Leessandwich Lezen 4

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3,4

Leessandwich met teksten

Doel: 

- We laten de leesmotor lopen. 

- Argumenten herkennen bij een standpunt

- Je mening geven over de tekst

Les 1

Voor het lezen: Zoek op wat een 30 day challenge is en geef een voorbeeld hiervan. 

Tijdens het lezen: markeer de argumenten in de tekst en noteer hoe het volgens Barten en Lens/Toonders wel zou moeten. 

• Tom Barten is voor/tegen een 30 day challenge, want ....
• Carlos Lens en Patrick Toonders zijn voor/tegen een 30 day challenge, want ....
• Wat is een goede methode volgens de mannen?
• Wat is het standpunt dat in deze tekst besproken wordt?
• Wat is het doel van deze tekst?

Extra (grondig lezen):

Wat is de kernzin van de alinea 'Persoonlijk'?

Waarnaar verwijzen de blauwe woorden?

Welke verbanden geven de rode woorden aan? Leg het verband uit. 

Noteer de moeilijke woorden met betekenis onder de tekst of aan de zijkant. 

Na het lezen: wat is jouw mening over dit onderwerp?

Les 2

Levensgevaarlijk

Alarm om levensgevaarlijke choking-game: 'Het puberbrein ziet soms gevaren niet'

• Doel: samenvatten van alinea's
• Onderwerp bepalen a.d.h.v. het tekstgeraamte
• Doel en publiek bepalen

Tekst niet uitdelen van tevoren

Voor het lezen: check het tekstgeraamte (1)

Wat is het onderwerp?

Titel: Levensgevaarlijk: Alarm om levensgevaarlijke choking-game: ‘Het puberbrein ziet soms gevaren niet’

Inleiding: Het klinkt bizar: als spelletje de halsslagader van iemand anders dichtknijpen, zodat die in een roes belandt. Toch zijn er al flink wat gevallen bekend van kinderen die de zogenoemde choking-game deden, en ook van kinderen bij wie het misging. Het Openbaar Ministerie neemt de zaak hoog op. “We willen iedereen waarschuwen: doe dit niet.”

Tussenkoppen: 

• Tim stierf aan de choking-challenge
• ‘Pubers behandeld als tweederangsburgers’
• ‘Waarom willen ze elkaar aftroeven?’
• ‘Vaak de moeders die het gesprek voeren’
• ‘Benadruk het positieve’

Bron: www.rtlnieuws.nl, 22 augustus 2022

Voor het lezen: check het tekstgeraamte (2)

Wat is het onderwerp?

Tussenkoppen: 

• Tim stierf aan de choking-challenge: “Het is een bijzonder ernstig feit, een misdrijf”, zegt persofficier van justitie Katelijne den Hartog.
• ‘Pubers behandeld als tweederangsburgers’: “Er is een gebrek aan voorlichting voor die kinderen die op een leeftijd komen waarop ze zelf beginnen te merken wat belangrijk voor ze is.”
• ‘Waarom willen ze elkaar aftroeven?’: “Om bij die tweede groep te kunnen horen, doen pubers vaak veel meer dan ze van tevoren hadden bedacht”, zegt Akkerman.
• ‘Vaak de moeders die het gesprek voeren’: Een nachtmerrie van elke ouder, maar het is mogelijk je kind handvatten te bieden.
• ‘Benadruk het positieve’:  Ouders denken soms onterecht dat hun kind alleen gelukkig is als je meegaat in hun kudde-instinct.”

Tijdens het lezen: zet de gegevens op een rij. 

• Welk probleem wordt besproken in deze tekst?
• Wat is de oorzaak van dit probleem?
• Wat is/zijn de oplossing(en)
• Wat is het doel van deze tekst?
• Vat per tussenkopje samen waar dat deel over gaat

Extra (grondig lezen):

Waarnaar verwijzen de blauwe woorden?

Welke verbanden geven de rode woorden aan? Leg het verband uit. 

Markeer de moeilijke woorden in de tekst. Neem deze woorden over en zet de betekenis erachter of zet de betekenis aan de zijkant.

Na het lezen: wat is het belang van deze tekst en voor wie is dit?

Les 3

Gratis schoolontbijt werkt

Doel:

• Voorkennis activeren
• onderwerp, hoofdgedachte benoemen
• tekstverbanden opsomming en tegenstelling herkennen en een voorbeeld vinden in de tekst

Voor het lezen: zoek op wat het Jeugdeducatiefonds doet.

Tijdens het lezen: benoem de voor- en nadelen van het gratis schoolontbijt

Noteer wat uit het onderzoek van het Jeugdeducatiefonds kwam. Benoem de voor- en nadelen.

Aan welk woord herken je dat de nadelen beginnen?

Extra: 

Wat is het onderwerp van deze tekst?

