1.9 Zintuigen HZW

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Zintuigen

Leerdoel

Je kunt de bouw van de zintuigen en de werking ervan beschrijven.

Je werkt aan werkproces:

Ondersteunt bij persoonlijke zorg en ADL

Boek: profieldeel Helpende Zorg en Welzijn.

Hoofdstuk 1: Het menselijk lichaam.

Paragraaf 1.9: zintuigen.

In deze les leer je over;

De vijf zintuigen

de opbouw en werking 

van huid, ogen, oren en evenwichtsorgaan

Welke zintuigen ken je?

Zintuigen

Zintuigen zijn organen met speciale zintuigcellen die prikkels kunnen opvangen. 

Je zintuigen helpen je lichaam om veranderingen op te merken en daarop te reageren. 

Prikkels zijn signalen uit je omgeving die je kunt zien, horen, ruiken, proeven of voelen. 

Welk zintuig gebruik jij het meeste op je stage?

Reukzintuig

Smaakzintuig

Gevoelszintuig

Gezichtszintuig

Gehoorszintuig

Reukzintuig

Je reukzintuig zorgt ervoor dat je geuren kunt waarnemen. 

Het ruiken wordt mogelijk gemaakt door de reukzintuigcellen in het neusslijmvlies. Deze cellen vangen geurstoffen op. Ze sturen signalen via de reukzenuw direct naar de hersenen, naar het reukcentrum. 

Geuren herkennen gebeurt vanuit je herinnering. Geuren leer je in de loop van je leven aan. Je leert of een geur op gevaar duidt, vies is of aangenaam.

Je reukzintuig en smaakzintuig werken samen. 

Smaakzintuig

Je smaakzintuig zorgt ervoor dat je kunt proeven. 

Opdracht:

Zoek uit hoe het komt dat je een ijsje 

eten als zoet ervaart.. 

Als je een ijsje eet, raakt de smaakstof 'zoet' de bijbehorende smaakpapillen op de tong. De smaakreceptorcellen sturen dan signalen via de smaakzenuwen naar je hersenen. Daar worden ze in het smaakcentrum van de hersenen verwerkt en als zoete smaak ervaren.

Elke smaakpapil heeft smaakreceptorcellen die gevoelig zijn voor smaakstoffen. Deze smaakstoffen kunnen zoet, zout, zuur, bitter of umami (hartig) zijn. Waar bevinden zich de smaakpapillen?

1. Tong
2. Mondholte
3. Keelholte
4. Alle antwoorden goed

Gevoelszintuig

Je gevoelszintuig zorgt ervoor dat je 

kunt voelen; je merkt wanneer iets je aanraakt, als er druk op je lichaam komt. 

Je voelt of het koud of warm is en je voelt pijn. 

Voelen doe je via de huid.. 

Benoem de 3 lagen van de huid

De ..... is de bovenste laag die je kunt zien en voelen. Het beschermt je tegen vuil en ziektekiemen.

1. Gladde huid
2. Opperhuid
3. Lederhuid
4. Onderhuids bindweefsel

De huid is het grootste orgaan van je lichaam en heeft drie lagen: 

1. de opperhuid 
2. de lederhuid 
3. het onderhuids bindweefsel 

Samenwerk opdracht 

Verdiep je samen met een klasgenoot in de huid. 

De een maakt een tekening van de dwarsdoorsnede van de huid. Zet hierbij de namen van de verschillende lagen erbij.

De ander verdiept zich in de opbouw van de huid en de functie van de verschillende lagen. 

Bespreek samen jullie uitwerking. 

Over je hele huid zitten miljoenen zintuigcellen die aanraking, druk, kou, warmte en pijn waarnemen. 

De prikkels die de zintuigcellen ontvangen, worden omgezet 

in een impuls (signaal), deze gaan naar het tastcentrum in de hersenen. Dat centrum zorgt ervoor dat je je bewust wordt van wat je voelt.

Gezichtszintuig

Je gezichtszintuig zorgt ervoor dat je 

beelden kunt waarnemen. Dit doe je 

met je ogen. 

Het oog

Je oog is een complex orgaan en bestaat uit meerdere delen. 

In het oog zitten zintuigcellen die gevoelig zijn voor lichtprikkels. Deze zintuigcellen zitten in het netvlies van het oog. De signalen hiervan gaan via de oogzenuw naar het gezichtscentrum in de hersenen.

 Gehoorzintuig

Je gehoorzintuig zorgt ervoor dat je 

geluid via je oren kunt waarnemen. 

Hierdoor kun je communiceren met 

cliënten, muziek luisteren en waarschuwingssignalen horen. 

Het oor

Het slakkenhuis is gevuld met 

vloeistof en kleine haartjes die trillen 

door geluidsgolven. 

Deze trillingen worden omgezet in 

elektrische signalen. De gehoorzenuw 

stuurt deze signalen naar het 

gehoorcentrum in de hersenen, 

waar ze als geluid worden herkend.

Het evenwicht

Je oren gebruik je niet alleen om te horen, ze zorgen ook voor je evenwicht.

Opdracht: 

Zoek uit hoe het evenwicht werkt..

Werk en zintuigen?

Denk aan slechthorendheid, evenwichtsproblemen, huidproblemen. 

Opdracht

Profielboek Helpende zorg en welzijn.

Hoofdstuk 1: Het menselijk lichaam.

Paragraaf 9: Zintuigen

Opdrachten:

1 tot en met 4

en extra opdracht 1 tot en met 4