Notenkraker & Muizenkoning - Het Nationale Ballet

• Kunst
• Basisschool
• Groep 7,8

Notenkraker &

Muizenkoning

Naar het theater!

Binnenkort bezoek je met je klas de voorstelling Notenkraker & Muizenkoning van Het Nationale Ballet. Dit is een vrolijke, feestelijke balletvoorstelling.

Met deze les kom je samen alvast wat te weten over de voorstelling. We kijken uit naar jullie komst en hopen dat jullie het theater net zo'n fijne plek vinden als wij!

Binnenkort bezoek je 

Het Nationale Ballet. Waar denk jij aan bij het woord ballet?

Het woordweb

De leerlingen kunnen zoveel antwoorden geven als ze willen. 

TIPS

• Als je een antwoord hebt geopend en je klikt er nogmaals op, zie je wie dit antwoord heeft gegeven
• Je kunt antwoorden verslepen (en categoriseren)
• Je kunt vervelende antwoorden verwijderen door deze naar het prullenbakje te slepen

TIP:

Bespreek na afloop met de klas in hoeverre hun antwoorden bij het woordweb overeen kwamen met de informatie uit de video. Wat was nieuw voor ze? Zijn ze verrast door dingen die ze nog niet wisten of kenden?

Mochten de leerlingen niet meer stil kunnen zitten na het zien van onze dansers, dan kunnen zij met behulp van deze video alvast de vijf basisposities van het klassieke ballet uitproberen.

Het verhaal

Clara en Frits wonen met hun ouders en grote zus Louise in een mooi grachtenpand in Amsterdam. Het is 5 december, buiten sneeuwt het. Wat gebeurt er allemaal op die Sinterklaasavond in 1810? 

Bekijk het animatiefilmpje van het ballet Notenkraker & Muizenkoning. 

Bespreek met de leerlingen hoe de dansers het verhaal laten zien. Er wordt tijdens de voorstelling niet gepraat. Hoe zorgen ze er dan voor dat het publiek snapt waar het over gaat?

En hoe heet iemand die een dansvoorstelling maakt? (Een choreograaf.)

Lees hier meer over de makers van deze voorstelling.

Notenkraker

Clara

Muizenkoning

De belangrijkste personages

De Notenkraker is een houten pop die opeens tot leven komt! Hij voert zijn leger van notenkrakers aan om de Muizenkoning te verslaan.

Clara is de jongste dochter van de familie Staalboom. Ze krijgt de notenkrakerpop cadeau en droomt weg...

De Muizenkoning probeert het feest te verpesten! Zal dat hem lukken?

Hotspots

Klik op de plus-knoppen om iets meer te lezen over de personages.

Gesprek

Stel de volgende vragen om tot een gesprek te komen: 

* Wat zijn de karaktereigenschappen van de verschillende personages? 

* Waar kan je dat aan zien denk je?

Bij wie horen deze woorden? Sleep ze naar het goede vak!

Notenkraker

Muizenkoning

Clara

Sierlijk

Fantasiefiguur

Spitzen

Houterig

Dromerig

Zwaard

Gevaarlijk

Dapper

Toverlantaarn

Oom Drosselmeyer neemt een toverlantaarn mee.

Deze (Nederlandse!) uitvinding is lang geleden bedacht door Christiaan Huygens (1629-1695). Hij heeft de laterna magica, de magische toverlantaarn, ontworpen. 

Met een toverlantaarn kun je doorzichtige geschilderde plaatjes projecteren. De toverlantaarn werd dan ook gebruikt op scholen om les te geven over bijvoorbeeld het leven van dieren. Rond 1831 werd de fotografie uitgevonden; daarna konden zelfs foto's worden geprojecteerd. 

Kijk hier een filmpje over hoe de toverlantaarn werkt.

In de voorstelling is de lantaarn net zo groot als de hele achterwand van het toneel, zo’n 16 meter breed en 20 meter hoog. 

Lees hier meer over het decor van de voorstelling.

Lees hier meer over de rekwisieten.

In welke (droom)wereld zou jij terecht willen komen in de toverlantaarn?

Open vraag

Benadruk dat het niet een bestaand land hoeft te zijn, maar ook een wereld die ze zelf bedenken.

Eerst gaan ze naar Spanje

In Spanje wordt veel gedanst. De meest beroemde Spaanse dansstijl heet flamenco. 

In de voorstelling zie je een andere traditionele dans, namelijk de jota. Dat is een snelle dans in paren. Er wordt gedanst met castagnetten en de dansers maken hoge sprongen. Deze dans komt uit Catalonië, in het noordoosten van Spanje.

