PO pissebedden 4H

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

PO Pissebedden

Je onderzoekt in tweetallen het effect van een abiotische factor of een biotische factor op pissebedden. 

Les 1 --> uitleg opdracht (Wo 21 mei)

Les 2 --> werkplan maken (vrij 23 mei)

Les 3 --> uitvoeren experiment (ma 2 juni)

Verslag uitwerken (di 3 juni) en inleveren (wo 11 juni)

Onderzoek pissebedden

Je onderzoekt het effect van een ​

abiotische factor of een biotische factor op pissebedden. 

Onderzoek

• Onderzoeksvraag --> met een ?
• Verwachting: Als….(vul hier de hypothese in) dan….
  
• Vaak een experimenteergroep en een controlegroep (blancoproef)
  
• Slechts onderzoek naar invloed 1 factor!
  
• Alle andere omstandigheden hetzelfde!
  
• Experiment met grote groepen organismen en herhalen!
  

Werkplan

Maak voor dit onderzoek een werkplan in tweetallen. Aan het einde van deze les leveren jullie het werkplan in. In jullie werkplan staat:

• Jullie onderzoeksvraag: hierin geef je ook aan of het om een biotische of abiotische factor gaat.
  
• Jullie hypothese
  
• Het materiaal dat je gaat gebruiken voor je onderzoek
  
• Jullie werkwijze: beschrijft hierin het onderzoek zoals je dat gaat uitvoeren en eindig met te beschrijven hoe jullie de resultaten gaan verwerken.
  

Alleen de te onderzoeken abiotische/biotische factor mag variëren, alle andere omstandigheden moeten gelijk blijven.

Werkplan

Alleen de te onderzoeken abiotische/biotische factor mag variëren, alle andere omstandigheden moeten gelijk blijven.

Biotische factoren en abiotische factoren

Licht	Conner en Lauren
Water	Edi en Noa Fenna en Chessy
Temperatuur koud
Temperatuur w arm	Luk en Matthew
Aarde	Olivia en Kate Boris en Paul
Zand	Eijah en Tara Romy en Merav

Bladeren	Lisette en Jim Sep en Paul
Boomschors
Suiker	Alex en Mika
Zout	Keet en Sophie Alisha en Tuana
Droge en vochtige aarde	Amy en Mara
Creatine	Sam en Floris

Onderzoeksvraag

• De vraag maakt duidelijk wat je precies wilt weten en wat je gaat onderzoeken. Vermeld de biotische-of abiotische factor!
• Het is een vraag en eindigt met een vraagteken --> ?
• Open vraag (geen ja/nee-vraag)
  

Bevat een afhankelijke- en onafhankelijke variabele.

Je kunt bijvoorbeeld een oorzaak-gevolg-relatie onderzoeken:

Bijv.: Wat is het effect van lichtsterkte (onafhankelijke variabele) op de fotosynthesesnelheid (afhankelijke variabele)? 

Hypothese

Wat verwacht je als uitkomst op jullie onderzoeksvraag?

Verwachting: Als….(vul hier de hypothese in) dan….

Voorbeeld:

Als de zaadjes zonder licht ontkiemen, dan zullen ze kleiner zijn dan de zaden die in het licht ontkiemen.

Materiaal

• Aantal schaaltjes
  
• Aantal pissebedden
  
• Iets om tijd mee bijhouden
  
• Hoeveelheid factor
  
• Nog extra materiaal nodig voor de variabele?
  

Werkwijze

• Aangeven wat er in elk schaaltje zit.
  
• Duidelijk omschreven wat er wordt gevarieerd. 
• Van elk schaaltje één duplo.
  
• Aantal pissebedden per schaaltje: overal evenveel
  
• Duidelijk experimentgroep en controlegroep
  
• Om de hoeveel minuten/seconden kijken waar de pissebedden zitten
  
• Hoelang doen ze dat/hoelang duurt het practicum?

Iemand anders moet het onderzoek exact na kunnen doen!

Resultaten

De resultaten na het onderzoek zet je in een tabel. 

Als jullie werken met meerdere schaaltjes --> per variatie ook het gemiddelde uitrekenen. Dit moet erbij staan.

Maak van de resultaten een staafdiagram.

Schrijf daaronder een korte toelichting, maar trek geen conclusies!

Resultaten in een staafdiagram (of grafiek)

Wat je weet --> X-as

Wat je meet --> Y-as

• Wat je weet = onafhankelijke variabele
  
• Wat je meet = afhankelijke variabele
  

De afhankelijke variabele reageert op de onafhankelijke variabele. Hij wordt afhankelijk genoemd omdat hij "afhankelijk" is van de onafhankelijke variabele.

Voorbeeld afhankelijke- en onafhankelijke variabele

Welke invloed heeft de onafhankelijke variabele op de afhankelijke variabele in bepaalde tijd of situatie?

Voorbeeld: Welke invloed heeft de omgevingstemperatuur op de delingssnelheid van bacteriën?

Resultaten:

Onafhankelijke variabele --> X-as

Afhankelijke variabele --> Y-as

Conclusie

• Geef antwoord op de onderzoeksvraag
• Onderbouw je conclusie met resultaat
• Is de hypothese juist? Waarom wel of waarom niet? 

Discussie

• Bespreek jullie resultaten, kloppen ze met dat wat je verwacht had? Waarom heb je deze resultaten? Vergeet daarbij niet om de door jullie onderzochte factor te bespreken.
  
• Hoe betrouwbaar zijn jullie resultaten?
  
• Wat zouden jullie de volgende keer anders kunnen doen zodat de resultaten betrouwbaarder zijn?
  
• Vervolgonderzoek --> Welke vragen zijn er bij jullie opgekomen naar aanleiding van dit onderzoek. Wat zou het vervolgonderzoek kunnen zijn? Noteer ook de onderzoeksvraag en hypothese. 

Werken aan het onderzoeksplan