Workshop 4 - Verbranding: Stoffen en Energie

• Natuur
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Workshop energie en stoffen

Deze les

• Leerdoelen & begrippen
• Energie
• Stoffen, moleculen en atomen
• Reacties
  
  

Werktijd

Deel 2

• Brand

Afsluiting

Waar gaan we deze week mee aan de slag?

33. Je kunt beschrijven wat energie is, en enkele voorbeelden van energie benoemen.

34. Je kunt de verbrandingsdriehoek uitleggen, waarbij je de drie ingrediënten voor verbranding benoemd (brandstof, ontbrandingstemperatuur en zuurstof)

35. Je kunt in verschillende gegeven situaties (in opdrachten) uitleggen welk van de drie ingrediënten van de verbrandingsdriehoek is weggenomen.

36. Je kan uitleggen wat reacties zijn, waarbij je een onderscheid kan maken tussen exotherme reacties en endotherme reacties.

37. Je kan in verschillende afbeeldingen herkennen of het om een endotherme- of exotherme reactie gaat, waarbij je ook uit kan leggen waarom dit zo is.

Belangrijke begrippen

Energie, chemische energie, elektrische energie, bewegingsenergie, verbrandingsdriehoek, brandstof, ontbrandingstemperatuur, zuurstof, reactie, exotherme reactie, endotherme reactie.

Wat is energie

Energie is het vermogen iets te kunnen bewegen/verplaatsen (arbeid verrichten).

Energie bestaat niet uit stoffen, moleculen of atomen. Maar energie kan deze wel stoffen/deeltjes wel nodig hebben. 

MC-vraag: welke vormen van energie heb
je nodig om het blok omhoog te bewegen?

Wat is energie?

Verschijningsvormen van energie

• Chemische energie - Energie opgeslagen in een stof (vaak complexe moleculen)
  
• Warmte-energie - snelle beweging van deeltjes, geeft temperatuur
• Lichtenergie - straling (fotonen) 
• Bewegingsenergie - kan veel vormen aannemen
• Elektrische energie - Opwekken van elektrische lading door het verplaatsen van elektronen

Sleep het voorbeeld naar de juiste energievorm?

Licht-energie

Warmte-energie

Bewegings-energie

Elektrische energie

Chemische energie

Energie-omzetting

Soms heb je pas iets aan energie, als het de juiste vorm heeft.

Warmte is voor veel dieren belangrijk. Niet elk dier kan chemische energie omzetten in warmte-energie. 

Energie omzetten is dus belangrijk!

Je verbrandt voedingsstoffen tijdens het hardlopen. Welke energie-omzetting vindt er dan plaats?

1. Warmte-energie naar bewegingsenergie
2. Chemische energie naar warmte-energie en bewegingsenergie
3. Bewegingsenergie naar chemische energie
4. Elektrische energie naar bewegingsenergie

Stoffen, moleculen en atomen

Stof: Limonade
Moleculen: Suiker, water, kleurstof. Kunnen (chemische) energie bevatten.

Dat is logisch, want het heeft bij suiker ook energie gekost om het te maken. 

Atomen:

C, H, O, N

Reacties

Vaak nodig voor energieomzetting
Twee soorten (voor nu)

• Endotherm

Heeft warmte nodig

• Exotherm

Hierbij komt warmte vrij

Bron (video met uitleg)

Benzine                      

Verbranding

= Reactie

Energie

Reacties

Deze reactie is....

*Vrije energie: warmte, licht, beweging, enz.

1

2

3

4

5

Werktijd
Deel 2 - Hoe krijg je een kaars uit?

De vlam in de pan. Welk onderdeel haal je weg door de deksel op de pan te doen?

Er wordt geblust met water. Welk onderdeel haal je nu weg?

Het ging mis met de brander. Henk zet snel de brander uit. Welk onderdeel haal je nu weg?

Wat blus je waarmee?

• Water 
• Sproeischuim
• Koolstofdioxideblusser
• Blusdeken
• Poederblusser

Om zelf te lezen

Bron

Exitvragen, per MC.
1. Welke energievorm maakt gebruik van bewegende elektronen?
2. De brander in het lab die aanstaat is een voorbeeld van een endotherme of exotherme reactie?
3. Scheerschuim dat begint te schuimen is een voorbeeld van een endotherme of exotherme reactie?
4. Elektrische apparaten mag je nooit blussen met...