9.4 Ziek [les 2]

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

9.4 Ziek (les 2)

Wat gaan we doen?

1. Herhaling 9.4 

2. Uitleg vervolg immuniteit

3.Opdracht op biologiepagina.nl

3. Orgaandonantie

4. Zelfstandig werken

- Bedenk alvast een antwoord op de volgende vraag:

Wat houdt vaccineren in?

Herhaling. Leg uit op welke 2 manieren een lichaamsvreemd organisme kan worden opgeruimd door je afweer. Wat zijn antistoffen en wat zijn antigenen?

2 grote vragen

1. Hoe zorgt je lichaam ervoor dat je immuun voor een ziekte wordt?

2. Op welke manier helpt vaccineren hierbij? 

Covid-19 vaccins

• Geheugencellen
• Passieve en actieve immuniteit
  

Leerdoel
Je kunt uitleggen hoe vaccinaties zoals die tegen Covid-19 werken en je kunt uitleggen waarom we boosters nodig hebben

Bron: 9.4 'wat gebeurd er als je ingeent wordt '

Hoe wordt je immuun?

Er zijn 3 manieren om immuun te worden tegen ziekteverwekkers.

1. Besmetting door ziekteverwekker.

2. Vaccinatie met antigenen. 

3. Injectie met antistoffen. (kort immuun)

Er zijn 2 soorten immuniteit: 

Actieve immuniteit en passieve immuniteit.

Immuniteit door besmetting

Om een ziekteverwekker te bestrijden zijn er antistofcellen nodig.

Deze zorgen voor de aanmaak van antistoffen.

Na bestrijding gaan ze dood. 

Een deel blijft over, dit worden geheugencellen.

Geheugencellen blijven in het lichaam. 

Ze worden weer actief bij een nieuwe besmetting

 van dezelfde ziekteverwekker.

Dan wordt je niet meer ziek. Je bent immuun. 

Dit is een voorbeeld van actieve immuniteit.

Immuniteit door vaccinatie

Een vaccin bestaat uit een verzwakte ziekteverwekker.

Het lichaam gaat zelf antistoffen aanmaken tegen deze ziekteverwekker.

Het lichaam maakt zelf antistoffen en 

geheugencellen. Dit kost tijd. Je bent dan

beschermt tegen een volgende infectie.

Het is een voorbeeld van actieve 

immuniteit.

Immuniteit door antistoffen

Immuniteit door een kant-en-klare injectie met antistoffen tegen een ziekteverwekker gebeurd met een seruminjectie.

Het is een voorbeeld van passieve 

immuniteit.

Het lichaam wordt geholpen met 

bescherming tegen ziekteverwekkers.

Er zijn twee soorten immuniteit. Wat is het grote verschil en hoe komt dat? (overleg met buur)

Zelf even oefenen

Ga naar de lesson Up (9.4 Ziek Les 2)

En maak de opdracht van dia 12 op biologiepagina.nl

Na 10 min bespreken

biologiepagina.nl

Orgaandonatie

• Orgaanafstoting
• Afweerremmers

Je kunt uitleggen hoe orgaandonaties werken en welke voorwaardes hierbij moeten worden gehaald

Bron: 9.4 'wanneer schakel je de afweer uit '

Orgaandonaties

Sommige ziektes zijn niet te genezen. Deze worden chronisch genoemd.

Het verkrijgen van een donororgaan kan soms een oplossing geven.

Een match

Bij een match lijken de antigenen van de donor dusdanig veel op de antigenen van de ontvanger, dat het ontvangen orgaan niet (meteen) zal worden afgestoten. 

Wat betekenen deze begrippen?

- Orgaanafstoting

- Afweerremmers

- Donorregister

Zou je zelf donor willen worden? (als je 18 bent)

1. Ja
2. Nee
3. Dat weet ik nog niet

Aan de slag

Maken van deze LessonUp (zie klas)

Voorbereiden toets (H9.1 t/m 9.4)

- biologiepagia.nl

- leerdoelen uitwerken

- samenvatting maken

- samen vattende opdrachten maken

Laatste 15 min: Kahoot H9

Geheugencellen zorgen voor immuniteit. Wat houdt dat in?

