Thema 2 De bloedsomloop B2 De bloedsomloop

• Biologie
• Secundair onderwijs

Thema 3: De bloedsomloop

B2: De bloedsomloop

leerdoelen

• je kunt drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.
• Je kunt in  het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen.
• Je kunt de kleine en de grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies.

Bloedvaten?

bloedvaten

3 soorten bloedvaten

Slagaders:
Transport bloed van hart af.

Haarvaten

Bloed stroomt hiermee door organen.

Aders:
Transport bloed naar hart toe.

Slagaders

Het hart pomp bloed in de slagaders. Door de slagaders stroomt het bloed weg van het hart naar de organen toe. De hartkamers pompen het bloed met kracht weg. De bloeddruk in de slagaders is daardoor hoog. De wanden van de slagaders zijn dan ook dik, stevig en elastisch.

Als het hart bloed in de slagaders perst, zetten de slagaders uit. Daarnaar veren ze weer terug. Dat kun je bijvoorbeeld voelen aan je pols (de polsslag). In de polsen ligt een slagader vlak onder de huid. De meeste slagaders liggen dieper in het lichaam. Daardoor worden ze niet zo gauw beschadigd. 

Haarvaten

In de organen vertakken de slagaders zich in steeds fijnere bloedvaten. Hierbij wordt de wand van de bloedvaten steeds dunner. Als de wand van de bloedvaten niet meer één cellaag dik is, spreken we van haarvaten. In de haarvaten neemt de bloeddruk sterk af. Door de dunne wand van de haarvaten kan vocht met zuurstfo en voedingsstoffen de haarvaten verlaten naar de cellen toe. De cellen verbruiken zuurstof en voedingsstoffen bij de verbranding. Daarbij komen koolstofdioxide en andere afvalstoffen vrij. Vocht met koolstofdioxide en andere afvalstoffen kan door de dunne wand in de haarvaten terechtkomen.

Aders

Door de aders stroomt bloed van de organen terug naar het hart. De bloeddruk in de aders is laag. De wanden van de aders zijn dunner en minder elastisch dan die van de slagaders. In de aders is geen 'slag' meer merkbaar. De aders liggen meestal minder diep in het lichaam. Je kunt ze op je handen zien als blauwe strepen. 

Het hart zuigt bloed uit de aders terug. Veel aders bevatten kleppen, vooral de aders in armen en benen. De aderkleppen laten het bloed slechts één richting door. Hierdoor helpen de kleppen mee het bloed terug te voeren naar het hart. Ze voorkomen dat het bloed terugstroomt naar de organen. 

Uitzondering: de poortader

De 'poortader' is een uitzondering. 

 Door de poortader stroomt bloed van de dunne darm, maag en dikke darm naar de lever. 

Het bloed in de poortader is zuurstofarm omdat er al zuurstof verbruikt is door de dunne darm. 

Het bloed is wel rijk aan voedingsstoffen. 

Namen bloedvaten

Slagaders worden bijna altijd vernoemt naar het orgaan waar het naar toestroomt. Aders worden bijna altijd vernoemd naar het orgaan waarvan ze van af lopen. Waneer je weet dat het bloed van het hart afkomt, dan is het altijd een slagader.

Met welk bloedvat(en) kan de polsslag
worden opgenomen?

1. Alleen van de ader
2. Alleen van de slagader
3. Zowel van de ader als de slagader

Bij deze afwijking ontbreken de bloedvaten die in de afbeelding met de letter P zijn aangegeven.
- Hoe heten deze bloedvaten?

In de afbeelding zijn een doorsnede van een ader en van een slagader schematisch getekend. In welk figuur is een ader getekend? Leg je antwoord uit.

Deze bloedvaten hebben kleppen:

1. slagaders
2. haarvaten
3. aders

Waarom hebben aders kleppen?

Een bloedvat voert bloed van de aorta naar de lever. Wat is de naam van dit bloedvat?

1. leverslagaders
2. poortader
3. leveraders
4. haarvat

	Slagaders	Aders
1. Het bloed stroomt
2. De bloeddruk is
3. De wand is
4. De 'slag' is
5. Ze liggen meestal
6. Kleppen zijn

Slagaders of aders?

Sleep de stukjes tekst naar de juiste plaats.

Merkbaar

Laag

Dunner

Aanwezig

Hoog

Naar het hart toe

Dik, stevig en elastisch

Dieper in het lichaam

Niet aanwezig

Niet merkbaar

Van het hart weg

Minder diep in het lichaam

Goed om te weten

- zuurstofarm bloed = op plaatjes altijd blauw gekleurd

- zuurstofrijk bloed = op plaatjes altijd rood gekleurd. 

- Bloedvaten die van het hart aflopen zijn altijd slagaders.

- Bloedvaten die naar het hart toelopen zijn altijd aders.

rechterhelft 

linkerhelft

Dubbele bloedsomloop

Kleine bloedsomloop
+
Grote bloedsomloop

=

dubbele bloedsomloop

De bloedsomloop

Kleine bloedsomloop: De rechterhelft van het hart pompt het bloed naar de longen. Vanuit de longen stroomt het bloed naar de linkerhelft van het hart.

Grote bloedsomloop: van de linkerhelft van het hart wordt het bloed het hele lichaam doorgepompt en weer terug naar de rechterhelft van het hart. 

De dubbele bloedsomloop bij de mens

Sterk versimpeld!

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen