Veredelingstechnieken 4V

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Veredeling

Leerdoel

- Je kunt uitleggen wat er gebeurt bij kloneren, fokken, veredelen en weefselkweek.

- Je weet wat er bedoeld wordt met biotechnologische benadering van DNA en kunt van een aantal de mogelijkheden die daaruit voortkomen benoemen.

- Je kunt een onderbouwde mening vormen over biotechnologie en het gebruik daarvan in de maatschappij.

Klassieke veredeling

Domesticatie

•   Het aanpassen van (landbouw)huisdieren en (landbouw)gewassen aan de wensen van de mens

Domesticatie

Ten zuiden van de Sahara lukte het de mensen niet om dieren te domesticeren. De zebra werd niet zo tam als bijvoorbeeld een paard.

Kunstmatige selectie 

Het selecteren en kruisen van wenselijke eigenschappen

4) veredeling

Kloneren

Stekken

Enten

Kunstmatige inseminatie (KI)

KI = Kunstmatige Inseminatie

Embryo transplantatie

Moderne veredeling

- 

Hybriden / Heterosis

• Voordeel: Nakomelingen van inteeltlijnen hebben soms een voordeel t.o.v. de ouderplant (groei, vuchtvorming, etc.)

• Nadeel: Het zaad van de hybriden is door geslachtelijke voortplanting ontstaan, waardoor recombinatie is opgetreden en de volgende generatie weer even variabel zou zijn als oorspronkelijke populatie. kwekers zullen ieder jaar nieuw hybridenzaad moeten leveren

Mutatie inductie

Gebruik maken van mutagene straling of stoffen om in geslachtcellen van ouderplanten kunstmatige variatie aan te brengen

Mutant

Een mutant is een individu, waarbij uit het fenotype blijkt dat het genotype gemuteerd is. Bijv. albinisme

Genetische modificatie

• Het aanpassen van het genoom om gewenste eigenschappen in te brengen

Cisgeen: modificeren met DNA uit dezelfde soort

Transgeen: modificeren met DNA uit een andere soort

Weefselkweek

Weefselkweek

Gemodificeerd individu

Recombinant-DNA-techniek

Gentherapie

Crispr-cas

• Enzym cas vindt stukje DNA dat gewijzigd moet worden
• Cas knipt het DNA door
• Nieuw stuk DNA wordt ingebouwd

Celfusie

Kerntransplantatie

Stamceltherapie

• Door de eigenschap van stamcellen kunnen ze in de geneeskunde worden toegepast
• Één nadeel, je hebt embryo's nodig
  

Maken

Oefenvragen bij 8.5

Oefenvragen bij 8.9

Toetsvragen bij 8.5 t/m 8.9

Leerdoel

- Je kunt uitleggen wat er gebeurt bij kloneren, fokken, veredelen en weefselkweek.

- Je weet wat er bedoeld wordt met biotechnologische benadering van DNA en kunt van een aantal de mogelijkheden die daaruit voortkomen benoemen.

- Je kunt een onderbouwde mening vormen over biotechnologie en het gebruik daarvan in de maatschappij.