Les 5: Ontstaan van bergen

Les 5: Ontstaan van bergen

Les planning

Les doelen bespreken

Les doelen les 1, 2, 3 en 4 herhalen

Heel kort filmpje hoe een berg ontstaat

Theorie

Korte quiz

Zelfstandig werken

Vooruitblik 

les doelen

Aan het einde van deze les kun jij

het verschil zien tussen oud en nieuw gebergte

in eigen woorden uitleggen wat verwering, erosie en sedimentatie is

 

Wat gebeurt er bij convergente plaatbeweging?

Wat gebeurt er bij Divergente plaatbeweging?

Leg uit hoe hier een berg ontstaat?

Wat is Lava?

Wat is magma?

Op welke drie manieren kan een vulkaan ontstaan?

Welke landen in Europa hebben een zeeklimaat?

1. Nederland, Polen en Frankrijk.
2. Nederland, België en verenigd koninkrijk.
3. Nederland, Ierland en Hongarije.
4. Nederland, België en Ierland.

Welk klimaat hebben de Scandinavische landen?

In Nederland hebben we koele zomers en warme winters. Welk klimaat hoort hierbij?

3 vormen van convergente plaatbeweging

Twee Continentale platen botsen op elkaar Continentale, hierdoor duwen deze twee platen het gesteente omhoog er ontstaat een berg of een vulkaan. 🏔️of 🌋

Een oceanische plaat botst tegen een continentale plaat.  

De zwaardere oceanische plaat duikt onder de continentale plaat dit noemen we subductie. Het gesteente wordt omhoog geduwd en er ontstaat een berg of vulkaan. 🌋of 🏔️

Oceanische plaat botst op een andere oceanische plaat 

Eén oceanische plaat schuift onder de andere, waardoor een diepe trog en vulkanische eilandbogen ontstaan. 🌊

Leeftijd

Vind jij jezelf jong?

Als je 18 jaar bent ben je volwassen. 

Wanneer ben je oud?

Als je 100 bent?

Jong en oud gebergte

Bij bergen loopt het proces van ouder worden niet van 0 naar 100. Maar doe dit maar keer een miljoen. Bergen zijn miljoenen jaren oud. Jong gebergte is jonger dan 50 miljoen jaar.

Jong gebergte heeft hoge pieken en toppen die nog niet versleten zijn door erosie of verwering. 

Bij oud gebergte zijn de toppen afgesleten en afgerond, dus niet meer scherp zoals bij het bovenste plaatje.

Verwering wordt veroorzaakt door het weer. Water (regen), ijs (sneeuw) en wind zorgen ervoor dat grote stukken berg kleiner worden. De stukken berg blijven op dezelfde plaats liggen.

Verwering, erosie en sedimentatie

Verwering: Is het uiteenvallen van gesteente door bijvoorbeeld het weer en planten groei.

Erosie: Het afschuren van steen door verweringsmateriaal zoals: Wind, ijs en water wat steentjes mee sleept, hierdoor schuurt het gesteente tegen elkaar. 

Sedimentatie in een gebergte is het proces waarbij verweringsmaterialen, zoals stenen, zand en klei, die door erosie uit het gebergte zijn verwijderd, op een andere plaats afgezet worden. Deze afzetting kan gebeuren door verschillende factoren, zoals rivieren, gletsjers, wind en zee

Drie vormen van verwering

• Biologische verwering
• Vorstverwering
• Verwering door tempratuur verschillen 

Water stroomt snel naar beneden met stukken sediment

• Het gaat regenen in de berg en de regen zorgt ervoor dat er stukken berg kapot gaan, dit noemen we erosie.

• Boven in de berg is het verhang hoog omdat het water stijl naar beneden gaat, het sediment zet niet af.

• Beneden is het verloop langzaam, omdat het water heel langzaam stroomt, hierdoor zet het sediment (klei, zand en grind).

Alpen 

Alpen 

Nederland en sedenmentatie

• De Rijn ontspringt in de Zwitserse Alpen. 
• Door regen zijn de Alpen gaan eroderen (erosie), de stukken berg zijn gaan eroderen tot stukken klei, grind en zand.

• Klei, grind en zand zijn dus vanuit de Alpen via de Rijn naar Nederland gestroomd. De Nederlandse rivieren hebben de sedimentatie --> gesedimenteerd. 

• Als dit niet was gebeurd was Nederland nog lager gelegen, waardoor de zee Nederland had overstroomd. 

Ontstaan rivieren in Nederland

• Het water wat uit de bergen stroomt maken rivieren.

• Deze rivieren gaan zich vertakken en vormen een driehoek. Deze driehoek lijk op de grote Griekse letter delta Δ. Daarom noemen we dit gebied de delta. 
• Delta is een vertakking van een rivier die uitmond in zee.