Orgaandonatie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-4

Leerdoelen

Je kunt de biologie ten aanzien van orgaandonatie verklaren:

• Je kunt de rol van HLA/MHC als antigeen bij orgaandonaties verklaren
• Je kunt uitleggen waarom MHC/HLA zo enorm grote diversiteit kent
• Je kunt de rol van bloedgroepen als antigeen toelichten

• Je kunt uitleggen welke rol immunodepressiva spelen na een transplantatie.

Je kunt je standpunt ten aanzien van orgaandonatie onder woorden brengen

Wat is MHC/HLA?

• Bij mensen wordt MHC ook wel HLA genoemd. 

• HLA is erfelijk bepaald. 
• Bij familieleden dus veel overeenkomst.

 

• HLA=Human Leucocyte Antigen

MHC/HLA is heel divers

Je krijgt co-dominante HLA-allelen van vader en moeder.

co-dominant = even sterk

Elke HLA/MHC variant is goed in een ander 'soort' eiwit presenteren 

(hydrofoob, hydrofiel, etc)

Wat is het voordeel voor de soort als er veel MHC/HLA allelen in de populatie zijn?

Transplantatie

Afstotingsreacties

• door MHC/HLA eiwitten celmembraan

Bij mens MHC/HLA-systeem: 

• HLA, 7 loci met meerdere allelen op 6de chromosoom

Door HLA-systeem

• onderscheiden lymfocyten eigen cellen van lichaamsvreemde
• Afstoting door cellulaire afweer

Human Leukocyte Antigen = MHC eiwitten

Het HLA-systeem

• zorgt bij de mens ervoor dat lymfocyten lichaamseigen cellen kunnen onderscheiden van lichaamsvreemde cellen.
• erfelijk, dus is onderling meer gelijk binnen de familie

HLA-matching

• belangrijk bij transplantaties om afstoting te voorkomen.

Afstoting is een gevolg van de afweerreactie van alle type witte bloedcellen, die de 

HLA-eiwitten als lichaamsvreemd herkennen.

Afstoting

Welke organen kun je doneren?

Welke organen kun je doneren?

NB:

De organen kunnen enkel gebruikt worden als ze uit een levende patiënt gehaald worden. Dus: het verwijderen van de organen is feitelijk de dood van de hersendode patiënt.

Bij leven:

Nier, bloed, bloedplasma

Na beeindigen beademing:

Huid, oogweefsel (o.a. hoornvlies), botten, pezen, hart, hartkleppen, lever, nieren, dunne darm, alvleesklier, longen, bloedvaten

Orgaandonatie

Deze les gaat over orgaandonatie 

Orgaandonatie

Voorwaarden:

• Overlijden in ziekenhuis
• Hersendood

De patiënt kan nog zaken voelen en reageren

Bloedgroep

Weefselkenmerken

Bij hart, longen, lever: lengte en gewicht

Urgentie

Conditie

Wachttijd

Reistijd

Vanaf 12 jaar kun je je keuze registreren.

Vanaf 18 jaar sta je geregistreerd, tenzij je aangeeft dat je dat niet wil.

Als je 18 wordt: brief

Geen reactie? Na 6 weken brief

Geen reactie? Je staat geregistreerd

Registratie opties:

1. Ja, ik geef toestemming. 

2. Nee, ik geef geen toestemming.

3. Mijn partner/ familie beslist

4. Iemand anders, namelijk ..., beslist.

Je kunt aangeven welke organen je wel/ niet wil doneren.

Stelling 1: Ik wil nu niet over orgaandonatie nadenken, dat doe ik later wel.

Mee eens

Mee oneens

Stelling 2: Mensen die zelf geen donor zijn, moeten onderaan de wachtlijst komen als ze zelf een orgaan nodig hebben.

Mee eens

Mee oneens

Stelling 3: Mensen die zich aanmelden als donor moeten een beloning krijgen

Mee eens

Mee oneens