hormoonstelsel en ziekten van het hormoonstelsel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Hormoonstelsel en ziekten van het hormoonstelsel

Lesdoel

Opdracht 

* per 2

* 

- De student kan aangeven wat hormonen en hormoonklieren zijn

- De student kan aangeven waar de hypofyse ligt

- De student kan de werking van de hormonen die de hypofysevoorkwab produceert benoemen

- De student kan het remmende terugkoppelingsmechanisme beschrijven

- De student kan uitleggen uit welk weefsel de hypofysevoorkwab bestaat en welke twee hormonen daarin opgeslagen worden

- De student kan de werking van het ADH en oxytocine uitleggen

- De student kan de ligging van de schildklier en bijschildklier beschrijven

- De student kan aangeven wat de werking is van het schildklierhormoon, calcitonine en parathormoon

- De student kan aangeven uit welke weefsel de bijnieren bestaan en welke drie hormonen zij produceren

- De student kan de werking van de hormonen aldosteron, cortisol,  (nor)adrenaline 

- De student kan de endocriene en exocriene functie van de alvleesklier benoemen;

werking van insuline en glucagon uitleggen

productie en werking van renine beschrijven

productie en werking van melatonine + prostaglandinen beschrijven 

 

- De student kan de prodcutie en werking van de weefselhormonen gastrine, secretine, cholecystokinine, EPO, histamine en prostaglandinen beschrijven

Hormoonstelsel

Hormoon = een chemische boodschapper

2 regelsystemen in het lichaam:

• Zenuwstelsel werkt met "stroompjes"
• Hormoonstelsel werkt met "stofjes"

Wat is het hormoonstelsel?

1. Stoffen die de werking van bepaalde organen regelen
2. Alle klieren en organen die hormonen in het lichaam maken
3. Alle hormonen die worden aangemaakt in het lichaam
4. Alle zenuwen die hormonen aanmaken

Hormonen

• Hebben alleen effect op cellen die er gevoelig voor zijn
  
• Worden direct aan het bloed afgegeven, interne secretie
  

Hormoonproducerende klieren:

Pijnappelklier, hypofyse, 

schildklier, bijschildklier, juxtaglomerulaire cellen (nieren), bijnier, 

eilandjes van Langerhans (pancreas), 

eierstok, zaadbal

Wat kunnen de oorzaken zijn van diabetes mellitus type 1

1. Erfelijkheid , overbelasting, infectie, auto-immuunziekte
2. Erfelijkheid, geelzucht, overbelasting, infectie
3. Auto-immuunziekte, erfelijkheid, overbelasting, obesitas
4. Geen idee

Diabetes Mellitus, symptomen

Type 1

• Veel dorst, veel plassen
  
• Afvallen zonder reden
  
• Gevoel van ziek zijn
  
• Honger
  
• Wazig / slecht zien
  
• Misselijk en overgeven

Type 2

• Vermoeidheid
• Veel dorst, veel plassen
• Branderige, rode ogen, wazig, dubbelzien, slecht zien
• Wondjes die slecht genezen
• Regelmatig blaasontsteking
• Kortademigheid
• Pijn in de benen bij lopen

Wat is hypoglykemie?

1. Weinig glucose in je bloed
2. Te weinig zuurstof in het bloed
3. Veel glucose in je bloed
4. Te veel zuurstof in het bloed

Symptomen van een Hypoglykemie zijn onder andere:

1. Duizeligheid, vermoeidheid en honger
2. Dorst, slaperigheid en vaak urineren
3. Misselijkheid, vermoeidheid en een droge tong
4. geen van allen

Hypofyse

• Antidiuretisch hormoon: verminderen wateruitscheiding door de nier
  
• Groeihormoon: stimuleert de celdeling en de celgroei
  
• Diverse hormonen: weeën, melkproductie, zaadcelproductie, eicelrijping
  
• Diverse hormonen: stimuleren andere organen om hormonen te maken, bv schildklier

Ziekten van hypofyse

• Acromegalie 
• Gigantisme
• Gynaecomastie
• Diabetes insipidus

Acromegalie = gigantisme = kun je herkennen aan de groei van de handen, voeten, tong en onderkaak. Eigenlijk neemt de omvang van alle organen toe. De verschijnselen van acromegalie worden vaak pas na jaren zichtbaar. 

Gynaecomastie = borstvorming bij mannen

Diabetes insipidus is een ziekte waarbij de nieren meer urine produceren dan normaal. Dit komt door een tekort aan een bepaald hormoon, het antidiuretisch hormoon of ADH. 

