SCORE Fictie, Gedichten, strofen en rijm, 0F, 1F

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Introduction

Les 3 Gedichten; weten wat rijm is. Eenvoudige gedichten begrijpen. Strofen. Benoemen wel/niet leuk

Gedichten                      
strofen          
    rijm

 

Doelen van de les

• Je weet wat gedichten zijn en je kunt ze herkennen.
• Je weet wat strofen zijn en je kunt ze herkennen.
• Je weet wat rijm is en je kunt dit herkennen/aanwijzen.
• Je kunt eenvoudige gedichten begrijpen.
• Je kunt uitleggen waarom je een gedicht wel of niet mooi vindt.
• Je kunt letterlijk en figuurlijk taalgebruik herkennen.
  
• Je kunt een gedicht evalueren met argumenten en die toelichten met voorbeelden.

 

Waar denk je aan bij het woord poëzie?

Kenmerken van poëzie

• De regels zijn niet volgeschreven; op de bladzijde is dus veel wit.

• Soms rijmen gedichten, soms ook niet.
• Een gedicht kan heel kort zijn, maar ook langer.
• Soms vertelt een gedicht een verhaal, meestal gaat het over gevoelens en gedachten.
• In een gedicht wordt de taal soms anders gebruikt, waardoor je moet nadenken over de betekenis van het gedicht.
  

Lees het gedicht

VOOR DE KLAS

 

Ik wou dat ik een slak was

dan kroop ik in mijn huisje weg

een wandelende tak was

onzichtbaar in een kale heg

ik wou dat ik behang was

bij het plafond daar bovenaan

maar liever nog niet-bang-was

om dadelijk voor de klas te staan

Bas Rompa

Welke kenmerken heb je in het gedicht herkend?

1. Het gedicht vertelt een verhaal.
2. Het gedicht gaat over gevoelens en gedachten.
3. In het gedicht zit rijm.
4. In het gedicht zit geen rijm.

Strofen

Teksten zijn verdeeld in alinea's, dat zijn stukken tekst die bij elkaar horen. Gedichten zijn vaak ook verdeeld in stukken. Deze stukken tekst noem je strofen. Tussen elke strofe zit een witregel.

Lees het gedicht

Uit hoeveel strofen bestaat dit gedicht?

1. Eén
2. Twee
3. Drie
4. Vier

Rijm

• In sommige gedichten zit rijm. Je spreekt van rijm als de klanken in de delen van woorden (lettergrepen) hetzelfde zijn.  

• Bijvoorbeeld: school en rodekool of gedichten en zwaailichten.
  

Eindrijm

Rijm kan op allerlei manieren voorkomen. Als de woorden aan het einde van een regel rijmen, noem je dat eindrijm. 

Zie  het voorbeeld van Toon Hermans hiernaast.

Hommelrijm

Laatst vroeg ik aan een hommel:

'Waar gaat gij heen met spoed?'

Ze zei: 'Ik ga naar Zaltbommel,' 

ik dacht: wat rijmt dat goed.

toen riep een tweede hommel:

'En ik moet naar het Gooi!'

Ik dacht: wel-voor-de-drommel

ook dát rijmt wederom mooi.

Bijna geen rijm

Er zijn ook gedichten waar bijna geen rijm in zit.

Zie het voorbeeld van Judith Herzberg hiernaast.

De zee

De zee kun je horen

Met je handen voor je oren

In een kokkel,

In een mosterdpotje

Of aan zee.

Rijmloos

Gedichten die helemaal geen rijmende woorden hebben, noemen we rijmloos.

Zie het voorbeeld van Hans Andreus hiernaast.

     Zo mooi anders

Je bent zo

mooi 

anders

dan ik,

natuurlijk

niet meer of

minder

maar

zo mooi

anders,

ik zou je

nooit

anders dan

anders willen.

De gedichten beoordelen

Lees nogmaals alle zes gedichten uit de vorige slides en beantwoord de volgende vragen:

- Welk gedicht spreekt je het meest aan en waarom?

- Welk gedicht vind je het minst mooi en waarom?

Gebruik beoordelingswoorden en argumenten. Kijk terug naar les 2 voor de theorie hierover. 

Heb je de doelen bereikt?

• Weet je wat gedichten zijn en kun je ze herkennen?
  
• Weet wat strofen zijn en kun je ze herkennen?
  
• Weet je wat rijm is en kun je dit herkennen/aanwijzen?
  
• Kun je eenvoudige gedichten begrijpen?
  
• Kun je uitleggen waarom je een gedicht wel of niet mooi vindt?
  

 

Huiswerk

Je maakt van de les 4.2 Gedicht de opdrachten 1 t/m 8. Dit is huiswerk voor dinsdag. Jullie krijgen van mij zo eerst een leeg a4-tje. Op dit papier ga je 2 keer je hand over trekken. Dit papier heb je tijdens andere opdrachten ook nog nodig.