Grensvervagingen - 13.2 Homo Deus: de mens als data, de mens als god

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

13.2 Homo Deus

De mens als data, de mens als god

Yuval Noah Harari

1976

Alles in de werkelijkhied is informatie (data)

De mens streeft naar onsterfelijkheid, geluk en goddelijkheid en is al een eind op weg.

In traditie met liberale humanisme; de mens is een wezen met een vrije wil dat zelf bepaalt was goed, mooi en waar is, en maximale vrijheid nodig heeft om zichzelf te verwezenlijken.

 

Harari

Na liberale humanisme nu het technohumanisme:

vrije wil én zoekt naar mogelijkheden om deze wil te hervormen en beheersen.

Dataïsme i.p.v. authentiek zelf (belang menselijke ervaringen en verlangens)

Dataïsme

Het geloof dat het universum bestaat uit informatie,

 dat alles uit te drukken is in data,

en dat alles te begrijpen is als een algoritme, 

als een reeks instructies om stapsgewijs een bepaald doel te bereiken.

blz. 258

Algoritmes

Reële invloed op ons leven

Gebruikt om gedrag te sturen

niet-materiële fenomenen hebben vermogen om dingen teweeg te brengen; 

data, informatie en algoritmes hebben handelingsvermogen

Dataïsme

Niets heeft een intrinsieke waarde

Alles zijn informatieverwerkende systemen (mensen, levende wezens, steden, etc)

Computers kunnen deze systemen simuleren

Harari

Toekomst:

Alle menselijke beslissingsprocessen worden vervangen door computerprogramma's (vrij van ideologieën).

We proberen onszelf niet meer te onderzoeken door zelfreflectie, maar door ons DNA (data!) en ons gedrag op internet (data!).

Artificial Intelligence

Er ontstaat een moment dat we de werking niet meer kunnen volgen.

Mens minder goed in bepalen van relevante informatie en dus minder betrouwbaar in keuzes maken.

Wat doet dit met ons wezen?

Eindterm 18

18. De kandidaten kunnen de opvattingen van Haraway, Morton, Despret, Latour, Hayles, Barad, Harari

en Rasch over de grensvervagingen omtrent de mens uitleggen, vergelijken, toepassen en evalueren.

Daarbij kunnen zij de volgende standpunten betrekken:

• dat door de grensvervagingen de vraag naar het wezen van de mens opnieuw en anders
benaderd moet worden (Haraway);
• dat er bij de grensvervagingen kanttekeningen kunnen worden geplaatst vanuit ethisch,
kentheoretisch en wetenschapsfilosofisch perspectief;
• dat de grens tussen mens en dier is vervaagd (Morton, Despret);
• dat de grens tussen levend en niet-levend is vervaagd (Latour, Hayles);
• dat de grens tussen fysiek en niet-fysiek is vervaagd (Barad, Harari, Rasch).

Eindterm 21

21. De kandidaten kunnen uitleggen en evalueren dat volgens Barad, Harari en Rasch de grens tussen fysiek en niet-fysiek is vervaagd. Daarbij kunnen zij betrekken:

• de begrippen ‘intra-actie, ‘algoritme’, ‘techno-humanisme’, ‘dataïsme’ en ‘het else’;
• een uitleg van Haraways opvatting over de grensvervaging tussen fysiek en niet-fysiek;
• een uitleg van Barads argument dat de mens een verstrengeling van materiaal en betekenis is/wordt;
• een uitleg van Harari’s argument dat de mens data wordt;
• een uitleg met tekstfragment 16 van Rasch’ kanttekening dat het dataïsme mensen reduceert tot karikaturale profielen.