5.2 Stad en burgerij

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

5.2 Stad en burgerij

5.2 

Stad en burgerij

Lesdoelen :

• Je leert wat het Hollands Classicisme inhoudt.
• Je leert hoe Amsterdam in de 17de eeuw zijn macht toont.

In de 17de eeuw hebben rijke burgers en bestuurders veel invloed op de kunsten.

• De bestuurders van Amsterdam geven de opdracht een nieuw stadhuis te bouwen. 
• Gebouw moet macht van het stadsbestuur laten zien. Daarom kiezen ze voor het kopiëren van klassieke bouwstijlen.

Waarom?????

Het stadhuis oftewel het Paleis op de Dam.

Het nieuwe Stadhuis op de Dam in Amsterdam is een voorbeeld van 

Hollands Classicisme: een kunststijl die teruggrijpt op de klassieke oudheid en de Italiaanse renaissance.

Kenmerken:

• Gebouwen symmetrisch ontworpen. Weerspiegelt een gevoel van orde en harmonie.
• Klassieke maatvoering, gebaseerd op de verhoudingen van het menselijk lichaam (gulden snede).
• Gebruik van klassieke bouwelementen, zoals timpaan en halfzuil (pilaster).
• Horizontale accenten: Horizontale lijnen werden benadrukt in de gevels.
• Veel gebruik van baksteen en natuursteen.
• Veel versieringen.
  

Timpaan

Kroonlijst

Architraaf

      Zuil

       Kapiteel

     Fries

 Kroonlijst: detail

Het timpaan aan de voorzijde van het stadhuis, of het Paleis op de Dam, toont de Amsterdamse 'stedenmaagd'. Dit is een jonge vrouw als verpersoonlijking van de stad. 

Ze draagt een keizerskroon en olijftak als symbool voor vrede. De stedenmaagd wordt omringd door mythologische Romeinse figuren. Links van haar staat Neptunus.

Als een mens een begrip uitbeeldt dan noem je dat een allegorie of een personificatie.

Deze mevrouw is bijvoorbeeld een allegorie voor de vrijheid.

Deze meneer/engel is een allegorie voor de strijd.

In het hart van het stadhuis ligt de vrij toegankelijke Burgerzaal. Op de grond liggen drie in marmer en brons uitgevoerde kaarten. Twee kaarten tonen het oostenlijk en het westenlijk halfrond. Een derde kaart laat de noordelijke sterrenhemel zien. Aan de uiteinden van de zaal bevinden zich beeldhouwwerken die de welvaart en roem van de republiek benadrukken. De Amsterdammers beschouwen hun stad als het midden van het universum.

Hier zie je de Amsterdamse Stedenmaagd nog een keer. Dit keer in de burgerzaal. De wereld in de cirkels onder haar ligt letterlijk aan haar voeten. Twee vrouwenfiguren die wijsheid en kracht symboliseren, omringen haar. Achter de vrouwenfiguren vliegen Putti. Naakte, mollige kindfiguurtjes die goed bestuur, handel en welvaart uitbeelden.

Dit zijn dus allemaal allegorieën! 

Afbeelding 4

Afbeelding 5

Verwerkingsvraag

Vrouwenfiguren (die Schuld en Spijt voorstellen) en reliëfs van de hand van Artus Quellinus in de Vierschaar.

<< Afbeelding 7

<< Afbeelding 8

Verwerkingsvraag