Spreuken: levenslessen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, havo
• Leerjaar 2

Welkom!

Pak je laptop!

En log in op Lessonup.

Terugblik

Wat is een toontaal volgens jou?

Wat is een toontaal volgens jou?

Er zijn talen waarbij de betekenis van het woord bepaald wordt door het

verloop van de toonhoogte tijdens het uitspreken van één of meerdere

klinkers in dat woord.

Ik sprak met een Kroaat en hij vertelde dat "brata" afhankelijk van de toon

meerdere betekenissen kon hebben. Het is een vorm van "brat" (broer). Maar

"brata" met een dalende toon op de eerste a betekent: "van de broer" (2e

naamval enkelvoud). "Brata" met een gelijkmatige constante toon betekent:

"broers" (1e naamval meervoud).

Chinees en Vietnamees zijn bekend omdat ze toontalen zijn. Ze zullen meer

verschillende tonen hebben dan het Kroatisch of - hieronder - het Limburgs.

Nu blijkt Limburgs in ons land, ook merkwaardige trekken hebben. Het gaat om het woord "bein". Het kan uitgesproken worden met een stoottoon of een sleeptoon. Een niet-Limburger of iemand zonder gevoel voor toontalen kan het verschil niet horen, maar het gebruik van de toon is bepalend voor de betekenis van het

woord.

"Bein" met stoottoon betekent "been".

"Bein" met sleeptoon betekent "benen".

"Bal" met stoottoon betekent "dansfeest" (AN "het bal")

"Bal" met sleeptoon betekent "bal, waartegen men kan trappen"

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Ken je de betekenis van enkele spreekwoorden of spreuken.
• Kan je zelf naar betekenissen zoeken.
• Weet je dat een spreuk een belangrijke levensles bevat.

Even oefenen:

Wat zullen deze spreuken betekenen?

- Eieren maken geen ruzie met stenen

- Voor wie niet weet waar hij naar toe wil, zijn alle wegen goed.

- Een reis van duizend mijl begint met een eerste stap.

- Wie op zijn tenen staat, zal niet lang overeind blijven.

Moet je een spreekwoord
letterlijk of figuurlijk nemen?

1. letterlijk
2. figuurlijk

De appel valt niet ver van de boom

1. Het is nergens beter dan thuis
2. Van iets wat je jong leert, heb je later veel voordeel
3. Kinderen lijken vaak op hun ouders
4. Hele goede vrienden zijn

Iemand met open armen ontvangen

1. Het is nergens beter dan thuis
2. Geen last hebben van iemand
3. Hele goede vrienden zijn
4. Iemand enthousiast ontvangen

Mijn bloed kookt

1. Iemand heel leuk vinden
2. Ergens veel moeite voor doen
3. Heel boos zijn
4. Verliefd zijn