrategie? Waarom wel/niet?

Alleen herlezen werkt niet. Het geeft een vals gevoel van herkenning. Herlezen werkt op korte termijn, niet op lange termijn. Je hebt andere (duurzamere) leerstrategieën nodig.

hier houdt het "studeren" vaak al op

hier begint "studeren" eigenlijk pas echt

6 effectieve leerstrategieën

1/ Gespreid studeren (spaced practice) 

• Splits je studietijd op in kleinere studiesessies (bv. 3 x  30 min.). Je studeert dus niet langer, maar wel regelmatiger.
• Plan die studiesessies telkens iets verder uit elkaar.

2/ Studeren met uitgewerkte voorbeelden

• zoek een uitgewerkt voorbeeld dat toont hoe je een bepaalde oefening moet oplossen / bekijk instructiefilmpjes
• stel jezelf veel waarom-vragen of redeneer hardop
• dek af en probeer de oefening zelf aan te vullen 

3/ Leerstof actief ophalen uit je langetermijngeheugen 

(retrieval practice)

• flashcards
• oefentoetsen
• braindump

VOORBEELD 1: FLASHCARDS

- op papier

- digitaal (bv. Quizlet)

Hoe werk je met flashcards?

1. Neem een voldoende grote stapel kaartjes vast (ongeveer 20).
   
2. Lees het begrip of de vraag op de ene kant.
   
3. Formuleer het antwoord of noteer het op een kladblad.
   
4. Draai het kaartje om en controleer je antwoord.
   
5. Laat alle kaartjes in de stapel zitten, zelfs die waarvoor je een juist antwoord formuleerde. Werk de stapel af tot je elk kaartje minstens één keer correct hebt beantwoord.
6. Herhaal tijdens een volgende studiesessie dezelfde stapel kaartjes. Verander van volgorde.
7. Als je minstens drie keer het juiste antwoord kon formuleren in verschillende studiesessies, mag je het kaartje even uit de stapelhalen. Bij een groter herhalingsmoment kan je het opnieuw toevoegen. Op die manier studeer je gespreid.

VOORBEELD 2: OEFENTOETSEN

Toets jezelf!

Van elke toets word je slimmer!

- Maak oefentoetsen online

- Laat AI een oefentoets opstellen

VOORBEELD 3: BRAINDUMP

Noteer alles wat je nog weet na een les VOOR je de leerstof opnieuw bekijkt

Controleer nadien!

Hoe werkt een braindump?

- Sluit je boek.

- Wacht enkele minuten of - beter - uren.

- Neem een leeg blad papier.

- Noteer het lesonderwerp of de titel waarover je jezelf wil testen.

- Geef jezelf 3 à 5 minuten de tijd om alles te noteren wat je je herinnert over dit onderwerp. Dat kan door losse woorden te noteren, of korte zinnen, door een mindmap te maken.

- of door tekeningen toe te voegen. Je kan ook ssymbolen of afkortingen gebruiken.

- Geef niet te snel op, blijf nadenken. Er komt vast nog meer bovendrijven.

- Neem je boek erbij en controleer. Belangrijke begrippen die je was vergeten, kan je in een kleur toevoegen.

Opgelet: Het is niet erg als je je niet onmiddellijk veel herinnert. Als je nadien je boeken erbij neemt en jezelf controleert, blijft de nieuwe leerstof nog zo gemakkelijk kleven!

4/ Onderwerpen afwisselen (interleaving)

• start met oefeningen van hetzelfde type 
• schakel over naar afwisselend oefenen: maak oefeningen van verschillende types 

5/ Woord en beeld combineren 

(dual coding)

• Bekijk (Youtube) filmpjes om je begrip van de leerstof te vergroten
• Maak een visueel schema dat de verbanden in je leerstof duidelijk maakt (mindmap)
• Maak tekeningen bij de leerstof

6/ Leerstof actief verwerken

Herkneed als het ware de leerstof.

• Stel jezelf vragen: Wie? Wat? Waar? Hoe? Wanneer? Waarom? 
•  Leg de leerstof uit aan iemand anders of aan jezelf.

Tot slot...

In dit filmpje krijg je nog eens de belangrijkste zaken op een rijtje.

Braindump tijd.
Neem een blaadje papier.
Noteer alles wat je nog weet van deze les.
Dat mag schematisch ;-)

Wat neem je mee na deze les? Wat vond je bruikbare informatie?

zelfstudie

Het is nu aan jou! 

• 1 Atomaschrift per leerling
• Flashcards ter beschikking

Voorwaarden

• Zelfstudie = EIGEN materiaal en bank
• Brein - Boek - Buur - Baas
• Respect en rust voor ieders leerproces
• Concreet plan
  Wat ga jij doen? Wat heb je daarvoor nodig? Hoelang zal je ermee bezig zijn?

Wat ga jij vandaag doen: vak, lesonderwerp, taak (bv. samenvatting of flashcards maken, notities aanvullen), materiaal, tijd.

a) Is jouw zelfstudie geslaagd?
b) Wat ga je volgende keer anders doen?