Ziekte van Addison

• Te kort aan aldosteron en cortisol is het bloed
• soms ACTH sterk verhoogd (door hypofyse)
• Problemen met hypofyse, dus geen stimulatie bijnier
• Bepaalde medicatie kan functie hypofyse, hypothalamus en bijnier verstoren

Ziekte van Cushing

• Overproductie van het hormoon cortisol
  
• Cortisol wordt gemaakt in bijnierschors
  
• Cortisol belangrijk voor stofwisseling met name bij stress (lichamelijk bv stress, emotionele stress)
  

Ziekte van Cushing

Het syndroom van Cushing is een aandoening waarbij een of beide bijnieren te veel cortisol aanmaken.

Oorzaken:

• Toedienen van te hoge dosis cortisol (reuma, COPD, transplantatie)
  
• Tumor hypofyse of vlakbij hypofyse
  
• Tumor in bijnier
  

Ziekte van Cushing

Behandeling:

• Verwijderen van tumor hypofyse
  
• Verwijderen van bijnieren
  

www.hypofyse.nl

Wat is het controlecentrum in het feedbackmechanisme van de glucosespiegel?

1. Hypothalamus
2. Hypofyse
3. Hersenstam
4. Pancreas

Hyperthyreoïdie

Te veel schildklierhormoon door een te actieve schildklier. 
De “thermostaat” van de kachel staat te hoog. 

Oorzaak: 

• Ziekte van Graves (auto-immuunziekte)
  
• Goedaardige tumor in schildklier
  
• Thyreoïditis (ontsteking schildklier)

Hyperthyreoïdie, symptomen

• Vermoeidheid
  
• Hartkloppingen
  
• Kortademigheid
  
• Warmte-intolerantie
  
• Overmatig transpireren
  
• Toegenomen eetlust
  
• Gewrichtsverlies
  

• Warme, vochtige handen
  
• Verminderde menstruatie
  
• Gejaagd gevoel
  
• Verdikte of vergrote schildklier (struma)
  
• Toename van de beweeglijkheid
  
• Trillen van de vingers
  
• Snelle polsslag
  

Hyperthyreoïdie

Hyperthyreoïdie

Behandeling:

• Schildklierremmende medicijnen
  
• Radioactief jodium
  
• Operatie (zelden)
  

Prognose:

Goed behandelbaar

Hypothyreoïdie

• Te traag werkende schildklier
• Vermoeidheid
• Koud
• Haaruitval

Oorzaak;

• ziekte van Hashimoto (auto-immuunziekte)

Als er lange tijd een tekort aan jodium is, zal het hormoonstelsel proberen dit tekort te compenseren.
Op welke wijze reageert het hormoonstelsel op dit tekort?

1. De hypofyse gaat remmende hormonen afgeven waardoor de bijnieren sterk in omvang gaan afnemen.
2. De hypofyse gaat remmende hormonen afgeven waardoor de schildklier sterk in omvang gaat afnemen.
3. De hypofyse gaat stimulerende hormonen afgeven waardoor de bijnieren sterk in omvang gaan toenemen.
4. De hypofyse gaat stimulerende hormonen afgeven waardoor de schildklier sterk in omvang gaat toenemen.

Opdracht (schildklier / diabetes)

Maak per ziektebeeld 10 vragen waar of niet waar vragen voor de andere helft van de klas.

Zorg dat je de antwoorden kan onderbouwen.

Vragen?

Ben je klaar voor de toets?

😒🙁😐🙂😃

De oorzaak van de ziekte van Cushing ligt in

1. bijnierschors
2. bijniermerg
3. bijschildklier
4. schildklier

Wat is de ziekte van Cushing?

1. Te langzaam werkende schildklier
2. Bijnierinsufficiëntie
3. Ziekte van de Alvleesklier
4. Hypofyse tumor

Ziekte van Cushing

Oorzaken:

• Toedienen van te hoge dosis cortisol (reuma, COPD, transplantatie)
  
• Tumor hypofyse of vlakbij hypofyse
  
• Tumor in bijnier
  

Ziekte van Cushing, symptomen

• Vermoeidheid
  
• Geen menstruatie
  
• Gewichtstoename
  
• Spier- en gewrichtspijn
  
• Labiliteit, depressie
  
• Dunne huid
  

• Snel blauwe plekken
  
• Verhoogde bloeddruk
  
• Abnormale verdeling van vet: vollemaansgezicht, striae bovenbenen en buik
  

Ziekte van Cushing

Behandeling:

• Verwijderen van tumor hypofyse
  
• Verwijderen van bijnieren
  

www.hypofyse.nl

Geef een korte samenvatting van deze les