AFP 2.4.7

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 7

Periode 4

Leerjaar 2

Vorige les

Beschrijf uit welke wervels de wervelkolom bestaat.

Welk deel van het ruggenmerg vervoert de sensorische informatie?

Wat zijn de efferente banen?

Lesindeling

1. Welkom + Rapid (5 min.)
2. Vorige les (5 min.)
3. Lesindeling en lesdoelen (5 min.)
4. Anatomie zenuwcellen (15 min.)
   
   
5. Zelf aan opdracht (30 min.)
   
   
6. Pathologie zenuwstelsel (30 min.)

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Benoemen welke anatomische structuren het ruggenmerg kent inclusief bijbehorende functies.
  
• Uitleggen uit welke onderdelen een zenuwcel bestaat en wat de functies van deze onderdelen zijn.
• Vertellen welke oorzaken, symptomen en behandelingen horen bij de aandoeningen: Migraine, Cluster hoofdpijn, Trigeminusneuralgie en Facialisparese 

Ruggenmerg in wervels

Zoals je ziet wordt het ruggenmerg beschermd door de ruggenwervel. Vanuit openingen in die wervel lopen zenuwen naar verschillende lichaamsdelen.

Achterkant/Dorsaal

Voorkant/Ventraal

Het ruggenmerg kent dezelfde vliezen als de hersenen.

In de afbeelding kijk je bovenop het lichaam.

Ruggenmerg

Grijze stof: Cellichamen

• Verwerken informatie van buitenaf

Witte stof: Uitlopers van zenuwcellen

• Zorgt voor onderlinge communicatie

Door het ruggenmerg lopen zenuwbanen omhoog en omlaag

Voorkant (motorisch)

Achterkant (sensorisch)

Grijze stof is in de hersenen de buitenkant, maar in de ruggenmerg de binnenkant. Dit verschil moet je kunnen benoemen

Zenuwcellen

Zenuwcellen: Neuronen

• Ontvangen en verzenden prikkels

We hebben 3 soorten neuronen:

• Motorische neuronen (efferent): Van hersenen af
• Sensorische neuronen (afferent): Naar hersenen toe
• Interneuronen: Schakelneuronen, tussen zenuwcellen in 
    * Zitten het meest in ruggenmerg en hersenen

Zenuwweefsel

Zenuwweefsel bestaat niet alleen uit neuronen...

Gliacellen zorgen namelijk voor... 

• Steun 
• Voeding
• Bescherming 

...van de neuronen

Maar hoe werkt dit nu allemaal samen?

Pathologie zenuwstelsel

Soms lastig om te onderscheiden van pathologie van de hersenen...

• De hersenen bestaan uit een heleboel zenuwcellen!
• Er is veel overlap in aandoeningen...
• Er is veel overlap in symptomen...

Migraine

Migraine: Ziekte van de hersenen

• Aanvallen van heftige en bonzende hoofdpijn
• Vaak aan één kant van het hoofd
• Misselijkheid en braken
• Overgevoelig voor prikkels (licht en geluid)
• Soms vooraf gegaan door aura

Één aanval varieert in duur van enkele uren tot maximaal 3 dagen

Oorzaken/behandeling

Oorzaak: Onbekend...

Uitlokkende factoren:

• Hormonen
• Slaaptekort
• Stress of ontspanning
• Omgevingsveranderingen
• Voeding
• Erfelijkheid

Behandeling: Moeilijk...

Symptoombehandeling:

• Pijnstillers
• Anti-emetica
• Triptanen (zenuwstelsel)

Eventueel preventieve medicatie, zoals bètablokkers (metoprolol)

Clusterhoofdpijn

Clusterhoofdpijn: Suicidal headache

• Aanvallen van plotselinge, extreem heftige en borende pijn
• Vaak aan één kant, rond één oog
• Rood oog aan de aangedane kant
• Verstopte neus of loopneus
• Wanhopig gevoel en bewegingsdrang

Clusterhoofdpijn (2)

Aanvallen: 

• Pijn is het ergst na 10 minuten
• Duur: 30 minuten tot 3 uur
• Aantal: 1 of meer aanvallen per 24 uur
• Hoeveel vaak: Clusters van weken tot maanden
• Bij wie: Vooral mannen
• Uitlokkende factor: Alcohol
• Behandeling: Inhaleren van zuivere zuurstof

Trigeminusneuralgie

Nervus Trigeminus: Zenuw die gevoel in je gezicht verzorgd

Neuralgie: Zenuwpijn

Oorzaak: Vaak essentieel (geen oorzaak)

Symptomen: Heftige, korte pijnscheuten in gezicht

Uitlokkende factoren: Scheren, praten, eten, kou etc.

Behandeling: Anti-epilepticum of operatie

Facialisparese

Facialisparese: Aangezichtsverlamming

• Ook wel Bell's paralyse genoemd
• Vaak bij (jong)volwassenen

Oorzaken:

• Idiopathisch: Zonder duidelijke oorzaak
• Door weer actief worden herpes-simplex virus
• Door een beroerte of tumor

Behandeling:

- Afdekken van oog om uitdroging te voorkomen -> oogzalf

- Corticosteroiden tegen ontstekingen door herpes

Duur is ongeveer een half jaar

Huiswerk

• Maken: Expert College Hersenontsteking en Hersenvliesontsteking (P)
• Afmaken opdracht Anatomie van de Zenuwcel