Effectief lezen les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Leesvaardigheid - overtuigen

Programma

• Les 1:  Tekstdoel overtuigen
                  Leesstrategieën
• Les 2: Reflecteren op teksten
• Les 3: Schrijf een betoog

Leerdoelen

• Ik kan verschillende leesstrategieën toepassen om te bepalen of een tekst bruikbaar is, om informatie uit een tekst te halen en om een tekst helemaal te begrijpen.
• Ik kan in teksten feiten, meningen, argumenten en conclusies aanwijzen.
• Ik kan reflecteren op teksten
• Ik kan gelezen informatie inzetten om zelf een tekst te schrijven.
• Ik weet hoe een betoog is opgebouwd en kan zelf een betoog schrijven.
• Ik leer over een onderwerp dat ik interessant vind en bekijk het van verschillende kanten.

Eindproduct

Aan het einde van deze lessenserie lever je een portfolio in over jouw gekozen onderwerp die wordt beoordeeld met een o/v/g. Als het nog niet voldoende is: geen zorg, je krijgt feedback om je te verbeteren. 

In je portfolio wordt opgenomen:

- 1 informerende tekst 

- 1 betogende tekst voor 

- 1 betogende tekst tegen 

- 1 beschouwende tekst

- Motivatie/reflectie op gekozen teksten

- Zelf geschreven betoog.

Leg hierbij ook uit wat de waarde is van dit eindproduct.

Transfer: ze leren niet alleen voor Nederlands, de leesstrategieën en het verzamelen van informatie om vervolgens zelf een artikel of verslag te schrijven kunnen ze inzetten bij verschillende vakken. Maak de koppeling met bijvoorbeeld geschiedenis, waar ze ook met regelmaat informatie moeten verzamelen en vervolgens een stuk moeten schrijven over dat onderwerp.

Vandaag

- Wat is overtuigen? (10 m.)

- Uitleg leesstrategieën:  oriënterend, zoekend en intensief lezen (5 m.)

- Hoe doen we dat? (20 m.)

- Opdracht (15 m.)

- Terugblik en vooruitkijken. (10 m.) 

Overtuigen

Vraag leerlingen wat ze al weten over overtuigen. Alles wat in ze opkomt, van tekstdoel tot tekstsoorten mogen ze opschrijven.

Na het invullen bespreek je klassikaal alles wat is opgeschreven. Hierbij is niets fout! 

Overtuigen

Met overtuigen probeer je iemand te beïnvloeden. Je wilt graag dat de ander jouw mening, idee of voorstel aanneemt.

Overtuigen kan een doel zijn bij geschreven teksten. Maar overtuigen kan ook binnen gesprekken, denk daarbij aan een debat.

Een overtuigende tekst herken je aan een mening, argumenten, feiten en een conclusie

Opbouw overtuigende tekst:

Inleiding > introductie onderwerp en mening van schrijver

Middenstuk > argumenten die de mening onderbouwen

Slot > Conclusie met samenvatting argumenten

Wat is het verschil tussen en mening en een feit?

Welke signaalwoorden kun je gebruiken bij een conclusie?

Een argument is

1. een mening
2. een feit
3. kan een mening of feit zijn.

Leg hierbij uit dat een argument het sterkst is als het een feit is. En dat sommige schrijvers meningen gebruiken en heel stellig kunnen poneren als feit. Verwijs naar drogredenering.

Leesstrategieën

Leesstrategieën zet je in om bepaalde doelen te bewerkstelligen. Welke strategie je kiest hangt af van het doel waarmee je de tekst gaat lezen. Zo hoef je bijvoorbeeld niet een hele tekst precies te lezen om te beoordelen of een tekst voor jou bruikbaar is. 

Deze strategieën kun je inzetten bij Nederlands, maar ook bij bijvoorbeeld je profielwerkstuk, LOB, geschiedenis en ga zo maar door.

Welke leesstrategieën ken je, welke pas je toe en hoe doe je dat?

Oriënteren, zoeken en intensief

Oriënterend lezen kun je inzetten om te kijken of een tekst voor jou bruikbaar is

Aanpak:

- Je kijkt naar de titel;

- flaptekst;

- lead;

- eerste alinea;

- inhoudsopgave;

- tussenkoppen en

- schrijver (bron).

Zoeken lezen gebruik je voor het vinden van bruikbare informatie.

Aanpak:

- Je let op opvallende lay- out;

- signaalwoorden en

- steekwoorden over jouw onderwerp.

Je gaat intensief lezen als je de hele tekst wilt begrijpen.

Aanpak:

- Je lees de volledige tekst.

- Moeilijke woorden: zoek de betekenis.

- Je kijkt naar samenhang alinea's (tekstverbanden).

- Je bepaald de hoofdgedachte van de tekst.

Hoe doen we dat?

- Waarvoor heb ik de tekst nodig/wat is het onderwerp?

- Zoeken naar een tekst

- Oriënterend lezen

- Zoekend lezen

- Intensief lezen

Ik doe het voor op Google.

Als docent bereid je dit voor, omdat je de leesstrategieën en het zoeken naar teksten moet voordoen.

Je hebt voor jezelf al een actueel onderwerp en een zoekterm. Je neemt een zoekterm die erop lijkt en krijgt verkeerde resultaten. Daarna ga je met de juiste term aan de slag, dit zodat je ook aandacht besteedt aan het gebruiken van zoektermen (digitalisatie).

Je bereidt het modellen voor van alle leesstrategieën bij één tekst.

Opdracht

• Je gaat samenwerken met je buurman/-vrouw.
• Jullie kiezen een onderwerp wat jullie interesseert, waarover je meer wilt leren en waarover je een mening kunt hebben.
• Jullie zoeken (minimaal 3) teksten op het internet over jullie onderwerp. Gebruik de juiste leesstrategie om de teksten te beoor-
  delen op bruikbaarheid.

Voorwaarden tekst

De tekst is; 

minimaal niveau 1F als je grote moeite hebt met lezen,

minimaal niveau 2F als je minder moeite hebt met lezen,

als je uitgedaagd wilt worden op niveau 3F,

niet aangepast door de methode,

minimaal 1 pagina lang en

geeft nieuwe informatie over jouw onderwerp.

Wanneer de leerlingen zelfstandig zoeken naar teksten ondersteunt de docent leerlingen als het de leerlingen niet goed lukt met het toepassen van de strategieën. Denk hierbij aan de tweede fase van GRIMM.

De teksten die de leerlingen zelf zoeken moeten van een bepaald niveau zijn, de docent houdt rekening met de verschillende uitdagingen van iedere leerling.

Wat heb je vandaag geleerd?

Deze vraag stel je open. Het leerdoel is gericht op effectief lezen en dat zetten we in zodat de leerlingen kennis kunnen vergaren. Als een leerling iets heeft geleerd uit een gelezen tekst, heb je indirect ook het leerdoel behaald.

Afsluiting en vooruitblik

Vandaag hebben we gewerkt aan het tekstdoel overtuigen en het inzetten van leesstrategieën.

De volgende les

Voorbereiding: zoek een informerende en twee overtuigende teksten over jullie onderwerp. Een overtuigende tekst geeft de mening van de schrijver weer. De twee overtuigende teksten zijn beide vanuit een ander perspectief geschreven. 

Je leest allebei de informerende tekst, de twee overtuigende teksten verdeel je. 

Neem de teksten mee naar de volgende les. Ieder koppel heeft dus drie artikelen bij zich.

Tijdens de volgende les gaan we reflecteren op verschillende teksten over hetzelfde onderwerp.