HV1 wo 26 jan - 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom!

Telefoon in de telefoontas? Pak je spullen!

Wat heb je nodig?

• Lesboek 
• Schrift
  
• Pen (ja, een potlood mag ook)
• Je eigen leesboek

P. 104

Wat gaan we vandaag doen?

• We lezen uit Alaska
  
• Herhaling lesstof voor de toets
• We maken een oefentoets

We lezen

Alaska

Hoe zit het? i, ie of y

Je schrijft 'i' in de volgende gevallen:

• de maanden van het jaar, januari, juli
• woorden uit het Latijn, academici, misici
• bijvoeglijke naamwoorden die eindigen op -isch, alfabetisch, logisch

Hoe zit het? i, ie of y

Wanneer schrijf je i, ie of y?

Er zijn helaas geen standaard regels, maar je schrijft 'ie' als:

• de ie-klank in een gesloten lettergreep zit.
  Een gesloten lettergreep is een lettergreep die eindigt op een of meerdere medeklinker(s). mier, fiets.
• de ie-klank in een open lettergreep zit, waar de klemtoon op valt.
  rivieren, liegen.
• een woord eindigt op een ie-klank. knie, vakantie.

Hoe zit het? i, ie of y

Je schrijft 'y' in de volgende gevallen:

• bij woorden met een Griekse oorsprong, hypotheek, cyclus
• bij woorden die we uit het Engels hebben overgenomen. baby, hobby

Hoe zit het? i, ie of y

• Wil je ook een toastje met br.......
  
  
• In januar.... sneeuwt het soms
  
  
• Mijn lievelingsvak op school is g....mnast.....k 

Herhaling

Zinnen kunnen gekoppeld zijn door een verbindingswoord. 

Het woord verbind de twee stukken. 
- Freek zet zijn mobieltje uit, omdat hij niet gestoord wil worden.

Voorbeelden van verbindingswoorden zijn:

• en
• of
• maar

• want
• omdat
• doordat 

• mits
• tenzij
• als 
  

• terwijl
• voordat
• totdat 
  

Herhaling

Hoofdletters en leestekens gebruik je om een tekst beter leesbaar te maken. 

Hoofdletter: 

• aan begin van de zin. Het is koud vandaag. 
• bij namen. Josias. 
• bij woorden die van aardrijkskundige namen zijn afgeleid. Noord-Brabantse.

Geen hoofdletter bij dagen, maanden, seizoenen en windstreken.

Herhaling

Hoofdletters en leestekens gebruik je om een tekst beter leesbaar te maken. 

• zin eindigt met een punt, vraagteken of uitroepteken
• tussen twee persoonsvormen komt een komma.
  Als je goed kijkt, zie je een regenboog.
• voor een verbindingswoord komt een komma
  Hij heeft er weinig zin in, omdat hij moet plassen. 
  

Geen komma voor en en of.

Herhaling

Een werkwoord heeft verschillende vormen.
Een daarvan is de persoonsvorm tegenwoordige tijd. Je gaat uit van de ik-vorm.

Hoe vind je de ik-vorm?

Van het hele werkwoord (=infinitief) laat je -en weg. 

gooien  -> gooi                   (= stam)

Soms moet je dan een letter toevoegen of weglaten. Of er veranderd een letter. 

lopen -> loop                                                                           kiezen -> kies

Herhaling

Zo schrijf je de PV in tegenwoordige tijd:

• Ik of jij/ je achter de PV:
  alleen de ik-vorm. Ik gooi.
• In alle andere gevallen in het enkelvoud:
  ik-vorm + t. Hij gooit.
• In het meervoud:
  het hele werkwoord. Wij gooien.

Tip! Komt er een 't bij?

Probeer 

loop/ smurf/ ....

Herhaling

Verwijzen naar de- en het-woorden, of het woordgeslacht:

Een zelfstandig naamwoord is een de- of een het-woord. 

• De-woorden zijn mannelijk of vrouwelijk
  De appel (m) = mannelijk. De bibliotheek (v) = vrouwelijk
• Het-woorden zijn onzijdig
  Het geluk (o) = onzijdig
  

Let op: verkleinwoorden zijn altijd onzijdig: het tafeltje, het dekentje. 

Herhaling

Je gebruikt de verwijswoorden deze en die voor
mannelijk en vrouwelijke woorden:

• de appel, deze appel, die appel
• de bibliotheek, deze bibliotheek, die bibliotheek

De verwijswoorden dit en dat voor onzijdige woorden:

• het geluk, dit geluk, dat geluk
• het tafeltje, dit tafeltje, dat tafeltje

Herhaling

Een woordenboek kun je gebruiken voor:

• moeilijke Nederlandse woorden, distantiëren
• woorden uit andere talen, überhaupt
• woorden met een hoofdletter (of juist niet), Pasen, april
• werkwoordsvormen. timen - timede - getimed
• meervoud van zelfstandige naamwoorden, categorie - categorieën 
• trappen van vergelijking, chic - chiquer - chicst
• verkleinwoorden, baby - baby'tje                    
• bijvoeglijke naamwoorden, officiële                                                   

Herhaling

Zwakke werkwoorden veranderen niet van klank in de verleden tijd. Je schrijft deze zo:

• Enkelvoud: ik-vorm tt + de of te, leven - leefde, werken - werkte
• Meervoud: ik-vorm tt + den of ten, leven - leefden, werken - werkten
  
  

Wanneer -te(n) of -de(n) ?

Je kijkt naar de laatste letter van de stam van het werkwoord.

Is dit een medeklinker uit 't ex-fokschaap?

Dan schrijf je -te(n). Zo niet, is het -d(en)

Aan de slag!

Wat? Je maakt de oefentoets 

Hoe? Je mag zachtjes overleggen. Te luid? Dan werken we in stilte.

Hulp? Vraag je buurman of buurvrouw. Lukt het niet, steek je hand op, dan kom ik bij je.

Tijd? 10 minuten.

Wat heb je geleerd? Alle stof van de afgelopen tijd wordt herhaald. 

Klaar? Dan steek je je hand op. 

                                                           

Wat heb ik geleerd?

We hebben de lesstof voor de toets nogmaals besproken

Wat heb ik geleerd?

We hebben de lesstof voor de toets nogmaals besproken