Kopen en Werken hoofdstuk 7

• Economie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H7 - De consument dat ben jij

Ben jij je bewust van je consumptie (aankopen)?

Denk je na over de effecten van je consumeren op jezelf, je omgeving, je toekomst?

Negatieve externe effecten

Gevolgen voor anderen (externen) die niet in de verkoopprijs meegerekend zijn, noemen we externe effecten. 

Denk aan de overlast (herrie, vervuiling) van vliegverkeer: 

de passagiers betalen alleen voor de vlucht zelf (gebruik vliegtuig, kerosine, personeel, enz) en dus 

NIET voor deze negatieve externe effecten

Bedenk een voorbeeld van een positief extern effect

Kleding, mensenrechten en vervuiling

Zou jij bereid zijn minder kleding voor meer geld te kopen, als dat ten gunste is van de mensenrechten, klimaat, etc?

Ja, daar let ik nu al op

Ja, maar tot zover heb ik daar niet aan gedacht

Misschien, ligt eraan hoeveel ik te besteden heb later

Nee, ik wil het liefst veel voor weinig

31% van de vissen is overbevist; dat betekent dat..

1. de vissen snel uitsterven
2. de vissen niet duurzaam geproduceerd worden
3. de vissenpopulatie niet zichzelf in hetzelfde tempo kan herstellen
4. er veel vissen overblijven

90% van het koraal is naar verwachting eind deze eeuw verdwenen uit de oceanen. Hoe?

1. door een hogere Ph-waarde
2. door verzuring van de oceanen
3. door de overbevissing
4. door het uitsterven van plankton

Wat is volgens jou de oplossing voor het plastic probleem?

https:

Wie beloont zichzelf vaak voor iets 'goeds'?

Morele vrijbrief

Mensen hebben iets bewust goed gedaan (bijvoorbeeld een uurtje sporten) en gebruiken dat als excuus om vervolgens iets minder goeds te kiezen of doen (bijvoorbeeld snacken) 

Nog een voorbeeld van dit tegenstrijdige gedrag: "We hebben zonnepanelen (milieubewust) dus nu kunnen we veel meer stroom verbruiken (niet milieubewust)"

Keurmerken

Keurmerken

Geeft de consument zekerheid dat het product of de producent aan bepaalde eisen voldoet.

Keurmerken, wat zijn dat?

• Onafhankelijke informatie om aankoopbeslissing te ondersteunen
  
  
• Soorten keurmerken:
  1. Duurzaamheidskeurmerken: dierenwelzijn, eerlijke handel en natuur en milieu.
  2. Keurmerken op basis van herkomst en kwaliteit
  3. Gezondheidskeurmerken

Algemene inleiding over keurmerken

De overtuigingskracht van de aanbieders van producten en diensten is vaak tot in de perfectie doorgevoerd (reclamespotjes, direct mail, e.d.), wat kan leiden tot een verkeerde keuze en teleurstelling na aankoop. Bewust of onbewust zoeken consumenten daarom steun bij betrouwbaar geachte adviseurs, zoals familie, kennissen en verkooppersoneel, of bij belangenorganisaties en vaktijdschriften (Consumentengids e.d.). Ook een keurmerk is een vorm van onafhankelijke informatie die de aankoopbeslissing kan ondersteunen.

Inleiding

Een keurmerk is een compact, visueel kwaliteitsoordeel over een product of dienst, afkomstig van een betrouwbare bron. Er zijn in Nederland veel keurmerken die zich richten op de consument. Naast de vanouds bekenden zoals Kema Keur en Goedgekeurd Ned. Ver. van Huisvrouwen, duiken regelmatig nieuwe stempels en logo's op waarvan een groot deel de titel "keurmerk" niet verdient. De meeste keurmerken zijn gedeponeerd als collectief merk en hebben een reglement voor toekenning en gebruik; hiermee is het relatief gemakkelijk om op te treden tegen misbruik. Een logo of stempel dat alleen wordt gebruikt door de eigenaar, is doorgaans alleen gedeponeerd als merk, waardoor kan worden voorkomen dat anderen het ook gebruiken.

Keurmerken worden ingedeeld naar de inhoud van de boodschap die ze overbrengen en naar de aard van het beheer van het keurmerk. Meer informatie over de besproken (en vele andere) keurmerken is te vinden in een afzonderlijk overzicht van keurmerken, erkenningsregelingen, logo's, stempels, etc.

Inhoud van de boodschap

Allereerst moeten keurmerken worden ingedeeld naar de inhoud van de boodschap die ze overbrengen. Hierin onderscheiden we totaalkeurmerken en deelkeurmerken. Een totaalkeurmerk heeft betrekking op alle voor de gebruiker relevante eigenschappen van het product of de dienst; bij een deelkeurmerk gaat het om één of enkele eigenschappen.

