Woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Woordsoorten

§2, §4, §6, §8, §10 en §12

Woordsoorten

§2 Zelfstandig naamwoord en lidwoord (p. 206)

§4 Bijvoeglijk naamwoord (p. 210)

§6 Zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord (p. 214)

§8 Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord (p. 218)

§10 Voorzetsel (p. 222)

§12 Bijwoord (p. 226)

olw - onbepaald lidwoord

blw - bepaald lidwoord

zn - zelfstandig naamwoord

zn-e - eigennaam

bn - bijvoeglijk naamwoord

st.bn - stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

zww - zelfstandig werkwoord

hww - hulpwerkwoord

pers.vnw - persoonlijk voornaamwoord

bez.vnw - bezittelijk voornaamwoord

vz - voorzetsel

bw - bijwoord

LEERTIP:

Leer al deze afkortingen uit je hoofd en zorg dat je van iedere woordsoort een paar voorbeelden kent.

§2 Lidwoord

In het Nederlands hebben we 3 lidwoorden: de, het, een.

Bepaald lidwoord (blw): de, het

Onbepaald lidwoord (olw): een

LET OP: het is alleen een lidwoord als het bij een zelfstandig naamwoord hoort!

§2 Lidwoord

WEL een lidwoord:

Pak het wasmiddel even.

Ik heb een superleuk afspraakje vanavond.

GEEN lidwoord:

Waar is het gebleven?

Er is er nog een over.

§2 Zelfstandig naamwoord

Zelfstandig naamwoorden zijn mensen, dieren, dingen, planten, concepten, gevoelens etc. 

Voorbeelden zn: vrouw, leeuw, doos, appelboom, vriendschap, verdriet, droom, planeet, seizoen, jaar.

§2 Zelfstandig naamwoord

Een speciale categorie zelfstandig naamwoord is de eigennaam (zn-e). Dit zijn de specifieke namen van mensen, dieren, plaatsen etc.

goudvis = zn      -> Bluppie = zn-e

jongen = zn        -> Amir = zn-e

stad = zn              -> Berlijn = zn-e

§4 Bijvoeglijk naamwoord

Bijvoeglijk naamwoorden geven meer informatie over het zelfstandig naamwoord. 

Vaak staan ze voor het zelfstandig naamwoord, maar ze kunnen ook op een andere plaats in de zin staan!

Dat nieuwe meisje is echt fantastisch!

§4 Bijvoeglijk naamwoord

Het bijvoeglijk naamwoord kan ook in de vergrotende of overtreffende trap staan.

Die jongen is veel aardiger dan jouw vriend.

Jelle is het snelst van de hele klas.

Die jurk is net zo mooi als de vorige jurk die je liet zien.

§4 Bijvoeglijk naamwoord

Een speciale categorie bijvoeglijk naamwoord is het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord (st.bn).

Het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord vertelt van welk MATERIAAL het zelfstandig naamwoord is gemaakt.

de katoenen broek, het houten vogelhuisje, de aluminium plaat

§6 Werkwoorden

In een zin staat altijd één werkwoord wat het belangrijkst is. Dat is het zelfstandig werkwoord (zww).

Heb je meer dan één werkwoord in je zin? Dan zijn de minder belangrijke werkwoorden hulpwerkwoorden (hww).

Voorbeelden:

Ik ga zwemmen.

   hww   zww

Ik zou gezwommen hebben.

    hww        zww            hww

Ik heb gisteren gezwommen.

    hww                        zww

§8 Persoonlijk voornaamwoord

Een persoonlijk voornaamwoord is een klein woordje dat verwijst naar een persoon, dier of ding.

Lieke is een nieuw meisje in onze klas. Ze is erg aardig. Ik heb al met haar gepraat.

Weet jij waar mijn boek is? Ik kan het nergens vinden.

§8 Bezittelijk voornaamwoord

Een bezittelijk voornaamwoord staat voor een zelfstandig naamwoord en vertelt wie de eigenaar is van dat zelfstandig naamwoord.

Dat is jouw boek.

Waar staan jullie fietsen?

Ik ben m'n oplader kwijt.

LET GOED OP:

Waar is het schriftje? O, laat maar, het ligt daar.

                blw                                         pers.vwn

Die poster is niet van jullie! Die lelijke daar, dat is jullie poster!

                                         pers.vnw                                      bez.vnw

§10 Voorzetsels

Voorzetsels zijn woorden die verschillende stukjes zin (zelfstandig naamwoorden, gebeurtenissen etc.) met elkaar verbinden. Ze geven aan wat de relatie tussen die stukjes zijn in bijvoorbeeld de plaats of in de tijd.

Dat klinkt een beetje vaag, dus kijk vooral naar de plaatjes op de volgende dia.

§10 Voorzetsels

§12 Bijwoorden

Bijwoorden zijn losse woorden die meer informatie geven over de zin. Ze vertellen HOE, WANNEER, WAAR, WAAROM de actie in de zin gebeurt.

Gisteren zag ik opeens mijn fietssleutel onder de koelkast uitsteken. Ik was hem al een tijdje kwijt, maar daar had ik nog niet gekeken.

Kijk naar de volgende zin. Welke woorden horen bij de onderstaande woordsoorten?Je moet sommige woordsoorten vaker gebruiken en niet alle woordsoorten 

hoef je te gebruiken.

zn

zn-e

blw

olw

hww

zww

pers.

vnw

bez.

vnw

bn

st.bn

vz

bw

Mijn

vader

wil

graag

met

een

ouderwetse

ijzeren

trein

door

Europa

gaan

reizen.

Kijk naar de volgende zin. Welke woorden horen bij de onderstaande woordsoorten?Je moet sommige woordsoorten vaker gebruiken en niet alle woordsoorten 

hoef je te gebruiken.

zn

zn-e

blw

olw

hww

zww

pers.

vnw

bez.

vnw

bn

st.bn

vz

bw

In

onze

groepsapp

vroeg

Denise

mij

om

de

antwoorden

van

de

grootste

opdracht.

Kijk naar de volgende zin. Welke woorden horen bij de onderstaande woordsoorten?Je moet sommige woordsoorten vaker gebruiken en niet alle woordsoorten 

hoef je te gebruiken.

zn

zn-e

blw

olw

hww

zww

pers.

vnw

bez.

vnw

bn

st.bn

vz

bw

Op

maandag

zit

Naomi

achter

de

kassa.

altijd

Hoe heet het benoemen van woordsoorten?

1. Rekenkundig ontleden
2. Taalkundig ontleden
3. Redekundig ontleden
4. Taakkundig ontleden

Hoe heet het benoemen van zinsdelen?

1. Rekenkundig ontleden
2. Taalkundig ontleden
3. Redekundig ontleden
4. Taakkundig ontleden

Wat is het verschil tussen woordsoorten en zinsdelen?

Woordsoorten

Zinsdelen

Elk los woord benoemen

Het gaat om de functie van een groepje woorden in een zin.

Onderwerp

Zelfstandig naamwoord

Sleep de kenmerken van de woordsoorten naar de juiste woordsoort.

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Woord voor een mens, dier, plant, ding of gevoel.

Heeft meestal een enkelvoud en een meervoud.

Je kunt er vaak een verkleinwoord van maken.

Je kunt er meestal de, het of een voor zetten.

Een eigennaam is een vorm van deze woordsoort.

Deze woordsoort zegt iets over het ZN.

Deze woordsoort staat meestal vóór het ZN.

Deze woordsoort heeft een korte en een lange vorm.

Je kunt vaak de trappen van vergelijking erop toepassen.

Er bestaat ook een stoffelijke variant van deze woordsoort.