Hoofdstuk 1: Oriëntatie + Paragraaf 1.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 1: Reformatie en Opstand. 

Oriëntatie en paragraaf 1: Problemen in de kerk

Wat gaan wij vandaag doen?

• Oriëntatie
• Lesdoelen
• Instructie
• Verwerking
• Aan de slag!
• Afsluiting

Wat zie je op de onderstaande afbeelding?

Wat zie je op de onderstaande afbeelding?

Wat zie je op de onderstaande afbeelding?

Wat zie je op de onderstaande afbeelding?

Wat zie je op de onderstaande afbeelding?

Wat zie je op de onderstaande afbeelding?

Lees mee

Aan de slag!

Lees: Oriëntatie hoofdstuk 1:

Maak: Oriëntatie, vraag 1 en 3.

Klaar?

Lees: Paragraaf 1, hoofdstuk 1.

Maak: Opgave 1 t/m 12.

Hoofdstuk 1: Reformatie en Opstand. 

Oriëntatie en paragraaf 1: Problemen in de kerk

Wat gaan wij vandaag doen?

Studiewijzer

d

Week ...	Lesdoel	Opdracht
	A. Je kunt uitleggen wat ketters zijn en hoe de kerk hen bestreed. B. Je kunt uitleggen welke kritiek er rond 1500 op de kerk kwam. C. Je kunt beschrijven hoe de christelijke kerk in de 16e eeuw uiteenviel en enkele gevolgen daarvan noemen.	Lees: Paragraaf 1, hoofdstuk 1. Maak: Opgave 2 t/m 12.

A: Ketterij en inquisitie

In de middeleeuwen: één machtige en rijke christelijke kerk.

Monniken en nonnen leefden in grote luxe en niet in armoede, zoals Jezus.

1100: hierom werden er nieuwe kloosterorden gesticht. 

Andere mensen gingen verder in hun kritiek...

A: Ketterij en inquisitie

Sommigen wezen belangrijke delen van de kerkleer af.

De kerk noemden deze mensen ketters en bestreed hen fel.

Om deze te kunnen bestrijden richt de paus rond 1200 een speciale kerkelijke rechtbank op:

De inquisitie.

Bron 1: Een heksenverbranding in Derenburg (1555).  De brandstapel was tijdens de inquisitie een van de meest gebruikelijke straffen.

Bron 4: Verscheiden wijzen van pijnigen bij inquisitie.

B: Kritiek op de kerk

Kritiek op de kerk nam toe mede door:

• Humanisme
• Boekdrukkunst

Wat weten we nog van het humanisme?

Bron 4: Boekdrukkunst in de 16e eeuw. 

B: Kritiek op de kerk

Kritiek op de kerk nam toe mede door:

• Humanisme
• Boekdrukkunst

Wat weten we nog van het humanisme?

• Kerk moest terug naar de oorsprong van de bijbel.
• Vb: Erasmus van Rotterdam

Bron 5: Erasmus van Rotterdam. Hij schreef in zijn boek Lof der zotheid over baantjescarousel binnen de kerk en de rijkdom. 

B: Kritiek op de kerk

Een van de felste bestrijders was Maarten Luther, hij pleite voor een aantal dingen.

Bekijk het volgende fragment.

Waar heeft Maarten Luther kritiek op? Is hij voorstander van de paus?

Schrijf de antwoorden op.

Bron 6: Maarten Luther wilde veranderingen doorvoeren in de kerk. Wij noemen hem hierom een hervormer. 

B: Kritiek op de kerk

Een van de felste bestrijders was Maarten Luther, hij pleite voor:

• Afschaffing aflaatbrieven
• Misbruik machtige geestelijken
• Leven zoals god dat bedoeld had in de Bijbel.
• Afschaffing beeldenverering in de kerk
• Vertalen van de Bijbel.

Bron 6: Maarten Luther wilde veranderingen doorvoeren in de kerk. Wij noemen hem hierom een hervormer. 

Hoofdstuk 1: Reformatie en Opstand. 

Oriëntatie en paragraaf 1: Problemen in de kerk

Wat gaan wij vandaag doen?

• Terugblik
• Lesdoelen
• Instructie
• Aantekening
• Verwerking
• Aan de slag!
• Afsluiting

Studiewijzer

d

Week ...	Lesdoel	Opdracht
	A. Je kunt uitleggen wat ketters zijn en hoe de kerk hen bestreed. B. Je kunt uitleggen welke kritiek er rond 1500 op de kerk kwam. C. Je kunt beschrijven hoe de christelijke kerk in de 16e eeuw uiteenviel en enkele gevolgen daarvan noemen. D. Je kunt uitleggen wat de Contrareformatie inhield.	Lees: Paragraaf 1, hoofdstuk 1. Maak: Opgave 2 t/m 15.

C: De kerk valt uiteen

De paus was woedend op de kritiek.

Hij zette de twee belangrijkste hervormers: Luther en Calvijn uit de kerk. 

De kerk viel hierdoor uit elkaar in twee stromingen:

• De Rooms-Katholieken
• De protestanten.

Bron 1: Een andere hervormer die we de vorige les niet hebben behandeld is Johannes Calvijn 

Rooms-katholiek 

Protestant

Christelijke kerk

= Hervorming / Reformatie  

• Meerdere stromingen, zoals lutheranen of calvinisten
  
• Sober en geen versieringen of beelden
  
• Dominee (mochten trouwen)
  
• Rechtstreekse vergeving van de zonden 

• Eén stromingen, o.l.v. de paus
• Veel versieringen en beelden 
• Priester (celibaat leven)
• Vergeving van de zonden via priester (biechten) 

Godsdienstoorlogen 

Katholieke vorsten proberen de kerk te helpen in de strijd tegen de Reformatie 

aflaat

spotprent van de paus