2.3.1: De verzuiling

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Welke politieke stroming wilde dat de politieke macht bij de koning bleef voorafgaand aan de grondwet van 1848?

1. Conservatieven
2. Liberalen
3. Socialisten
4. Nationalisten

Hoe kan het parlement gebruik maken van het recht van amendement?

1. Door het uitroepen van de noodtoestand in het land.
2. Door het afsluiten van handelsovereenkomsten met andere landen.
3. Door het benoemen van rechters in het gerechtshof.
4. Door het indienen van wijzigingsvoorstellen op wetsvoorstellen.

Wat beperkte de volledige democratie in Nederland na 1848?

1. Alleen mannen met een bepaald inkomen mochten stemmen.
2. Vrouwen hadden meer rechten.
3. Er waren geen verkiezingen.
4. Iedereen mocht stemmen.

Verzuiling

Van eenheid was in Nederland tijdens de 19e eeuw weinig sprake. Er ontstonden vier maatschappelijke groepen, met ieder zijn eigen politici en verenigingen.

Leerdoelen van vandaag (2.3)

2.3A: Je weet wat klassieke grondrechten zijn en hier minimaal drie voorbeelden van noemen.

2.3B: Je kunt het begrip verzuiling in je eigen woorden uitleggen en uitleggen waarom de protestanten de basis hiervoor hebben gelegd.

2.3C: Je kunt uitleggen wat de Schoolstrijd was en waarom de katholieken en protestanten hier wel samenwerkten.

Plichten, maar ook rechten

• Geen verkiezingen zonder grondrechten
• Rechten die vrijheid en gelijkheid van burgers garanderen
  
• Bescherming tegen overheid
• Vrijheid van drukpers, vereniging en godsdienstvrijheid
• Grondrechten staan in de Grondwet

2.3A

Katholieken en gereformeerden

• Vanaf 1848 gelijke rechten voor katholieken dankzij grondwet
• Strenge protestanten (gereformeerden): Geen katholieke invloed in NL!
  
• Abraham Kuyper: Protestanten moeten zaken zoveel mogelijk in eigen kring regelen, oprichting ARP en verwerpen gelijkheid.
  
• 
  

2.3B

Ieder zijn eigen zuil

• Verzuiling: Opdeling van samenleving in grotendeels van elkaar gescheiden levende bevolkingsgroepen.
  
• Verenigingen, politiek, organisaties ..
  
• Eerste zuilen: Katholiek en Protestants, samen de confessionelen genoemd

2.3B

Liberalen

• Voorstander beperkte democratie
• Gelijke rechten voor iedereen
• Overheid moet zich zo min mogelijk met burgers bemoeien
• Rijke burgers (vaak met veel bezit)
• Nachtwakersstaat
• Foto: Cort van der Linden

2.3B

De schoolstrijd

• Openbaar onderwijs: Door overheid gefinancierd, weinig aandacht voor godsdienst
  
• Bijzonder onderwijs: Onderwijs met religieuze grondslag
• Geen financiering overheid
  
• Confessionelen: Discriminatie! Strijd voor gelijkstelling.

2.3C

Leg uit waarom het belangrijk is dat de grondwet je beschermd tegen de (macht van de) overheid.

Waarom zijn grondrechten essentieel voor het organiseren van vrije democratische verkiezingen?

Bedenk een reden waarom veel liberalen tegen de financiering van bijzonder onderwijs door de overheid waren.

Liberalen waren voor een 'nachtwakersstaat'. Leg uit wat daarmee bedoelt wordt.

Wat is de reden dat liberalen lang tegen de uitbreiding van het kiesrecht waren?

Aan de slag!

• Opdrachten paragraaf 2.2: 15 t/m 30
• Opdrachten paragraaf 2.3: 37, 38, 40 t/m 44,
  48 t/m 54 
• Online maken op je laptop

Sluit LessonUp niet af i.v.m. controlevragen op leerdoelen

Welke zuil richtte als eerste een politieke partij op?

1. Protestantse zuil
2. Socialistische zuil
3. Katholieke zuil
4. Liberaal

Hoe worden de protestanten en katholieken in de politiek ook wel genoemd?

1. Reformisten
2. Seculieren
3. Confessionelen
4. Liberalen

Wat wilden de confessionelen bereiken in de schoolstrijd?

1. Staatscontrole op religieus onderwijs
2. Beperking van de vrijheid van onderwijs
3. Afschaffing van bijzonder onderwijs
4. Gelijke financiering voor openbaar en bijzonder onderwijs