Workshop Signaleren voedingsproblemen, verschillende diëten

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Signaleren voedingsproblemen, verschillende diëten

Les doelen :

• kunnen benoemen voor welek ziektebeelden je een diëtist inschakelt
• Je kunt minimaal twee voedingsproblemen omschrijven
• Je kunt het begrip ondervoeding uitleggen
  
• Je kunt een risicogroep benoemen van ondervoeding
  
• Je kunt minimaal drie soorten diëten beschrijven
  
• Je kunt richtlijnen benoemen bij de verschillende diëten

Voeding bij koorts

Voeding bij darmproblemen --> diarree / obstipatie

Voeding bij kauw en slikproblemen

Voedselovergevoeligheid

Voedselintolerantie

Vitamines, mineralen zijn heel belangrijk in onze voeding. Welke stelling over vitamines en mineralen is juist?

1. Een glas sinasappelsap bij de maaltijd zorgt ervoor dat ijzer beter wordt opgenomen in het lichaam
2. Het is goed extra vitamine C te slikken in de winter, ook als je voldoende groente en fruit eet.
3. Calcium is goed voor de botten. Ouderen hebben minder calcium nodig, want zij groeien niet meer.

Om gezond te blijven hebben ouderen iedere dag 1700 ml vocht nodig. Welke antwoorden zijn waar?

1. Een schaaltje yoghurt of vla levert zo’n 150 ml vocht.
2. Koffie telt niet mee als drinkvocht.
3. Alcohol onttrekt vocht aan het lichaam.

Wanneer een cliënt zich in de terminale fase van zijn leven bevindt, neemt de wil om te eten en drinken vaak af. Welke stelling is waar?

1. Een kopje bouillon kan helpen de eetlust weer terug te laten komen.
2. Drinkvoeding kan iemand helpen zich nog zo prettig mogelijk te voelen.
3. In de stervensfase wordt eten en drinken minder goed verteerd.

Rond de feestdagen drinken veel mensen graag een glaasje alcohol. Jouw cliënt misschien ook. Wanneer is alcohol een minder goed idee?

1. Bij het gebruik van bloedverdunners.
2. Voor mensen met dementie.
3. Beide antwoorden zijn juist.

Wanneer wordt de diëtist ingeschakeld

• Kauw- en slikproblemen
• Ondervoeding 
• Decubitus
• Sondevoeding 
• Maag- darmstoornissen
• Eetlustopwekkend of - remmende voeding
• Dementie en voedingsproblemen door veroudering
• Tandheelkundige problematiek

Welke voedingsproblemen komen vaak voor bij deze doelgroep?

Alle ziekte gerelateerde problemen die andere diëtisten in de praktijk tegenkomen, zien we ook bij mensen met een verstandelijke beperking. 

Denk aan hart- en vaatziekten, diabetes, obstipatie en over- en ondergewicht. 

Meer specifiek voor ernstig meervoudig beperkte mensen zijn kauw- en slikproblemen en reflux.

Bij het Syndroom van Down zie je vaker hartproblemen en coeliakie. 

Bij het Prader-Willi syndroom is sprake van een hele zuinige stofwisseling, waardoor de energiebehoefte zo’n 35 procent lager is. In combinatie met een genetisch bepaalde eetdwang of hyperfagie geeft dat een hoog risico op obesitas. 

 

https://dietistvg.nl/info-voor-clienten 

http://www.artsenwijzer.info/site/?page=22&lg=nl

https://www.kennispleingehandicaptensector.nl/leefstijl/gezond-eten-drinken-happy-weight-stippenplan-healthy-ageing

Ondervoeding 

• Ondergewicht overeenkomstig BMI

• Passief, lusteloos

• Chronisch vermoeidheid (altijd moe zijn)

• Verminderde functies lichaam

• Verminderde belemmerde stoelgang

Chronische en acute ondervoeding; oorzaken en gevolgen

Voedingstoestand waarbij er sprake is van een tekort of disbalans van energie, eiwit en andere voedingstoffen die leidt tot nadelige effecten;

- Op de lichaamssamenstelling

- Op het functioneren

- Op klinische resultaten

Chronische ondervoeding

- Mensen die in hongerstaking gaan

- Meestal gezonde mensen (men eet bijna niets meer en er wordt alleen maar gedronken)

- menselijk lichaam kan goed omgaan met voedseltekorten

Acute ondervoeding

Ontstaat bij ernstig zieke patiënten door fysieke stress; na een zwaar trauma of grote operatie, bij ernstige infecties en sepsis (bloedvergiftiging)

- kan 2 tot 3 maanden duren dat een gezond persoon overlijdt door ondervoeding. 

