12.1 Naar een nieuwe wereldorde

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Hoofstuk 12: 

Europa en de wereld na 1989

1

12 leerdoelen

• De oorzaken noemen voor de val van de Berlijnse Muur en de ineenstorting van de SU

• Gevolgen van de val van het communisme noemen op het gebied van territorium, politiek en economie.
  

• argumenten voor en tegen intensivering van de Europese samenwerking geven.
  

Problemen in de SU

• Economisch systeem star (5 jarenplan werkt niet)
•  Militaire uitgaven door wapenwedloop gigantisch
• Politieke systeem star --> geen inspraak bevolking --> zorgt voor steeds meer onrust

Oplossing SU

• 1985 nieuwe leider: Gorbatsjov
• Invoering van: Glasnost en Perestrojka
• Glasnost = Openheid, verruiming vrijheid van meningsuiting
• Perestrojka =economische hervorming -->  marktwerking
• toenadering zoeken met het Westen
• stoppen met militair ingrijpen
• DOEL: redden van SU en communisme

Het tegenovergestelde gebeurt: SU valt uit elkaar

SU wordt Rusland

• Na Gorbatsjov werd Jeltsin leider van Rusland
  
• Jeltsin maakte einde aan communisme in Rusland
  
• Invoering democratie
• SU valt uiteen in aparte zelfstandige staten
• invoering markteconomie > enkele superrijken
• Problemen in nieuwe staten

Gevolgen Oost-Europa

- liberalisering economie

- invoering parlementaire democratie

- nationalisme

VB: Joegoslavië

Polen

Roemenië

Hongarije 

https://schooltv.nl/video-item/andere-tijden-in-de-klas-de-omwenteling-in-de-sovjet-unie

'De val van het communisme' in jaartallen

1985

1987

1989

1991

1995

Ondoordringbare grens tussen het Oostblok en het Westblok tijdens de Koude Oorlog

De Amerikanen wilden o.l.v. president Truman het communisme indammen

De overheid geeft opdrachten aan bedrijven over wat ze moeten maken

Amerika gaf economische steun aan West-Europa voor de wederopbouw

Periode van tegenstelling tussen Oostblok en Westblok (1945-1989)

Politiek systeem met een dictatuur van één politieke partij die gelijkheid belangrijk vindt

IJzeren Gordijn

Containment politiek

Planeconomie

Marshallplan

Koude Oorlog

Communistisch

Opkomst moslimfundamentalisme

1. dekolonisatie  en koude oorlog Midden-Oosten

2. islamitisch verzet

3. Israel en de Palestijnen

4. instabiele regio's

Europa: groei en crisis:

• 2004: 10 Oostbloklanden lid van EU
• Doelstellingen lijken te zijn  gehaald:
• - vrede (tussen Dld en Frankrijk)
• - welvaart
• - dreiging communisme voorbij
• Verwachting: uitbreiding democratie
• politieke unie?

12.1 leerdoelen

• De oorzaken noemen voor de val van de Berlijnse Muur en de ineenstorting van de SU

• Gevolgen van de val van het communisme noemen op het gebied van territorium, politiek en economie.
  

• argumenten voor en tegen intensivering van de Europese samenwerking geven.