5.1 Leenheren en leenmannen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

5.1 Leenheren en leenmannen

Tijd van monniken en ridders 500-1000

Welke gebeurtenis had de meeste invloed op de val van het Romeinse Rijk?

1. Karel de Grote wordt keizer
2. De pest
3. Slechte keizers
4. Volksverhuizingen

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen welke gevolgen het wegvallen van het Romeinse Rijk had voor de handel
• Je kunt uitleggen hoe Karel de Grote aan de macht kwam
• Je kun uitleggen hoe het rijk van de Franken bestuurd werd (leenstelsel)

Opkomst van de Franken

• Na de volksverhuizingen stort het Romeinse Rijk in
  --> Europa wordt weer een landbouwsamenleving door het wegvallen van de handel
• In Duitsland en Frankrijk veroveren Frankische koningen grote gebieden 
• Let op: Franken bestaan uit verschillende stammen met eigen koning
• Belangrijkste koning: Clovis
  
• Rond 499: Clovis laat zich dopen tot christen  

Hofmeiers

• De hofmeiers = hoge ambtenaar van de koning
• Belangrijkste hofmeier: Karel Martel 
• 732: Slag bij Poitiers —> Martel verslaat een moslimleger  
• Pepijn de Korte zet de laatste koning af en wordt zelf koning 

Stamboom van Karel de Grote

Wie wist als eerste de Frankische stammen te verenigen?

1. Karel de Grote
2. Clovis
3. Pepijn III
4. Karel Martel

Karel de Grote

• Karel de Grote --> kleinzoon van Karel Martel  
• 800: paus kroont Karel de Grote tot keizer 
• Waarom? 
• - Paus wil bescherming tegen vijanden 
• - Karel wil steun van christendom  

Feodalisme

• Rijk van Karel de Grote is te groot om makkelijk te besturen—> uitvinding leenstelsel (feodalisme)  
• Edelman (leenman / vazal) krijgt van Karel (leenheer) een stuk grond in leen om in zijn naam te besturen 
• In ruil belooft de vazal trouw aan Karel: bijstaan in raad en daad (helpen in oorlogen met ridders) 

Feodalisme

• Problemen leenstelsel: 
• - Leenmannen zagen de leen als hun eigen bezit: na dood erven zonen de geleende grond 
• - Leenmannen lenen de grond door aan lagere edelmannen (achterleenmannen) 
• Gevolg: afname macht leenheer 

Feodale samenleving

Leenheer

• Geeft een stuk land te leen aan de leenman 
  
• Moet zijn leenmannen beschermen 
  

Leenman (vazal)

• Moet het stuk land besturen en trouw zijn aan de leenheer 
  
• Moet de vorst helpen als er een leger nodig is 
  
  
• Ze hebben elkaar dus nodig!

Wat zijn vazallen?

1. Huursoldaten die vechten voor geld
2. Ridders die een stuk land besturen
3. Ander woord voor leenmannen
4. Trouwe onderdanen van de koning

Welk geloof had Clovis?

1. Romeinse godsdienst
2. Jodendom
3. Christendom
4. Islam

Voor zijn ridders was Karel de Grote de leenheer.

1. Goed
2. Fout

Kon een edelman leenheer en leenman tegelijk zijn?

Een leenman splitste vaak zijn land weer in kleinere stukken land in leen aan lagere edelen.

1. Goed
2. Fout

De leenheer beloofde de leenman met raad en daad bij te staan.

1. Goed
2. Fout

Wat is er gevaarlijk aan fake nieuws?