3.1 - Waarneming: je eten bederft

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 3

Onderzoek doen

Hoofdstuk 3 Onderzoek doen

3.1 - Waarneming: je eten bederft

3.2 - Onderzoeksvraag: Hoe rem je voedselbederf

3.3 - Experimenteren: Transport door celmembranen

3.4 - Resultaten en conclusie: Meten is weten!

3.5 - Discussie: Mag biotechnologie?

3.1 - Waarneming

Doelen van deze paragraaf

Je weet wat voedselbederf inhoud en hoe het wordt veroorzaakt

Je weet hoe bacteriën zich delen 

Je weet hoe schimmels zich delen

Je kan omschrijven wat het verschil is tussen voedselvergiftiging  en voedselinfecties

Je kan benoemen hoe je bacteriën en schimmels kan herkennen

Je kan kenmerken van virussen noemen

Je kan uitleggen waarom goede hygiëne belangrijk is bij voorkomen van voedselvergiftiging

Voedselbederf

3 soorten verontreiniging:

Fysisch - glas of plastic

Chemisch - hormonen of gifstoffen

Biologisch - micro-organismen

Bacteriën, schimmels -> heterotroof

Risico's van besmet voedsel

Voedselinfectie - micro-organismen in het voedsel

Voedselvergiftiging - toxinen (gifstoffen) gemaakt door micro-organismen

Voedselvergiftiging kan ook door chemische verontreiniging optreden

Voortplanting

Bacteriën - ongeslachtelijk -> deling. Ontstaat een kolonie van klonen. 

Bij gebrek aan voedsel: sporevorming - geen last van temperatuur of droogte -> grotere kans op overleving

Voortplanting

Schimmels - Meestal ongeslachtelijk d.m.v. sporen

Schimmels groeien door 'draadvorming' -> lange draden van 1 cel dikte. Vormen een netwerk (Mycelium)

Verteren voedsel extracellulair (buiten de cel), en nemen voedingsstoffen op

Voortplanting

Geslachtelijke voortplanting bacteriën en schimmels mogelijk

Voordeel: meer variatie

Herkenning

(goed) zichtbaar d.m.v. lichtmicroscoop

Met blote oog: 

Schimmels - draden (mycelium) bepaalde kleur

Bacteriën in koloniën -> bepaalde vorm/kleur

DNA nog specifieker (H2)

Virussen en voedsel

Derde groep ziekteverwekkers: virussen

Bevatten DNA of RNA met er omheen een eiwitmantel (beschermende 'envelop'), maar hebben niet alle levenskenmerken

Alleen zichtbaar met microscoop

Hebben gastheercel nodig voor vermenigvuldiging

Hygiëne bij voedselbereiding

Handen wassen

Voedsel schoonmaken

Mes/snijplank wisselen tussen voedselgroepen (groente/vlees bijv.)

Hierdoor verklein je de kans op voedselinfectie

Aan het werk

Verwerk de paragraaf op een manier die je prettig vind

Zorg dat je de doelen van deze les bereikt:

- Je weet wat voedselbederf inhoud en hoe het wordt veroorzaakt

- Je weet hoe bacteriën zich delen

- Je weet hoe schimmels zich delen

- Je kan omschrijven wat het verschil is tussen voedselvergiftiging en voedselinfecties

- Je kan benoemen hoe je bacteriën en schimmels kan herkennen

- Je kan kenmerken van virussen noemen

- Je kan uitleggen waarom goede hygiëne belangrijk is bij voorkomen van voedselvergiftiging

Vragen

Een bepaald soort bacteriën delen zich ieder half uur.
Je hebt 1 bacterie in een petrischaaltje.
Hoeveel zijn er na 2 uur?

1. 4
2. 8
3. 16
4. 32

Wat houdt chemisch voedselbederf in?

1. Dat er bijv. stukjes plastic in voedsel zitten
2. Dat er bijv. hormonen in voedsel zitten
3. Dat er bijvoorbeeld bacteriën in voedsel zitten
4. Alle antwoorden zijn goed

Een schimmel kan zich geslachtelijk en ongeslachtelijk voortplanten

1. Waar
2. Niet waar

Een bacterie gaat zich ongeslachtelijk voortplanten als de omstandigheden ongunstig zijn

1. Waar
2. Niet waar

Wanneer je ziek wordt na het eten van voedsel waarin gifstoffen zitten die gemaakt zijn door bacteriën, noem je dat...

1. Voedselinfectie
2. Voedselvergiftiging

Wat is de reden dat we virussen niet onder de 'levende natuur' benoemen

Noem een tip om hygiënisch te werken bij de bereiding van voedsel

Huiswerk

Verwerk 3.1 op je eigen manier

Lees 3.2