T6, BS1: Bloemen + BS2: Bestuiving

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Thema 6:

Voortplanting bij planten en dieren

Bs 1: Bloemen
Bs 2: Bestuiving

Bs 3: Bevruchting

Bs 4: Vruchten  en zaden

Lesplan

• Uitleg basisstof 1: Bloemen
• Uitleg basisstof 2: Bestuiving 

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je: 

• De delen van een bloem benoemen 
• De kenmerken en functies van de bloem benoemen

De bouw van een bloem

Hiernaast zie je een schematische tekening van een bloem.

Veel bloemen bestaan uit een

Mannelijke deel en een 

Vrouwelijke deel. 

Bouw van bloem

Helmhokje

Mannelijk onderdeel van bloem.

Produceert stuifmeel.

Kroonblad

Gekleurd of groen onderdeel van bloem.

Gekleurd en groot bij insectenbloem. Trekt insecten aan.

Groen (onopvallend) of afwezig bij windbloem.

Zaadbeginsel

Vrouwelijk onderdeel van de bloem.

Hier liggen de eicellen van de bloem in de zaadbeginsels, om zaden te maken bij bestuiving.

Kelkblad

Groene bladeren die om de knop van een bloem heen zit ter bescherming. Blijven als kleine groene bladeren onderaan de bloem zichtbaar of vallen af.

Stempel

Vrouwelijk onderdeel van de bloem.

Stempel is bovenste deel van de stamper. Vangt de stuifmeelkorrels op.

Vruchtbeginsel

Vrouwelijk onderdeel van de bloem.

Hier liggen de zaadbeginsels in.

Bloemsteel

Deel waarmee de bloem vastzit aan de rest van de plant.

Stamper, vrouwelijk

Meeldraad, mannelijk 

De meeldraad is het mannelijke deel van de bloem. 

De meeldraad bestaat uit de helmdraad en helmknop (met stuifmeelkorrels). 

Bekijk de afbeelding.
Welk onderdeel van een bloem is onderdeel 1?

1. Kelkbladeren
2. Kroonbladeren
3. Stamper
4. Stempel

Hoe heet het vrouwelijke onderdeel van de bloem?

1. Meeldraad
2. Stuifmeelkorrel
3. Stamper
4. Eicel

Uit welk onderdeel van een bloem kan een zaadje ontstaan?

1. stamper
2. meeldraad
3. stempel
4. zaadbeginsel

Welk onderdeel van een bloem lokt insecten aan?

1. Meeldraden
2. Kelkbladeren
3. Kroonbladeren
4. Stamper

In welk onderdeel van een bloem zitten stuifmeelkorrels?

1. Helmdraad
2. Helmknop
3. Helmhokjes
4. Stijl

Begrippenlijst basisstof 1:

• Bloemkelk/kelkbladeren = Groen van kleur en beschermt de knop van de bloem tegen uitdroging en kou
• Bloemkroon/kroonbladeren = grote en/of opvallende kleur bladeren van de bloem om insecten te lokken.
• Meeldraden = mannelijk voortplantingsorgaan
• Helmdraad/Helmknop/helmhokjes = onderdelen van het mannelijke voortplantingsorgaan. De helmhokjes maakt stuifmeelkorrels (mannelijke geslachtscellen). 

• Stamper = gehele vrouwelijke geslachtsorgaan.
• Stempel = bovenkant stamper waar stuifmeelkorrels op terecht komen
• Stijl = lijdt de stuifmeelkorrels van stempel naar het vruchtbeginsel
• Vruchtbeginsel = bevat een of meerdere zaadbeginsels
• Zaadbeginsel(s) = bevat een eicel met een celkern
• Eicel = vrouwelijke geslachtscel

Aan de slag

• Wat? Maak opdrachten 1 t/m +7 (4 mag) van BS1
• Tijd? 10 minuten de tijd
• Hulp? Steek je vinger op 

Thema 6:

Voortplanting bij planten en dieren

Bs 1: Bloemen
Bs 2: Bestuiving

Bs 3: Bevruchting

Bs 4: Vruchten  en zaden

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je:

• Beschrijven wat bestuiving is
• Het verschil benoemen tussen kruisbestuiving en zelfbestuiving
• Kenmerken noemen van insectenbloemen en van windbloemen

Vragen bij het filmpje

1. Hoe werden vroeger de tomatenplanten bestoven in de tuin?
2. Hoe kan je zien dat een tomatenbloem bestuift is?
3. Hoeveel weken duurt het voordat een bestoven bloem een eetrijpe tomaat is?
4. Waarom wordt er geen insectengif meer gebruikt in de tuin?

Bestuiving

Bestuiving = Wanneer stuifmeel van een meeldraad op de stempel van een stamper terechtkomt,

heet dit bestuiving.

Zelf- en Kruisbestuiving

Insectenbloemen

Bestuiving door insecten -> insectenbloemen

Kenmerken:

• Maken nectar (= zoete sap in een bloem dat insecten aantrekt)
• Grote opvallend kroonbladeren
• Geur

Windbloemen

Bestuiving door wind -> windbloemen

Kenmerken: 

• Veel stuifmeel
• Kleine onopvallende bloemen
• (Meestal) groene kroonbladeren
• helmknoppen hangen buiten de                                                                                                      bloem
• Stempels zijn groot/veervormig

Herhaling

1. Bloemen zijn organen van planten. Waar/niet waar
2. Wat is het vrouwelijke voortplantingsorgaan van een plant?
3. Wat is het verschil tussen het zaadbeginsel en het vruchtbeginsel?
4. Wat is bestuiving?
5. Noem 2 kenmerken van een insectenbloem
6. Noem 2 kenmerken van een windbloem
7. Leg uit wat er gebeurt bij kruisbestuiving. 

Windbloem of insectenbloem?

1. Windbloem
2. Insectenbloem

Wat is bestuiving?

1. Als stuifmeelkorrels op de stempel komen van dezelfde soort
2. Als eicellen op de stempel terecht komen
3. Als stuifmeelkorrels op de stempel komen van een andere soort
4. Als eicellen op de meeldraad terecht komen

Windbloem of insectenbloem?

1. Windbloem
2. Insectenbloem
3. Allebei

Is dit een windbloem en insectenbloem

1. Windbloem
2. Insectenbloem

insectenbloemen hebben...

1. gekleurde kelkbladen
2. gekleurde kroonbladen

Aan de slag

• Wat? Maak opdracht 1 t/m +9 (4 mag). 
• Tijd? 10 minuten de tijd
• Hulp? Steek je vinger op 

Fijne vakantie!