Betrouwbaarheid van een video

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Betrouwbaarheid van een video

De les

Welkom bij les 2 over mediawijsheid. Deze les ga je leren over betrouwbaarheid van video’s. De les bestaat uit 4 onderdelen:

1. Voorkennis  
2. Theorie
3. Twee video's beoordelen
4. Wat heb je geleerd?

Voorkennis

Welke soorten nepnieuws ken je in de vorm van een video?

Theorie

Je komt woorden tegen die onderstreept zijn. Klik hier vooral op! Je vindt hier voorbeelden, filmpjes en uitleg.

Deepfake

De naam deepfake is een combinatie van de woorden deep learning en fake (nep). Deep learning is een techniek die valt onder kunstmatige intelligentie. Het zorgt ervoor dat computers nieuwe dingen kunnen leren op basis van grote hoeveelheden data. Het maakt dan niet uit of die data bestaan uit getallen, tekst, geluid of beeld.

 

Deepfake-software zet dus kunstmatige intelligentie in om nepvideo’s te maken die echt lijken.

Nepnieuws

De meest voor de hand liggende toepassing van deepfake ligt in nepnieuws. Nepnieuws draait om het verspreiden van misleidende informatie. Daar lenen deepfakes zich natuurlijk goed voor. Misbruik van de technologie kan voor verwarring en onrust zorgen.

Zo werd er tijdens de oorlog in Oekraïne een filmpje verspreid waarin de Oekraïense president Zelensky zijn soldaten oproept om hun wapens neer te leggen en zich over te geven aan Rusland. En een ander waarin juist de Russische president Poetin zich overgeeft.

Films en aandachtvragen

Ook zijn er meer onschuldige toepassingen. Zo kan de technologie ingezet worden in de productie van films om (een overleden) acteur een rol in een film te geven.

Een deepfakevideo kan ook ingezet worden om aandacht te vragen voor een maatschappelijk probleem. In dit filmpje vraagt David Beckham bijvoorbeeld aandacht voor de ziekte malaria. Dankzij de technologie deelt hij zijn boodschap in wel negen talen.

Beïnvloeding

Makers van beeldmateriaal kiezen er vaak bewust voor om een bepaald effect op de kijker te hebben. Door in te zoomen laten ze expres elementen weg of benadrukken ze juist iets. Ook kunnen ze spelen met het perspectief van de kijker: als je een foto van iemand neemt van onderaf laat je de ander groter lijken, wat bijvoorbeeld een gevoel van autoriteit kan oproepen.

Er zijn ook documentairemakers die zelf in beeld gaan staan, zodat je constant bewust bent van het feit dat de film zijn/haar perspectief laat zien. Maar zo zijn er ook reclamemakers die juist willen dat je nauwelijks door hebt dat de beelden jouw gevoel of mening beïnvloeden. De kunst is om je bewust te zijn van deze beïnvloeding.

Beoordeel de video

Bekijk deze video en geef je oordeel in de volgende slide.

Is voorgaande video betrouwbaar? Motiveer je antwoord met termen uit de theorie.

Beoordeel de video

Bekijk deze video en geef je oordeel in de volgende slide.

Is voorgaande video betrouwbaar? Motiveer je antwoord met termen uit de theorie.

Wat weet je nu, dat je voor deze les niet wist? Geef drie voorbeelden aan de hand van de thema’s van de theorie.

Wat weet je nu over nepnieuws, wat je eerst niet wist?