9.2 Stamboomonderzoek

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

De stikstofbasen die DNA bevat zijn

1. Adenine, Thymine, Uracil en Guanine
2. Adenine, Thymine, Guanine, Cytosine
3. Adenine, Thymine, Uracil en Cytosine
4. Cytosine, Guanine, Adenine, Thyomanis

Maak de dubbele streng van het DNA molecuul compleet

Gen

Celkern

DNA

Chromosomen

Sleep het juiste woord naar het juiste plaatje.

een gen

Een allel

Stambomen

Allelen

Er zijn verschillende variaties van een gen, een allel genoemd.

Hierbij kan een allel dominant (overheersend) zijn of recessief (onderdrukt). 

Stel we kijken naar het gen haarkleur. 

Het allel voor bruine haarkleur (B) is dominant.

Het allel voor blonde haarkleur (b) is recessief.

BB of bb is homozygoot

Bb is heterozygoot

Bij heterozygoot komt het dominante allel tot uiting. 

Dominant /recessief

Dus om te checken of een eigenschap dominant of recessief is ga je op zoek naar een plek waar twee ouders met hetzelfde fenotype, een nakomeling hebben met een ander fenotype.

blz. 19 in je boek

Als een eigenschap recessief is....

1. betekent dit dat de eigenschap alleen tot uiting komt als het homozygoot is
2. betekent dit dat de eigenschap alleen tot uiting komt als het heterozygoot is
3. Kan het zowel heterozygoot als homozygoot tot uiting komen alleen minder vaak.

Hoe noteer je 'homozygoot recessief?

1. aa
2. Aa
3. AA

Dominant of recessief?

1. De ziekte is dominant
2. De ziekte is recessief

Maak opdracht 1 en 2 op blz. 20

x- chromosomaal

Als een gen op het x-chromosoom ligt, heet het x-chromosomaal. 

We noteren dit dan bijvoorbeeld als X^A of X^a.

Je zet voor het allel dus het teken X om aan te geven dat X-chromosomaal is. 

Zonen (XY) krijgen hun X-chromosoom altijd van hun moeder.

Dochters (XX) krijgen van zowel hun vader als hun moeder een X-chromosoom.  

blz. 21 in het boek.

Het allel voor kleurenblindheid is recessief. Een vrouw met het genotype XBXb en een man met het genotype XBY krijgen samen een zoon. Wat is de kans dat hun zoon kleurenblind is?

1. 40%
2. 50%
3. 75%
4. 25%

Het allel voor kleurenblindheid is recessief. Een vrouw met het genotype XBXb en een man met het genotype XBY krijgen samen een kind. Wat is de kans dat kind een kleurenblinde zoon is?

1. 40%
2. 50%
3. 75%
4. 25%

Zelf oefenen

opdr. 3, 5, 6, 8, 9, 10, 11