Het Covid-19 vaccin zorgt voor immuniteit tegen corona. Wat voor soort immuniteit is dat?

1. Natuurlijke actieve immuniteit
2. Natuurlijke passieve immuniteit
3. Kunstmatige actieve immuniteit
4. Kunstmatige passieve immuniteit

Meisjes in Nederland krijgen een prik tegen het HPV-virus. Wat voor soort immuniteit levert dat op?

1. Natuurlijke actieve immuniteit
2. Natuurlijke passieve immuniteit
3. Kunstmatige actieve immuniteit
4. Kunstmatige passieve immuniteit

Je bent gebeten door een hond. Als je niets doet loop je grote kans om tetanus te krijgen. Je krijgt daardoor altijd van de huisarts een prikje. Wat voor immuniteit levert dat op?

1. Actieve immuniteit
2. Passieve immuniteit

De griepprik en de coronaprik zorgen voor actieve immunisatie. Toch moeten veel mensen met verhoogde gezondheidsrisico's elk jaar een griepprik halen (en wellicht ook coronaprikken). Leg dit uit.

Beredeneer wie de beste match zou zijn als het aankomt op het verkrijgen van een donororgaan

1. Vader / moeder
2. Opa / oma
3. Neef / nicht
4. Broer / zus

Aan de slag

1. Maak deze LessonUp van 9.4 in de klas LessonUp.

2. Maak de werkboekvragen: opdr. 3,4,6,7,8,10,11,12,15,17,19,20,22

Kijk het na! Zie studiewijzer voor het nakijkmodel. Dan word je echt beter!

Vaccinatie zorgt dus voor immuniteit. Hoe werkt een vaccin eigenlijk dan?

Het Covid-19 vaccin zorgt voor immuniteit tegen corona. Wat voor soort immuniteit is dat?

1. Natuurlijke actieve immuniteit
2. Natuurlijke passieve immuniteit
3. Kunstmatige actieve immuniteit
4. Kunstmatige passieve immuniteit

Meisjes in Nederland krijgen een prik tegen het HPV-virus. Wat voor soort immuniteit levert dat op?

1. Natuurlijke actieve immuniteit
2. Natuurlijke passieve immuniteit
3. Kunstmatige actieve immuniteit
4. Kunstmatige passieve immuniteit

Je bent gebeten door een hond. Als je niets doet loop je grote kans om tetanus te krijgen. Je krijgt daardoor altijd van de huisarts een prikje. Wat voor immuniteit levert dat op?

1. Actieve immuniteit
2. Passieve immuniteit

De griepprik en de coronaprik zorgen voor actieve immunisatie. Toch moeten veel mensen met verhoogde gezondheidsrisico's elk jaar een griepprik halen (en wellicht ook coronaprikken). Leg dit uit.

Een bepaald type diabetes kan worden genezen door het verkrijgen van een nieuw orgaan.
- Welk type diabetes?
- Welk soort orgaan?

1. Diabetes type I Lever
2. Diabetes type I Alvleesklier
3. Diabetes type II Lever
4. Diabetes type II Alvleesklier

Het vinden van een juiste 'match' is heel erg belangrijk bij orgaandonaties.
Is de match niet juist, dan kan het ontvangen orgaan worden 'afgestoten' door de afweer van de ontvanger. Het orgaan zal dan uiteindelijk afsterven.

Leg dit uit. Gebruik de termen lichaamseigen, lichaamsvreemd, antistoffen, antigenen

Beredeneer wie de beste match zou zijn als het aankomt op het verkrijgen van een donororgaan

1. Vader / moeder
2. Opa / oma
3. Neef / nicht
4. Broer / zus

Benoem een voordeel en een nadeel van het gebruik van afweerremmers.

De meeste orgaandonaties komen vanuit overleden personen (hoe jonger hoe beter). Er zijn ook bepaalde organen die van uit een levend persoon gedoneerd kunnen worden. Welke?

www.transplantatiestichting.nl

Wat viel je op aan deze cijfers?

Zou je zelf donor willen worden? (als je 18 bent)

1. Ja
2. Nee
3. Dat weet ik nog niet

Het huiswerk

Maak opdrachten 15 t/m 23