Vroegtijdige opsporing van (kans op) ondervoeding

- Ongewenste gewichtverlies is de belangrijkste indicator vooral in de gezondheidszorg, verpleeghuis. Hiervoor worden protocollen opgesteld.

Oorzaken van ondervoeding

- Geringe  voedselopname (slechte eetlust)

- Verterings-en resorptiestoornissen (deels verloren in feces)

- Verlies aan voedingsstoffen (door uitgebreide verwondingen)

- Verhoogde behoefte aan energie en voedingstoffen (bijv. door infecties)

- Metabole effecten (door progressief verlies van de spiermassa)

Adviezen voor  als jouw zorgvrager een slechte eetlust heeft 

• Luister goed naar de wensen van de zorgvrager
• Geef eten dat de zorgvrager lekker vindt
•  Bouillon helpt om de eetlust op te wekken
• Geef vaker kleine porties
• Geef geen vette voeding
• Zorg voor rust tijdens de maaltijd
• Zet het eten zo neer dat de zorgvrager er makkelijk bij kan 

Wat is een dieet? 

Een dieet = een voorgeschreven voedingswijze of voeding die om medische redenen afwijkt van ‘normale’ voeding.

Dat kan gevolgen hebben voor: 

• Hoeveelheid voedingsstoffen en energie 
• Aantal eetmomenten per dag 
• Verdeling van de voedingsstoffen over de verschillende maaltijden 
• Consistentie (of structuur) van het eten – bijvoorbeeld gemalen voeding 
• Temperatuur van het eten

Het woord dieet is afgeleid van het

Griekse woord diaita:

Het betekent zoiets als:

"leefregel"

Welke diëten ken jij?

Soorten diëten

Cholesterol beperkt
Energie beperkt
Energie verrijkt
Eiwit verrijkt
Eiwit beperkt
Voedingsvezel verrijkt
Diabetes mellitus
Natrium beperkt
Gluten vrij 

Soorten diëten

• Voedings beperkend dieet
  
  
• Voedings verrijkend dieet

Voedingsstof beperkend

Bepaalde voeddingstof inname wordt verlaagd

Energiebeperkt (En-)

Eiwitbeperkt (E-)

Natriumbeperkt (Na-)

Koolhydraatbeperkt (Kh-)

Voedingstof verrijkend

hoeveelheid van voedingstof wordt verhoogd

Energie-Eiwit verrijkt (En+, E+)

Voedingsvezelverrijkt (Vezel+)

Koolhydraat verrijkt (Kh+)

Welk dieet wordt vaak voorgeschreven aan iemand die net een zware operatie heeft gehad?

1. Energiebeperkt
2. Eiwitverrijkt
3. Eiwitbeperkt
4. Voedingsvezelverrijkt

Eiwitverrijkt dieët richtlijn

Drinkvoeding energie- en eiwitverrijkt

Bij decubitus, COPD, chronisch zieken, anorexia, geriatrie, pre- en postoperatief

Drinkvoeding op melk-, yoghurt- en sapbasis, soep

Energie beperkend dieet

richtlijn

Glutenvrij dieet

Vezel verrijkend dieet

Koolhydraatbeperkt dieet (KH-)

Koolhydraten zijn groot onderdeel van basisvoedsel voor de mens.

Tijdens de spijsvertering worden de koolhydraten omgezet in glucose

.

Hoog glucosegehalte in je lichaam is ongezond.

Diabetes mellitus dieet

Natriumbeperkt dieet

allergie/intolerantie

Waar kun je (voedsel)overgevoelig voor zijn?

nog vragen?

• https://www.free-learning.nl/modules/eten-drinken-slikken/start.html 
• Toets diëten; iqualify