Les 2 19.1 en 19.2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Startopdracht

Noteer met drie personen wat volgens jullie de relatie is tussen: hormoon, bloed, doelwitorgaan. 

Noteer zo veel mogelijk concentraties/waarden die constant gehouden worden binnen jouw lichaam (minimaal 5)

straks random beurt

Diffusie

actief transport

membraaneiwit

passief transport

Actief transport

Passief transport

Diffusie

Porie-eiwit (poort)

Transporteiwit (met concentratiegradiënt mee)

pompeiwit (tegen  concentratiegradiënt in)

Endocytose

Tip: Binas 67

kan niet door fosfolipide dubbellaag

kan door fosfolipide dubbellaag

linolzuur

Kalium-ion

glucose

zuurstof

Koolstofdioxide

Water

Genexpressie

zelfde DNA, verschil in expressie

Doel

Je kent de relatie tussen hormoonklier, hormoon, bloed, doelwitorgaan, 

Je kunt op basis van hydrofiele/hydrofobe eigenschappen van een hormoon uitleggen hoe het hormoon genexpressie beïnvloed.

Homeostase

'constant' intern milieu

Je behoudt homeostase door regelkringen.

hormonen spelen belangrijke rol.

hormoonklieren

Hypothalamus

Hypofyse

Schildklier

Alvleesklier

Bijnier

Eierstok/Testis

BINAS 89

Endocriene klier 

Endo- exocriene klier 

Exocriene klier 

Directe afgifte aan bloed 

Zowel afgifte aan bloed als afvoerbuis 

Klieren met afvoerbuis 

Exocriene klieren

Endocriene klieren

Doel hormonen

signaalstof 

die genexpressie in doelcellen 

beïnvloedt

EPO

Beschrijf voor EPO wat de hormoonklier is, een voorbeeld van een doelorgaan én via welke bloedvaten EPO het snelst bij dat doelorgaan aankomt. Mag in een schema.

Tip: BINAS 89

tweetallen, op papier

uitleg: interactieschema's en negatieve/positieve terugkoppeling

BINAS 89

Geef aan welk woord op de dikgedrukte plek in de zin moet komen te staan:
(1) Oestradiol is een peptide/steroïd hormoon, ...…
(2) ...… waarvoor doelwitcellen een intracellulaire/extracellulaire receptor hebben.
(3) Na binding van oestradiol aan de receptor wordt er wel/geen gebruik gemaakt van een second messenger.

Huiswerk

toetsvragen 19.1

oefenvragen 19.2