Na Spanje gaan ze naar een Arabisch land. Ze zien daar mensen die buikdansen. De buikdans is een dansvorm afkomstig uit het Midden-Oosten. Het lijkt alsof de dansers alleen hun buik bewegen, maar dat is helemaal niet zo. De nadruk van de bewegingen ligt op de heupen, maar ook de armen en benen zijn belangrijk. In veel landen spreekt men liever over oosterse of oriëntaalse dans.

Dan gaan ze naar China.

Er zijn heel veel kleine provincies in China die allemaal hun eigen dansstijlen hebben. In sommige stijlen wordt gedanst met zwaarden, in andere met bloemen, stokken, waaiers of linten.

Clara en de Notenkraker springen door de toverlantaarn. Samen bezoeken ze veel landen.

Ze gaan ook naar Rusland.

Daar zien ze iets bijzonders: bij de berezka lijkt het alsof de vrouwelijke dansers boven de grond zweven! Het bovenlijf moet daarvoor heel stil blijven en je mag de voeten niet zien bewegen. 

De trepak is een dans die eigenlijk uit Oekraïne komt. De moeilijkste pas hierin is op je hurken zitten en steeds een voet vooruit steken met je handen gekruist voor je borst, zonder om te vallen.

Klik op de rondjes om de pop-ups te laten zien. 

Klik dan op de linkjes om filmpjes te laten zien die de verschillende dansstijlen goed in beeld brengen.

Luister naar de verschillende muziekfragmenten uit de voorstelling. Bij welk land hoort welk fragment?

China

Rusland

Spanje

Fragment 1

Fragment 2

Fragment 3

Sleepvraag

De muziek is gecomponeerd door Pjotr Iljitsj Tsjaikovski. Deze Russische componist leefde van 1840 tot 1892.

Tsjaikovski bedacht en schreef de muziek voor de Notenkraker. Hij bedacht muziek die zogenaamd uit allerlei landen komt. Arabië, China en Griekenland. Zelf is hij nooit in die landen geweest. In het ballet heeft hij een koorstuk geschreven dat gezongen wordt door een kinderkoor tijdens de dans van de sneeuwvlokjes.

In het orkest speelt een bijzonder instrument mee: de celesta. Tsjaikovski was de eerste componist die de celesta liet meespelen in het symfonieorkest. De celesta lijkt een beetje op een piano maar van binnen zitten er metalen staven. Het geluid klinkt als een klokkenspel. De muziek van de Celesta is te horen als Clara danst met de prins (de Notenkraker) in de tweede akte. Klik hier voor een afbeelding van de celesta.

Nationale Balletacademie

In de voorstelling dansen ook leerlingen mee van de Nationale Balletacademie. In dit filmpje zie je hoe zij zich voorbereiden en welke personages zij dansen. 

Lees hier meer over de Nationale Balletacademie. 

Hoeveel kostuums zijn er denk je gemaakt voor de hele voorstelling?

1. 25
2. 75
3. 150
4. 300

De quizvraag
De voorstelling Notenkraker en Muizenkoning heeft wel driehonderd verschillende kostuums, honderden kilometers goudband, twintig maskers, vijftig verschillende hoeden, zesenvijftig paar kinderschoenen, honderd paar spitzen en nog veel meer.

Lees hier meer over de kostuums, de ontwerper en de kostuumtekeningen.

Naar het theater

Jullie komen naar Nationale Opera & Ballet. Ben je al wel eens eerder in het theater geweest? Wat gebeurt er als het licht uitgaat in de zaal? Mag je eten en drinken? Foto's maken? Wanneer klap je wel en niet? Bekijk hier het filmpje over spelregels in het theater. 

Het is fijn om de leerlingen goed voor te bereiden op het voorstellingsbezoek. In het theater gelden een aantal ‘spelregels’ die ervoor zorgen dat iedereen zo goed mogelijk van de voorstelling kan genieten. 

Zo hebben de dansers en musici er last van als er wordt gepraat terwijl ze spelen. Tussendoor klappen is ook niet de bedoeling, tenzij de dansers een duidelijke buiging maken.

Het zaaldansje

Tijdens de voorstelling doen we met z'n allen tegelijk een dans!

Met dit filmpje kunnen jullie het zaaldansje nog een keer oefenen voordat jullie naar de voorstelling komen kijken. 

Hoeveel zin heb je nu om naar de voorstelling te gaan?

😒🙁😐🙂😃

TIP: 

Er is best kans dat er leerlingen zijn die aangeven weinig zin in het ballet te hebben. Dat mag natuurlijk! 

Vertel de leerlingen dat er voor iedereen genoeg te zien zal zijn, ook als je geen balletliefhebber bent. Benadruk de bijzondere decors, de kleurrijke kostuums, het grote orkest, de dirigent, het theaterlicht etc. 

Veel plezier bij de voorstelling Notenkraker & Muizenkoning!

Einde

Graag horen we wat u en de leerlingen vonden van de voorstelling. Klik hier om de enquete in te vullen.

Hartelijk dank!