9.4 propaganda en communicatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

9.4 propaganda en communicatie

Hoe dictators de bevolking beïnvloedden en in bedwang hielden.

Focus op politieke geschiedenis in de 20e eeuw

Hoe kan een dictator zijn bevolking manipuleren of beïnvloeden, denk je?
Welke middelen heeft hij daarvoor?

Leerdoelen

- Hoe kwamen massaorganisaties op?

- Hoe werden nieuwe communicatiemiddelen ontwikkeld?

- Hoe werd propaganda gebruikt?

Een mooi voorbeeld van Sovjet-propaganda in Rusland rond 1930. Hitler wordt gezien als de 'herder' van de Sovjetbevolking in Rusland.

Belangrijke begrippen

massaorganisatie: organisatie gericht op veel mensen

communicatiemiddelen: manier om informatie over te brengen

Censuur: het controleren van media in een land; je mag niet alles publiceren wat je wil.

Hier zie je een affiche over Mussolini, die een groet uitbrengt aan 'trouwe tieners' uit de jeugdvereniging van zijn partij - een massabeweging!

Hoe kwamen massaorganisaties op?

In de 19e eeuw waren politieke partijen kleine groepen van de elite. Dit veranderde in de 20e eeuw.

Politieke stromingen werden massaorganisaties met grote aantallen leden. Zo ontstonden er ook jeugdverenigingen van politieke partijen. De vakbonden werden ook nóg groter.

In Duistland en Italië werden massaorganisaties gebruikt om de bevolking te beïnvloeden.  Mensen waren verplicht om lid te zijn van de fascistische verenigingen.

Hoe ontstonden deze massaorganisaties?

- Kranten en tijdschriften verspreidden zich meer over de bevolking in Europa. 

- Meer mensen konden lezen en kregen de boodschap mee.

Ook in Nederland waren er verschillende massaorganisaties. Ook de NSB (fascistische partij van Nederland) had een jeugdafdeling die optochten hield in Amsterdam.

Hoe werden nieuwe communicatiemiddelen ontwikkeld?

De massaorganisaties wisten ook groter te worden door neiuwe communicatiemiddelen:

Radio

Radio werd ingezet als communicatiemiddel om veel mensen te bereiken. Zo hadden verschillende massaorganisaties eigen radiostations.

TV en camera

Massaorganisaties gebruikte nieuw ontwikkelde filmtechnieken om video's en films te maken die mensen bereikten. Ook werd er in de jaren '20 een nieuwe camera ontwikkeld die 'actiefoto's' kon maken, waarmee kijkers 

Hier zie je een paar dames (ca. 1924) van de middenstand luisteren naar een radio - een revolutionair communicatiemiddel!

Hoe werd propaganda gebruikt?

Propaganda werd op twee manieren gebruikt om de ideeën van de bevolking te beïnvloeden:

1. Het versterken van de aanhang

In zowel de Sovjet-Unie als Hitler Duitsland werd propaganda in de vorm van radioprogramma's en affiches om ideeën van de partij te verspreiden. Ideaalbeelden- en voorstellingen werden op deze manier gedeeld.

2.  De bevolking tot actie dwingen.

In Groot-Brittannië werd propaganda gebruikt in de vorm van affiches om de Duitseres als 'barbaren' weg te zetten in de jaren '30 en '40. Het hielp de Britten om mensen enthousiast te maken voor de oorlog of vrijwilligers te werven.

Vormen van propaganda vanuit de NSDAP - de bevolking moest in detail weten hoe Hitler de laatste hoop was van Duitsland. Hij ging Duitsland in glorie herstellen door meer werk en het veiligstellen van het 'Duitse ras'.

Leg in eigen woorden uit hoe massaorganisaties ontstonden in Europa.

Noem twee communicatiemiddelen en leg ook uit hoe ze gebruikt konden worden voor propaganda