Benoem de hoofdgedachte.

Haal twee opsommingen uit de tekst en leg deze uit.

Haal een tegenstelling uit de tekst en leg deze uit.

Klaar? 

Cambiumned.nl --> lezen --> oefening 1 en 4

Na het lezen: wat vind jij van dit initiatief?

Is je mening veranderd?

Les 4

Tekst: Stagiair Volkskrant weg na plagiaat

Doel:

• Herhalen leesstrategieën 
• Bedenken van 10 vragen met een antwoord bij een tekst
• de 10 vragen door een buur laten beantwoorden
  

Welke leesstrategieën zijn er?

Leesstrategieën

Voor het lezen

1 voorspellen

Tijdens het lezen

2 ophelderen

3 vragen stellen

Na het lezen

4 samenvatten

5 terugkijken

Soorten vragen

• algemene vragen
  
• vragen over structuur
  
• vragen over woorden
  
• vragen over de inhoud
  
• kritische vragen.

Tijdens het lezen

Maak 10 vragen + antwoorden bij de tekst 2 blz. 74/75

1. Wat is het onderwerp van deze tekst?

Hoe is de tekst opgebouwd? Kies het beste antwoord.

3. Wat is de belangrijkste functie van de voorzitter van de Tweede Kamer?

4. Wat betekenen de volgende woorden?

5. Waarnaar verwijzen de volgende woorden?

6. Signaalwoord … Wat voor verband geeft dat woord aan?

7. Vertel in één zin waar de tekst over gaat.

8. Wat is het tekstdoel van deze tekst?

9. Lijkt je dat een betrouwbare website? Leg uit waarom wel of niet.

10. Vat de hele tekst in vijf zinnen samen.

Na het lezen

Wat is jouw mening over de tekst?

Les 5 

Tekst Boter, kaas en eieren blz. 83/84

Doel: 

• Het verschil tussen een feit en een mening weten
• feiten en mening in de tekst vinden.

Voor het lezen

Geef bij de volgende zinnen aan of het om een feit, mening of een argument gaat.

Om 12 uur is er een inbraak gepleegd.

1. feit
2. mening
3. argument

Het is het mooiste huis van de straat.

1. feit
2. mening
3. argument

De bewoners waren niet thuis op het moment van de inbraak.

1. feit
2. mening
3. argument

De jongens van de buurt hebben de inbraak waarschijnlijk gepleegd, want zij zijn altijd uit op rottigheid

1. feit met argument
2. mening met argument

Ik vind dat we met z'n allen afval moeten scheiden.

1. feit
2. mening
3. argument

Tijdens het lezen

Elke helft van de klas krijgt een andere tekst. Beantwoord bij de tekst 11A en 11B de volgende vragen:

• Zet de gebeurtenissen in chronologische volgorde.
  
• Noem drie feitelijke gebeurtenissen.
  
• Noem drie meningen.

Extra: Lees tekst 12 op blz. 85

Maak een lijstje met feiten en een lijstje met meningen van dit artikel

Na het lezen

Schrijf een verhaaltje van 20 regels waar minstens 4 feiten en 2 meningen inzitten.

Les 6

Tekst: Waarom is gamen goed blz. 87/88 

Doel: 

• inhoudelijke  en kritische vragen van een tekst beantwoorden
• betekenis van moeilijke woorden achterhalen

Welke strategieën kun je toepassen bij "moeilijke woorden"?

Strategieën

1. Is het woord belangrijk voor het begrijpen van de tekst?

Nee? → Sla het over en lees gewoon verder.

2. Is het woord wel belangrijk? Probeer dan de betekenis te achterhalen:

a In het woord zelf:

       - Herken je stukjes van het woord?

       - Lijkt het op een woord dat je kent in een andere taal?

b In de context (= de tekst die eromheen staat):

       - Staat de betekenis erbij, bijv. onder de tekst?

       - Lees een stukje terug of verder: wordt het in andere woorden gezegd?

       - Wordt er een ander woord voor dit woord gebruikt (synoniem)?

       - Wordt er een tegenovergesteld woord genoemd (antoniem)?

3. Weet je de betekenis nog steeds niet?

a Zoek de betekenis op, bijv. op de website van Encyclo.nl, Van Dale, of in een woordenboek.

b Vraag de betekenis aan een medeleerling, je docent of iemand anders.

4. Beslis of je het woord belangrijk genoeg vindt om te onthouden. Schrijf het dan op in je woordenlijst.

Tijdens het lezen

Ga naar de tekst: Waarom is gamen goed blz. 87/88.

1. Maak bij deze tekst de vragen.
2. Onderstreep / omcirkel moeilijke woorden en zoek de betekenis op.
3. Klaar? Cambiumned.nl --> lezen --> oefening 1 en 4
4. Je mag leren voor de toets, alle lessen staan open.