Een voorbeeld van een totaalkeurmerk is Goedgekeurd Keurmerkinstituut, de opvolger van het keurmerk van de Vereniging van Huisvrouwen. Geen keurmerk, maar wel een totaalbeoordeling is de kwalificatie Beste Koop, die de Consumentenbond toekent aan producten/diensten die een goede kwaliteit voor een redelijke prijs bieden. Voorbeelden van deelkeurmerken zijn Kema Keur (veiligheid elektrotechnische apparaten), Milieukeur (milieubelasting) en Wolmerk (samenstelling textielproducten).

De term ISO 9001 wordt ook vaak gebruikt in relatie tot kwaliteit; dit betreft een verwijzing naar de internationale norm voor het beoordelen van de kwaliteitszorg in organisaties. Als een bedrijf beschikt over een ISO 9001-certificaat, betekent dat alleen dat men de productie of dienstverlening goed onder controle heeft, maar het zegt weinig over het kwaliteitsniveau van de geleverde producten/diensten.

Beheer van het keurmerk

Een tweede onderscheid in keurmerken betreft de aard van het beheer. Als een keurmerk wordt beheerd door een deskundige organisatie, die onafhankelijk is van de aanvragers/houders van het keurmerk, kan het worden erkend door de Raad voor Accreditatie (www.rva.nl), de hoogste toezichthoudende instantie op dit gebied in Nederland. Om te worden erkend moet een keurmerkverlenende instelling deskundig personeel in dienst hebben, inspraak van belanghebbenden in het eisenniveau toelaten, onpartijdig opereren, etc. Eenmaal erkende keurmerkverlenende instellingen worden regelmatig gecontroleerd. Een erkend keurmerk mag het RvA-logo toevoegen aan zijn beeldmerk.

Keurmerken die voldoen aan de internationaal overeengekomen eisen van de Raad voor Accreditatie, worden ook wel eerstegraadskeurmerken genoemd (Riezebos en Van der Schee, 1999). Tot de tweedegraadskeurmerken horen in dit model o.a. diverse keurmerken die door branche-organisaties in het leven zijn geroepen, zoals het Wolmerk en de Keurslager. Hoewel een zekere beheersstructuur, inclusief toelatingsprocedure, wordt gehanteerd, zijn de onafhankelijkheid en de inspraak van de consument hierbij niet afdoende geregeld. De suggestie die het beeldmerk wekt, is bij tweedegraadskeurmerken onvoldoende verankerd in de beheersorganisatie. Tenslotte, derdegraadskeurmerken zijn eigenlijk geen keurmerken, ze wekken alleen de suggestie. Het gaat hierbij om stempels en logo's die de aanbieder van een product of dienst toekent aan zichzelf, zonder tussenkomst van onafhankelijke derden. In deze categorie vallen ook vermeldingen als "TNO getest", aangezien de opdrachtgever van TNO-onderzoek zelf kan bepalen welke test moet worden uitgevoerd (TNO gaat met dergelijke vermeldingen overigens niet akkoord).

Betekenis voor de consument

Voor de consument dient een keurmerk als herkenning van kwaliteit. Het bevestigt de goede keuze, of geeft zelfs een steuntje in de rug bij onzekerheid. Als ondersteuning van de aankoopbeslissing werkt het keurmerk op de plaats van aankoop, daar waar de consument zijn definitieve keuze maakt. Een (betrouwbaar) keurmerk geeft de zekerheid dat een aantal (deelkeurmerk) of zelfs alle (totaalkeurmerk) aspecten die de koper niet zelf kan beoordelen zijn onderzocht en in orde bevonden. Bovendien kan hij erop vertrouwen dat de productinformatie klopt en dat onverhoopte klachten rechtvaardig worden afgehandeld.

Betekenis voor producenten en ontwerpers

Bij de bonafide keurmerken geven de eisen voor keurmerkverlening belangrijke informatie over de gebruikerseisen en -wensen aan de producent en de ontwerper. Zij vormen daarmee een aanvulling op het eigen kwaliteitsbeleid. De resultaten van het keuringsonderzoek geven een onafhankelijke beoordeling van het product. Voor de producent is een keurmerk een objectieve toevoeging aan de positionering van het product. Doordat ook andere leveranciers van kwaliteitsproducten het keurmerk voeren is er in feite sprake van promotie voor gezamenlijke rekening.

Aan de slag!

- Arceren, daarna maken 7.2, 7.5, 7.8, 7.11 

    - Met degene die naast je zit aan de slag, overleggen mag

    - Vragen? > Lees samen de vraag nog een keer door > Aan mij vragen

    -  Maak de opdrachten in je schrift

Klaar?

- Nakijken van de opgaven 

- Oefenopgaves maken