verslikking WZU

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1-4

Verslikken

les voor studenten Lelie zorggroep

Planning:

• Welkom, even voorstellen
•  leerdoelen doornemen
• bepalen voorkennis
• les over verslikken
• verpleegkundige/verzorgende aandachtspunten
• bespreken casus
• afsluiting en evaluatie

Bepalen voorkennis:
wat weet je over
verslikken?

Anatomie mond en plaatsbepaling slokdarm:

Waar begint het spijsverteringskanaal?

Wat gebeurt er met het voedsel aan het begin van de spijsvertering?

Antwoorden:

• Waar begint het spijsverteringskanaal? in de mond
• Wat gebeurt er met het voedsel aan het begin van de spijsvertering? voedsel wordt betast, verscheurd en verkleind, vermengd met speeksel en slijm. De vertering van het voedsel komt op gang en voedsel wordt doorgeslikt

Welke 4 structuren in de mondholte spelen een rol
bij de voedselverwerking in de mondholte?

slikken bestaat uit twee fasen:

• De 1e fase van het slikken staat onder invloed van je wil: je sluit je mond, met je tong duw je de voedselbrok naar achteren. Hoe veel kauwbewegingen moet je maken voor een optimale verwerking van voedsel?
• De 2e fase start als voedsel gehemeltebogen en/of keelwand aanraakt. Dat is het slikreflex. Hier heb je geen invloed op.

Slikken:

De tong en de voedselbrok duwen de huig omhoog. De neusholte wordt afgesloten. Het strotklepje (epiglottis) kantelt naar beneden en sluit luchtpijp af. Bij de slikbeweging beweegt strottenhoofd zich omhoog en komt tegen gekantelde strottenklepje aan te liggen. Luchtpijp is helemaal afgesloten. Voedselbrok glijdt slokdarm in

Welke twee kleppen zijn van levensbelang bij het slikken?
Weet je ook Latijnse naam van deze kleppen?

Hoe voorkom je verslikking?

Hoe voorkom je verslikking? 

Enkele algemene tips:

• Eet en drink in een rustige omgeving (zet radio en tv uit)
  
• Zit goed rechtop tijdens het eten en drinken.
• Zorg voor een goed vastzittend gebit.
• Beweeg uw kin naar de borst tijdens de slik.
• Slik na het eten nog een keer zonder vloeistof of voedsel.
  
• Neem kleine happen, gebruik hierbij kleiner bestek.
• Zorg dat de mond leeg is, voordat je of zorgvrager een volgende hap neemt
• 
  

Enkele tips voor instelling:

• Voorkom slikaccidenten: zorg ervoor dat iedereen op de hoogte is met afspraken over wel of geen voedsel
• Omgaan met slikproblemen: zorg als zorginstelling voor een goed en duidelijk protocol

Waar staat bij jullie het
protocol: procedure bij
verslikking?

Wat zie je als iemand zich
verslikt?

Hoe handel je als iemand verslikt in vast voedsel?

1. Probeer voedselbrok te verwijderen
2. Geef 5 slagen tussen de schouderbladen
3. Blijf zelf kalm
4. Alle antwoorden zijn goed

Belangrijk:

Verslikken in vast voedsel of in vloeibaar voedsel maakt verschil 

Wat komt het meest voor? verslikken in vast voedsel of in vloeibaar voedsel?

Verslikken:

verslikken in vast en/of dik vloeibaar voedsel komt minder vaak voor, maar levert een groter gevaar op dan verslikken in dun vloeibaar voedsel.

Verslikken in vloeistof:

• Laat de cliënt vooroverbuigen. Help de cliënt door hem/ haar te instrueren zo rustig mogelijk door te ademen en krachtig te hoesten. 
• Inspecteer de mond- en keelholte of er iets inzit. Verwijder het gebit uit de mond. 
• GEEF GEEN DRINKEN. 
• PAS DE HEIMLICHGREEP (buikstoten) NIET TOE.
• Ga NIET tussen de schouders slaan als de cliënt zich verslikt in drinken. Het slaan onderbreekt het hoestritme en dat is niet goed. 
• Geef geen slokje water na het verslikken: dit maakt het alleen maar erger. De hoestprikkel kan dan weer uitgelokt worden.

 

Verslikken in vast voedsel:

• Stimuleer de cliënt krachtig te hoesten, zodat het voedsel los kan schieten. 
• Als dit niet lukt dan: Stoten tussen de schouders (vijf rugslagen).
• Ga naast en een beetje achter de cliënt staan. 
• Leg één hand op de borst en laat de cliënt naar voren buigen. 
• Geef met de hiel van je vrije hand maximaal vijf krachtige slagen op de rug, tussen de schouderbladen. 
• Als dat niet lukt dan: Geef vijf buikstoten = Heimlichgreep. 
• Wanneer de Heimlichgreep niet lukt (bijvoorbeeld bij zwangerschap of obesitas), geef vijf borststoten. Borststoten geef je door de cliënt te laten zitten of met de rug tegen de muur of deur te laten steunen. Duw met beide handen op het borstbeen.
• Ga door met steeds vijf rugslagen en vijf buikstoten tot het voorwerp verwijderd is, de cliënt bewusteloos raakt of een arts gearriveerd is.
  

Wat is belangrijk bij verslikking?

Wat is belangrijk bij verslikking

Waarom tot 3 dagen na verslikken in vloeibaar voedsel de temperatuur meten?

Bij welke ziektes komt verslikking voor?

Bij welke ziektes is er grotere kans op verslikking ?

Spierziekten: ALS (ziekte van de zenuwcellen die vanuit de hersenen de spieren aansturen), Duchenne (ernstige erfelijke spierziekte)

CVA

Parkinson

Meer weten over dit onderwerp:

zorg voor beter.nl

Hier vind je handige en duidelijke uitleg over heel veel verpleegkundige en verzorgende onderwerpen

Gratis e learning

https://www.zorgvoorbeter.nl/nieuws/free-learning-eten-drinken-slikken

Bij tijd over: casus

Meneer Jansen, 68 jaar, is gediagnosticeerd met de ziekte van Parkinson. Hij heeft last van tremoren, stijfheid en slikproblemen.

Wat zijn verpleegkundige interventies?

Verpleegkundige interventies meneer Jansen

• Observatie van de slikfunctie.
  
• Aanpassing van de voeding (bijv. verdikte vloeistoffen).
• Samenwerking met een logopedist voor sliktherapie 

casus 2:

Mevrouw De Vries, 75 jaar, heeft een CVA doorgemaakt en heeft nu slikproblemen en eenzijdige verlamming.

Wat doe je als verpleegkundige/verzorgende aan interventies?

interventies bij mw de Vries

• Evaluatie van de slikfunctie door een logopedist.
• Aanpassing van de voeding en eetgewoonten.
• Gebruik van hulpmiddelen zoals een aangepast bestek 

casus 3:

Meneer Bakker, 55 jaar, is gediagnosticeerd met ALS en ervaart progressieve slikproblemen.

Wat zijn verpleegkundige interventies?

Verpleegkundige interventies:

• Regelmatige evaluatie van de slikfunctie.
  
• Aanpassing van de voeding en gebruik van voedingssondes indien nodig.
• Ondersteuning van de patiënt en familie bij het omgaan met de ziekte 

Evaluatie les:

lesdoelen behaald?

• na deze les benoem je hoe slikken/verslikken werkt
• na deze les benoem je hoe je handelt bij verslikking
• na deze les pas je toe hoe je als verpleegkundige/verzorgende handelt bij verslikking

Wat heb je geleerd?

Tips en tops