Blok 2 les 1: Lezen Tekstdoelen, publiek en afbeeldingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

boek lezen 

Doelen, aan het einde van de les

• herken je activerende teksten;
• kun je het publiek van een tekst vaststellen.

Programma

Blok 2  Lezen

• Tekstdoelen, publiek en afbeeldingen;
• Relatie beeld, opmaak en tekst.
  

Waarom tekstdoel?

De schrijver van een tekst wil bij de lezer (publiek) iets bereiken.

De tekst die geschreven wordt, heeft een doel.

5 tekstdoelen 

1. Amuseren  (fictie)
2. Informeren
3. Instrueren
   
4. Overtuigen 
5. Activeren

5 tekstdoelen

Informeren

Iets leren of uitlegggen (instrueren)

Iets laten doen (activeren)

Een mening geven (overtuigen)

Vermaken (amuseren)

Tekstdoel

Doel van de schrijver

Voorbeeld

Informeren

Instrueren

Activeren

Overtuigen

Amuseren

dat je iets te weten komt

dat je weet hoe je iets moet doen

je overhalen om iets te doen

dat je zijn mening overneemt

je vermaken

krantenbericht, verslag sportwedstrijd, infographic

recept, gebruiksaanwijzing,

reclametekst, uitnodiging

bespreking van een film

verhaal, leesboek, strip

Publiek vaststellen

Een schrijver denkt niet alleen na over het doel van zijn tekst, maar ook over het publiek, de lezers waar hij de tekst voor schrijft.

Publiek verschilt in leeftijd en ook in kennis en interesses. Een schrijver kan schrijven voor een algemeen publiek als hij denkt dat zijn tekst interessant is voor de meeste mensen. 

Hij kan ook schrijven voor een speciale doelgroep, bijvoorbeeld voor kinderen, jongeren, volwassenen of ouderen, voor mannen of vrouwen, of voor een doelgroep met een bepaalde hobby of beroep, met veel kennis over het onderwerp. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan voetballers, vrachtwagenchauffeurs, hobbykoks of natuurliefhebbers.

Afbeeldingen

Beeld en opmaak / lay-out spelen een grote rol bij vooral reclame.
Doel = aandacht trekken. 

Opmaak = alles wat de schrijver met de uiterlijke vorm van de tekst doet
Bijvoorbeeld: tekstverdeling, lettertype, lettergrootte, kleur, enz.

Beeld = de afbeelding die met de tekst is gecombineerd.
Functies: aandacht trekken / als illustratie / voorbeeld / extra informatie

Activerende teksten

• Beeld en opmaak: aandacht trekken
• Tekst is ondergeschikt

Activerende teksten

Informatieve teksten

Informatieve afbeelding

• Combinatie van tekst en beeld
• Tekst even belangrijk als afbeeldingen
• Door goed te kijken en te lezen krijg je

       veel informatie

Nadeel is dat de hoeveelheid tekst en beeld

verkeerd begrepen kan worden of moeilijk lees-

baar door teveel tekst en te weinig beeld

Informatieve teksten

Voordeel van infographics

De combinatie van tekst en beeld is voor de hersenen snel te begrijpen. 

Kan een langere tekst vervangen. Door die informatie in één beeld te zetten, is het makkelijker te onthouden. 

Makkelijk te delen op social media.

Informatieve teksten

Grafieken en tabellen om informatie over te brengen.

Doel: informatie op een andere manier weergeven

Voorbeelden: lijndiagram, cirkeldiagram.

Instructieve teksten

- Combinatie van tekst en beeld

- Kleuren en afbeeldingen

- Stap voor stap

- Doel: instrueren (= uitleggen hoe iets in elkaar zit of moet worden gedaan)

Tekstdoelen en tekstsoorten

Even checken.....

Tekstdoel?

1. informeren
2. instrueren
3. activeren
4. amuseren

Tekstdoel?

1. instrueren
2. amuseren
3. overtuigen
4. informeren

Welke is GEEN tekstdoel?

1. amuseren
2. overtuigen
3. instrueren
4. verwijderen

Elke tekst heeft een tekstdoel.

1. Waar
2. Niet waar

Een schoolboek hoort bij het tekstdoel:

1. Amuseren
2. Informeren
3. Activeren

Een advertentie hoort bij het tekstdoel:

1. Activeren
2. Amuseren
3. Informeren

Een strip hoort bij het tekstdoel:

1. Informeren
2. Amuseren
3. Activeren

Beeld en opmaak zijn vooral belangrijk bij...

1. informerende teksten
2. amuserende teksten
3. overtuigende teksten
4. activerende teksten

Opdracht

Basis:

Maak nu 2.14 (blok 2 lezen) helemaal (opdracht 1 en 2).