Th 7, bs 4 + 5

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Th7, bs 4 + 5 + PO3

Wat gaan we doen?

• Uitleg basisstof 4+5
• Uitleg PO3 - deel 2
• Aan de slag met PO3 - deel 2

Veranderingen in een ecosysteem

Successie = verandering van de soortensamenstelling van een ecosysteem, waardoor deze geleidelijk overgaat in een andere. 

Start: pionier-ecosysteem

Einde: climax-ecosysteem

-> Verschil tussen verschillende stadia: 

      steeds meer biodiversiteit & humus in de bodem neemt toe.

Pionierecosysteem

Kale grond / kale rots / nieuwe duin zal na verloop van tijd begroeid raken met korstmossen of kleine planten. 

= pioniervegetatie. 

Deze planten zijn erg tolerant wat de heersende abiotische factoren. Zoals temperatuur, lage vochtigheid.

Deze planten trekken dieren aan, het eerste pionierecosysteem is ontstaan. De omstandigheden worden al wat gunstiger.

Humus

Aanwezige planten en dieren gaan dood. Hierdoor ontstaat humus, waar andere soorten (grotere) planten beter op groeien. Dit trekt weer andeere (grotere) dieren aan.

Het pionierecosysteem gaat over in een ander ecosysteem. Dit maakt de abiotische factoren verder gematigder, zodat weer andere planten en dieren zich hier vestigen. etc...etc...etc...

Climaxstadium

Laatste stadium: climaxstadium: grote biodiversiteit, weinig schommeling in omstandigheden, veel soorten, kleine aantallen per soort.

Voorbeelden:

strand -> duinen -> bos

zand -> heide -> bos

plas -> veen/moeras -> bos

rots onder water -> koraalrif

kale grond -> steppe/prairie -> (regen)woud

eerste pioniersplanten

grotere pioniersplanten volgen

grotere planten, dieren

climaxstadium

Duurzaamheid en natuurbescherming

4 havo

Thema 7

Basisstof 5

Vandaag

Leerdoelen:

• Je kunt de voornaamste oorzaken en gevolgen van milieuproblemen beschrijven
• Je kunt uitleggen wat onder duurzame ontwikkeling wordt verstaan
• Je kunt enkele maatregelen voor natuurbescherming noemen

Verstoringen

Ingrijpen mens natuurlijk milieu

Verstoringen!

• vermesting, klimaatverandering, verdroging, verzuring, versnippering, vervuiling/verontreiniging, verspilling, verstoring en verwijdering.
• Ecosystemen kunnen uit evenwicht raken

Versnippering

= het in stukjes verdelen van het landschap. Oorzaken zijn: aanleg van wegen, uitbreiding van steden, aanleg van stuwdammen , etc.

Versnippering zorgt ervoor dat populaties verdeeld worden en minder mogelijkheden hebben tot vrij bewegen tussen gebieden. Bijv. vissen die vanuit de zee stroomopwaarts rivieren in zwemmen om eitjes te leggen en op stuwdammen stuiten en herten die op de Veluwe in groepen leven, maar gescheiden werden door wegen.

Het heeft tot gevolg dat populaties kleiner worden, soms zelfs zo klein dat ze kwetsbaar worden voor ziektes door te weinig genetische variatie (door inteelt). Dit kan op ecosysteem niveau leiden tot een verlies van biodiversiteit.

Hier is echter een oplossing voor gevonden (zie filmpje).

Duurzaamheid

= het zorgen voor evenwicht tussen mens, milieu en economie om de aarde niet uit te putten. Voor nu, maar ook voor de komende generaties.

Duurzame ontwikkeling = vooruitgang dat niet ten koste gaat van mensen en natuur.

bijv. Circulaire economie vs. Lineaire economie

Natuurbescherming

Natuurbehoud:

= Maatregelen om natuur te behouden of te handhaven

Bijvoorbeeld nadenken over hoe steden groeien of het opkopen van natuurgebieden

Natuurbeheer:

= Menselijk ingrijpen ten behoeve van optimale leefomstandigheden voor planten en dieren

Bijvoorbeeld: begrazing, akkerbermen en bomen verwijderen

Natuurontwikkeling:

= Natuur beïnvloeden door eerst menselijk ingrepen te doen en daarna de natuur haar gang laten gaan.

Rode lijst

Soorten die zich voortplanten in Nederland en die zijn verdwenen of dreigen te verdwijnen.

Mate van bescherming op basis van de categorie mogelijk. 

In welke categorie een soort komt is afhankelijk van:

• Populatiegrootte
• Populatietrend

PO3 - deel 2

Thema 7: Practicumopdracht 2 (blz 176)

Aan de slag met PO3 -deel 2!

Deadline: 16 juni 2021