I-Zone

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3,4

I-Zone (introductie)

Vorige keer

Taal beïnvloedt ons denken en onze kijk op de wereld. De woordkeuze kleurt ook onze maatschappij en het publieke debat.

Door specifieke woordkeuzes, beelden en context kunnen verhalen en boodschappen anders overkomen. Kleine taalverschillen kunnen grote invloed hebben op emoties, meningen en gedrag.

In deze lessenserie leer je de kleur van taal herkennen én toepassen, zodat je bewust kunt omgaan met taal en invloed kunt uitoefenen op anderen.

Lees de tekst en verwoord het gevoel dat de tekst oproept bij jou als lezer.

Met welke woorden stuurt de schrijver jouw gevoel? Onderstreep die woorden.

De kleur van een tekst herkennen

Neutraal frame:

“De gemeente heeft besloten een tijdelijke opvang te organiseren voor mensen die hun thuisland zijn ontvlucht vanwege oorlog. Het gaat om een groep van 80 personen. Ze worden opgevangen in een leegstaand schoolgebouw. Er is overleg met omwonenden.”

Neutraal frame:

“De gemeente heeft besloten een tijdelijke opvang te organiseren voor mensen die hun thuisland zijn ontvlucht vanwege oorlog. Het gaat om een groep van 80 personen. Ze worden opgevangen in een leegstaand schoolgebouw. Er is overleg met omwonenden.”

 1. Zorgelijk frame

De gemeente heeft zonder brede inspraak besloten om een tijdelijke opvang te openen voor een groep van 80 vluchtelingen uit oorlogsgebieden. Zij zullen ondergebracht worden in een leegstaand schoolgebouw in een rustige woonwijk. Omwonenden maken zich zorgen over veiligheid, overlast en de impact op de buurt. Er is inmiddels enig overleg opgestart, maar veel vragen blijven onbeantwoord.

Effect: Dit frame wekt gevoelens van onzekerheid en ongemak op. Termen als "zonder brede inspraak", "rustige woonwijk", en "veiligheid" activeren zorg-netwerken in het brein.

Neutraal frame:

“De gemeente heeft besloten een tijdelijke opvang te organiseren voor mensen die hun thuisland zijn ontvlucht vanwege oorlog. Het gaat om een groep van 80 personen. Ze worden opgevangen in een leegstaand schoolgebouw. Er is overleg met omwonenden.”

2. Hoopvol frame

In een gebaar van solidariteit opent de gemeente een tijdelijke opvang voor mensen die hun thuis zijn kwijtgeraakt door oorlog. Het gaat om 80 vluchtelingen die onderdak krijgen in een leegstaand schoolgebouw. De buurt wordt actief betrokken bij het verwelkomen van de nieuwkomers. Velen zien het als een kans om hulp te bieden en van elkaar te leren.

Effect: Dit frame zet aan tot empathie, verbondenheid en openheid. Woorden als "solidariteit", "verwelkomen", "kans" en "leren" activeren positieve netwerken rond compassie en gemeenschap.

Neutraal frame:

“De gemeente heeft besloten een tijdelijke opvang te organiseren voor mensen die hun thuisland zijn ontvlucht vanwege oorlog. Het gaat om een groep van 80 personen. Ze worden opgevangen in een leegstaand schoolgebouw. Er is overleg met omwonenden.”

3. Vol frustratie frame

De gemeente drukt een opvangcentrum voor 80 oorlogsvluchtelingen door, pal in een woonwijk – zonder dat bewoners iets te zeggen hebben. Het schoolgebouw dat al jaren leegstond, wordt nu ineens als locatie aangewezen. Bewoners zijn boos over het gebrek aan transparantie en communicatie. Pas achteraf wordt men ‘geïnformeerd’ en is er zogenaamd overleg.

Effect: Dit frame roept boosheid en onrechtgevoelens op. De toon is beschuldigend en cynisch, met woorden als "drukt door", "zonder iets te zeggen", "zogenaamd overleg".

Hoe werkt dit in het brein?

Taal is zelden neutraal

Activator van de betekenis die we aan woorden geven.

Relschopper: geweld, chaos, dreiging

Demonstrant: idealisme, strijd voor een betere wereld, moed

Hoe werkt dit in het brein?

Frames activeren netwerken

Woorden roepen woorden op in het brein: priming. Dit wordt gevoed door opvoeding, persoonlijke ervaringen, cultuur en media.

Veiligheid: orde, bescherming, dreiging

Vrijheid: keuze, ruimte, individu

Hoe werkt dit in het brein?

Taal is de onzichtbare beïnvloeder

Framing bepaalt welke werkelijkheid jij bewust opneemt.

Asielstroom: negatief, oncontroleerbaar, bedreigend.

Opvang van mensen in nood: solidariteit, samen, positief.

Hoe werkt dit in het brein?

Stap 1

Neutraal en feitelijk leren schrijven.

Oefenen met schrijven.

Stap 2

Bewust framing inzetten.

Oefenen met schrijven.