Samengestelde zinnen les 3

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

2 Samengestelde zinnen

Leerdoelen

- Je leert over samengestelde zinnen

- Je leert samengestelde zinnen te herkennen

- Je weet dat samengestelde zinnen 2 (of meer) persoonsvormen heeft en 2 (of meer) onderwerpen

- Je herkent samengestelde zinnen via het voegwoord

Samengestelde zinnen

samengestelde zinnen

In teksten kunnen losse en samengestelde zinnen staan.

Samengestelde zinnen bestaan uit twee losse zinnen die aan elkaar geplakt zijn.

Wat zijn samengestelde zinnen?

Samengestelde zinnen bestaan uit twee of meer hoofdzinnen of een hoofdzin met een (of meer) bijzin die met elkaar verbonden zijn via een voegwoord.

Leg uit wat samengestelde zinnen zijn en geef een voorbeeld.

Samengestelde zinnen

Samengestelde zinnen zijn enkelvoudige zinnen die bij elkaar gevoegd zijn.

Zinnen met twee of meer persoonsvormen (en twee of meer onderwerpen).

Samengestelde zinnen

De soorten zinnen: 

Hoofdzin + hoofdzin

Ik eet een appel en ik drink thee.

Hoofdzin + bijzinnen

Ik ga naar de tandarts, omdat ik kiespijn heb. 

Samengestelde zinnen

-  In de delen van samengestelde zinnen staat de persoonsvorm niet altijd op dezelfde plaats.

- Omdat ik hoofdpijn heb, ga ik naar de dokter. 

Ik ga naar de dokter, omdat ik hoofdpijn heb.

* Dit ligt aan de positie waar je het 

voegwoord plaatst, om de zinnen samen te stellen.

Samengestelde zinnen maken

Let bij het maken van samengestelde zinnen op de woordvolgorde. 

Samengestelde zinnen moeten grammaticaal kloppen. 

Samengestelde zinnen

apps.noordhoff.nl

Voegwoorden in samengestelde zinnen

Hoofdzinnen kunnen we met elkaar verbinden. Dit zijn onafhankelijke zinnen van elkaar. Ze worden vaak samengesteld via de voegwoorden 'en', 'of', 'maar', 'want', 'doch', 'dan', 'dus'.

Voegwoorden in samengestelde zinnen

Een hoofdzin kunnen we ook met een bijzin verbinden. De bijzin is afhankelijk van de hoofdzin. Het is geen 'op zichzelf' bestaande zin en kan dus niet los van de hoofdzin voorkomen. Deze zinnen worden vaak samengesteld via de voegwoorden: omdat, terwijl, voordat, nadat, zodat, toen, wanneer, etc.

Samengestelde zinnen

Samengestelde zinnen

1. In iedere zin staat een pv
2. Als er meerdere pv's in een zin staan, is het altijd een samengestelde zin.
3. In een hoofdzin staan de pv en het ow naast elkaar
4. In een bijzin staan de pv en het ow niet naast elkaar

Bij samengestelde zinnen

1. heb je een persoonsvorm
2. heb je geen persoonsvorm
3. heb je altijd meerdere persoonsvormen
4. heb je altijd twee persoonsvormen

Als je samengestelde zinnen maakt ...

1. Gebruik je een puntkomma.
2. Gebruik je een dubbele punt.
3. Gebruik je verbindingswoorden.
4. Gebruik je voegwoorden.

Herken de
samengestelde zinnen.

1. Ron leest een boek en Lisa leest een krant.
2. Nadat ik veel ijs at, werd ik misselijk.
3. Je denkt steeds dat Sneep Harry dwarszit.
4. Zeist is een plaats die Harry goed kent.

Bij samengestelde zinnen

1. heb je altijd een voegwoord vooraan
2. heb je altijd een voegwoord tussen de zinnen
3. heb je geen voegwoord nodig
4. heb je soms een voegwoord vooraan en soms tussen de zinnen

Welke zinnen zijn op de volgende afbeelding samengestelde zinnen? Noteer je antwoord!

Cursus 6

paragraaf 5 opdrachten 1 t/m 4